« »
 
GELDONIO, GILDUM.
[]« Geldonio » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 050b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/GELDONIO
GELDONIO, Geldum, etc. Vide Gildum.
© École des chartes.
[]« Gildum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 067c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/GILDUM
GILDUM, Geldum, ex Saxonico gild, Solutio, præstatio, vectigal, tributum. Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 649. num. 3. pag. 601. 611. et Graff. Thesaur. Ling. Franc. tom. 4. col. 191. Leges Henrici I. Regis Angliæ cap. 2 :
Terras quietas ab omni Gildo et ab omni opere. Gilde
cap. 81. Charta Edredi Regis apud Ingulfum :
Et volo, quod dicti Monachi sint quieti et soluti ab omni scotto, Geldo, auxiliis Vicecomitum, hidagio, etc.
Habetur eadem fere formula non semel in Chartis Anglicis in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 52. 211. 379. tom. 2. pag. 161. 162. 163. Formul. Anglic. Madox pag. 38. Sed et obtinuit ea vox hac notione in Francia nostra. Bulla Urbani III. PP. ann. 1186. pro Eccl. Barbellensi in Tabular. ejusd. Abbatiæ :
Prohibemus, ne quisquam hominum, vos aut Monasterium vestrum murdris, assisis, placitis, querelis, scutagiis, Geldis, passagiis, paagiis... audeat infestare.
Singulis annis censum solvat, id est servi unius Geldum
, in chart. ann. 849. ap. Neugart. Cod. Dipl. Alem. tom. 1. pag. 267. Vide Gilstrio, et Haltaus. Glossar. Germar. voce Gilt, sqq. col. 722.
Geldum etiam sæpe sumitur pro mulcta judiciaria, compensatione delicti, et pretio rei. Capitulare 3. ann. 813. cap. 23 :
Quicquid involavit, novem Geldos componere faciat.
Cap. 25 :
Quicquid in Amore in alterum furatum habent, in duos Geldos componere faciat.
Atque inde Wergeldum, dicitur quasi valor seu pretium viri : Orfgild, pecoris pretium : Angild, simplex rei valor : Thwigild, duplex : Trigild, triplex : Octogild, octuplex : Novigild, novemplex. Sunt et voces aliæ complures, quibus in fine additur vox Geldum, quæ species quasdam pensitationum designat : verbi gratia
Danegeldum, Vodegeldum, Senegeldum, Hornegeldum, Sotgeldum, Penigeldum
, et aliæ id genus, de quibus sigillatim suis locis agimus.
Geldum Regis, Tributum vectigal, quod Regi exsolvitur : vel, ut censet Spelmannus, tributum, quod Danegeldum vocabant, de quo supra. Liber Rames. sect. 293 :
Gelda autem Regis communia, quæ per omnem Comitatum currunt, solus Ebronius, etc.
Monast. Angl. tom. 1. pag. 378 :
Excepto Geldo Regis, libera et quieta condonavit. Gelda ad coronam Regis pertinentia,
tom. 2. pag. 883. De Geldis regiis, intelligendus Liber Domesdei :
In burgo de Warvic habet Rex in dominio suo 113. domus, et Barones Regis habent 112. de quibus omnibus Rex habet Geldum suum.
Henricus Huntindonensis pag. 378. et Matth. Paris pag. 37. de Rege Guilliel. Rufo :
Vicinos werra, suos exercitibus frequentissimis et Geldis continuis vexabat.
Idem pag. 380 : []
Hoc anno pro necessitate Regis Geldis creberrimis et exactionibus variis Ecclesia compressa est.
Adde Monastic. Anglic. tom. 2. pag. 118. Annal Waverl. ann. 1088 :
Prohibuit omnes injustos Geldos.
Geldare, ex Saxonic. gildan, Solvere, præstare, præbere, vel geldum exsolvere. Domesdei in Hantoniensi pago :
Hugo de Port tenet Cerdefort, et Willielmus de eo. Duo liberi homines in alodium tenuerunt pro 2. maneriis de Rege Edwardo. Tunc et modo Geldabat pro 5. hidis.
Infra :
Tunc et modo Geldabat pro 2. virgatis et dimidio.
Passim. Vide tom. 3. Monastici Anglici ex eodem Domesdei pag. 181. et seqq.
Gildare, in Legib. Adelstani Regis § 5 :
Et si furetur postmodum, wera sua Gildet eum, vel reddat similiter incarceratum, i.
solvat pro eo weram, seu forisfactum emendet. Madox pag. 73. Formul. Angl. :
Willelmus vero juravit Monachis, quod eis fidelis esset, et quod pro dimidia hida ulterius Gildaret, cujus hildum antea injuste retinuerat.
Geldabiles Terræ, Geldo obnoxiæ, seu geldi pensitationi, tom. 2. Monast. Anglic. pag. 809. Geldabiles ad Wapentachium, semel ac iterum, id est, quæ geldum exsolvere tenentur, quo tempore tenetur Wapentachium. Ita passim in Domesdei, et alibi in eodem Monastico tom. 3. pag. 154. 181. etc.
Gilda, Fraternitas, sodalitium, contubernium, curia, collegium, et Saxon. gild, vel Gildum, solutio, præstatio, quod qui ejusmodi sodalitia et confraternitates ineunt, pecuniam ad communes usus conferant et exsolvant. Capitula Carlomanni Regis tit. 2. cap. 14 :
Volumus, ut Presbyteri et ministri Comitis villanis præcipiant, ne collectam faciant, quam vulgo Geldam vocant, contra illos, qui aliquid rapuerint.
Epistola Trajectensis Ecclesiæ, edita a Tengnagelio, de Tanchelino seductore quodam :
Fraternitatem quandam, quam Gilda vulgo appellant, instituerat, in qua 12. viros in figura 12. Apostolorum, et unam tantum feminam in figura B. Mariæ constituit.
Sanctus Anselmus lib. 2. Epist. 7 :
De Domno Henrico, qui Camerarius fuit, audio, quia in multis inordinate se agit, et maxime in bibendo : ita ut in Gildis cum ebriosis bibat, et cum eis inebrietur.
Infra :
Ex Dei et Sanctorum ejus, et nostra auctoritate prohibeo, ne postquam hanc nostram prohibitionem cognoverit, amplius in Gilda aut in conventu eorum, qui ad inebriandum solum conveniunt, bibere audeat.
Charta Guillelmi Comitis Flandriæ ann. 1127. pro Confirmatione Consuetudinis villæ S. Audomari :
Omnes, qui Gildam illorum habent et ad illam pertinent, et infra cingulum villæ suæ manent, liberos omnes a theloneo facio, etc.
Infra :
Et quidquid in eo habere debeo, ad restaurationem damnorum, et Gildæ suæ sustentamentum constituo. Communia vel Gilda,
in Regiam Majestatem lib. 2. cap. 12. § 17. Gilda mercatorum, in Tabulario Fiscanensi f. 15. Gilda mercatoria, in Statutis Willelmi Regis Scot. cap. 35. et in Legib. Burgorum Scoticor. cap. 99. Gildæ generales, particulares, etc. passim in Statut. Gildæ Scoticæ. Charta Henrici I. Regis Angliæ, in Regesto Normannico sign. P. in Camera Comput. Paris. :
Sciatis, nos concessisse Willielmo Canuto et Osberto filio Huardi, et sociis Cordewanariis et Corvesariis Rotomag. ut habeant Gildam suam ita bene et honorifice et plenarie de ministerio suo, sicut eam, habuerunt, etc.
[] Vide Monast. Angl. tom. 1. pag. 277. tom. 2. pag. 81. et quæ de hac voce commentatur Willelmus Dugdalus in Antiquit. Warvic. pag. 119. 122. sed et vocem Gelde hac fere notione usurpat Vacces en son Roman de Rou MS. :
Ses barons apela, les fist tous arester,
Detriés nos voi ne sai queles gens haster,
Ne sai se par bataille nos veullent destorber,
Nostre Gelde et nous homes faites avant aler,
Et la proie cachier, et les somiers mener.
Alibi :
Chevaliers et borjois, et archiers, et Geldon.
P. Carpentier, 1766.
◊ Nostris Gilde. Lit. Guid. comit. Fland. ann. 1282. tom. 4. Ordinat. reg. Franc. pag. 260. art. 1 :
Touz tel qui ont leur Gilde et à ycelle appartiennent, etc.
Vide supra Ghilda.
Gildia, Idem quod Gilda. Tabularium S. Albini Andeg. :
Si duxerit Dominus Monsterolii (vadens ad exercitum) secum milites suos et Gildiæ, homines Monachorum custodient castrum.
Gildales, Societates. Synodus Wigorniensis ann. 1240. cap. 38. de Clericis :
Ne intersint ludis inhonestis, nec sustineant ludos fieri de Rege et Regina, nec arietes levari, nec palæstras publicas fieri, nec Gildales inhonestas, et præcipue mercatorum peregrinorum, quas omnino fieri prohibemus.
Gildagium. Charta Alfonsi Comitis Pictav. anno 1209 :
Super saisina vel possessione albergamenti, quod vulgariter nuncupatur Capella Bertrandi, et pariter super saisina Gildagii de Pertigniaco, etc.
Gulda, ex Theutonico Gulde, quod idem sonat ac Gilda. Statuta Communiæ Mechliniensis MSS. :
Nulla confraternitas, neque Gulda, neque aliquod singulare signum de ipsis, nisi sola communitatis confraternitas in Machlinia esse poterit, vel debebit.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Gylda, Eodem intellectu.
Consulibus, opidanis, burgensibus, universitati et Gyldis opidi nostri Wytstock
. Sic in Schedis lego : sed unde excerptum sit, non memini.
Guldagium, pro Gildagium, tom. 2. Monast. Angl. pag. 233.
Geldonia, Gildonia. Eadem notione. Papias : Geldonia, adunatio. Capitulare ann. 779. cap. 16. Gellonia in Capit. ann. 789. apud Pertz. Leg. tom. 2. pag. 15. Capit. lib. 5. cap. 200. et Addit. 4. cap. 134 :
De Sacramentis pro Gildonia invicem conjurantibus, ut nemo facere præsumat.
Pertz. Ghildonia. Paulo aliter Lex Longob. lib. 1. tit. 17. § 7. Carol. M. 13. :
De sacramentis per Gildoniam ad invicem conjurandis, etc.
Hincmarus Rem. in Capitulis ad Presbyteros parochiæ suæ cap. 16 :
De collectis, quas Geldonias, vel Confratrias vulgo vocant, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Guildionia, Eadem significatione, apud Muratorium tom. 1. part. 2. pag. 95.
Gildscyra, Sodalitium. Concilium Londoniense cap. 12. post Concilium Grateleanum ann. 928 :
Et diximus etiam omnibus illis, qui in nostram Gildscyram vadium dederunt, si contingat eum mori, omnis congildo det unum panem, et companagium pro anima ejus, etc.
Gongildones, Contubernales, contribules, ejusdem gildæ socii, in loco laudato ex Concilio Londoniensi. Leges Inæ Regis cap. 23 :
Si quis alienigena vel ignotus sine via vadat in nemus, ut nec ore clamet, nec cornu sonet, pro fure sit occisus : et solvatur ipsius occisi Congildonibus vel Domino suo.
Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 75 :
Si tunc cognationem maternam habeat, reddat ipsam tertiam [] partem were, tertiam Congildones, pro tertia fugiat.
Occurrit ibi semel ac iterum, eademque habentur in Legibus Aluredi cap. 34. Ubi etiam
Gildones, pro Congildones, qui Confratres gildæ dicuntur in Curia 4. Burgor. Scoticor. cap. 1. § 5. et in Statutis Gildæ Scoticæ :
Fratres Gildæ,
ibid. et in Itinerario Camerarii Scotici cap. 21. § 4. Guldebroeder, Theutonibus. Hermannus de Lerbeke in Chron. Comit. Schawenburg. pag. 42 :
Decem magistros Gildonum seu unionum patibulis suspendebant.
Utitur antea semel ac iterum. V. Fratres de Gilda.
Congilda, Eadem notione. Leges convivii Erici Rigstadiensis :
Quod si quis Congilda ad confratrem suum lædendum in domum convivii securim aut gladium, sive aliquod telum portaverit, etc.
Occurrit ibidem pluries.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Gildecani ad Gildam regendam meminere Wenceslaus et Joanna Duces Brabantiæ ann. 1373. in Privilegiis Lovaniensium, apud Miræum, tom. 2. pag. 1025. ubi multa de Gildis earumque Decanis et Fratribus, ut et pag. 1027. 1250. etc.
Ghildhalla, Guihala, Guilhaula, Locus, in quo exponuntur merces nundinariæ, vulgo Halla. Vox composita, ex ghilde, collegium, fraternitas, societas, et hall, domus, quasi domus confraternitatum. Vetus Gloss. Saxon. : Frithgildum, Ildhall. : legendum Gildhall. Charta Theodorici Comitis Flandr. in Hist. Guinensi pag. 202. 203 :
Terram, in qua Ghildhalla cum scoppis et appenditiis suis tam ligneis quam lapideis apud S. Audomarum in foro sita est... Et ad omnem mercaturam tam in appendiciis, quam in Ghildhalla exercendam tradidi.
In alia ann. 1151. scribitur Ghildsalla. Scribit Spelmannus Londini etiamnum Gildhallam Teutonicorum appellari Hanseaticarum urbium mercatoribus addictam ædem. Vide Gul. Prynneum in Libertat. Eccl. Angl. tom. 3. pag. 484. 485. et Gloss. Watsii in Hustingus.
Guilhaula. Tabul. Fiscanense ann. 1260. fol. 51 :
Et quod bolengarii, qui sunt homines mei, nullam aliam quitantiam habent in Guilhaulla, vel in mercato de Argentiis.
Guihala, Eadem notione. Charta Willelmi Comit. Pontivi ann. 1210. in Bibl. Sebus. Cent. 1. cap. 6 :
Contuli in perpetuum in elemosynam Canonicis S. Mauritii de Chablais 13. libras Paris. ad Guihalam meam in Abbatis villa, quisquis eam tenuerit, annuatim recipiendos in nundinis Trecarum, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Guihalda.
Personaliter compareant in Guihalda civitatis
, apud Rymerum tom. 11. pag. 529. semel et iterum.
Ghilleola. Lambertus Ardensis pag. 115 :
Dum in Ardea forum causarum, et mercatorum Ghilleolam nuper ædificasset, et plumbeo tabellatu contexisset, etc.
Ubi forte legendum Ghildhalam.
© École des chartes.