ATTURNATUS, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

ATTURNATUS, Atturnare, Atturnamentum, Attornatus, etc. Voces forenses. Atturnati et Attornati dicuntur in Jure Anglico et Normanico, Procuratores, qui aliena negotia, ex speciali mandato, in foro agunt, et dominorum suorum jura tuentur ac promovent. Breviloq. :

Atornati dicuntur Procuratores apud acta constituti, in C. un. de Stat. Monach. lib. 6.

§ Porro. Vetus Jus municipale Norman. MS. 1. part. distinc. 2. cap. 16 :

Li Atorné, est cil qui pardevant Justice est Atorné pour aucun en Eschequier, ou en assise, ou il aet recort, pour poursuivre et pour deffendre sa droiture. Et si doit estre receu en autre tel estat de la querelle, comme celluy en est a li Atorné. Et quant il l'a Atorné, li Atornez ne doit estre de rien oïs, fors de la querelle, dequoy il est Atorné, etc.

Charta Henrici Regis Norvagiæ apud Walsing. pag. 58 :

Constituimus et ordinavimus.... nostros veros et legitimos Attornatos et Procuratores.

Ingulfus :

Et prædictas villas in suam possessionem, tanquam Atturnatus dictorum senum, eorum nomine tituloque recepit.

Madox Formul. Anglic. pag. 127 :

Reddendo inde annuatim nobis prædictis Priori et Conventui, et successoribus nostris, seu nostris Attornatis sex denarios sterlingorum, etc.

Vide Marten. tom. 4. Anecdot. col. 805. et D. de Lauriere tom. 1. Ordinat. Reg. pag. 254.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Atournez nuncupantur, qui alibi Adjutores vel Adsessores, ii scilicet qui magistratibus seu urbium præfectis ad consilium adjungebantur, in Ordinat. ann. 1358. tom. 3. Ordinat. reg. Franc. pag. 232. art. 27 :

Que les esleuz facent l'inquisicion et compte du nombre des feux ès bonnes villes et citez, appellez les maires desdites villes ou Atournez, là où il aura maires ou Atournez.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Quemadmodum vero Romanis olim non licebat per procuratores causas suas agere, sic Francis nostris citra Principis rescriptum per Attornatos experiri aliquando non licuit. Consule notas Cl. V. Bignonii in cap. 21. lib. 1. Formul. Marculfi. Idem usus apud Anglos quoque invaluit ut ex Brevi a D. de Lauriere, in hanc vocem relato in Glossario juris Gallici manifestum est.

Attornare, Procuratorem constituere ad rem quampiam. Bracton. lib. 2 :

Item videndum est, si dominus Attornare possit alicui homagium et servitium tenentis sui contra voluntatem ipsius tenentis, et videtur quod non.

Eadem notio est, quæ sequentis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornare, Atornare, Rem, censum, prædium, aut vassallum in alterius dominium transferre. Fleta lib. 3. cap. 6. in princip. :

Dare autem poterit quis juste omnino quod suum est... ut fidelitas et servitium tali donatori Attornentur, etc.

Chartular. Fontanellense tom. 2. pag. 1387 :

Ego Guillelmus de Busco Attornavi et Attornationem feci Abbati et Conventui S. Wandregesili unam peciam vineæ sitæ apud vicum Lutosum, etc. Datum ann. 1279.

Concessio Henrici Vicarii de Weston pro Ecclesia S. Mariæ de Oseney, ann. 1275. apud Kennettum Antiquit. Ambrosden. pag. 283 :

Quos quidem quatuor solidos et duo solidos de tenementis prædictorum Adæ et Thomæ Attornavi ad unam pietantiam faciendam in Conventu Osneiensi annuatim in perpetuum in die anniversarii mei obitus pro anima mea.

Chartularium S. Fromondi in Charta Henrici de Val :

Quem Radulfum porcarium eisdem Religiosis cum homagio Atornavi et penitus dimisi... pro hac autem venditione et Atornatione præfati Religiosi dederunt mihi 15. solidos Turon.

Ter quaterve occurrit ibidem et eodem intellectu. Lobinellus Hist. Britan. in Glossario :

Scitote quod homagium, quod nobis debetis, Atornavimus Andreæ de Vitreio, unde vobis mandamus, ut illud eidem Atornetis.

Eadem vox pluries occurrit eodem intellectu in variis Chartis Archivi B. Mariæ de Bono Nuncio Rotomag. Semel etiam aut iterum pro Constituere procuratorem. Vide librum Nigrum Scaccarii pag. 65. et 112.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornare aliquem ad aliquid solvendum, Delegare alicui debitorem, Gall. Transporter une dette. Conventio anni 1212. apud Madox Formul. Anglic. pag. 82 :

Osbernus Persona Ecclesiæ de Doudelebere... fide corporaliter præstita Attornavit nobis ad solutionem faciendam terminis statutis Alexandrum Capellanum suum ; qui Alexander, sacramento corporaliter præstito, promisit se fideliter et absque omni contradictione et fraude, nobis de redditu nostro, videlicet de quadraginta et quinque solidis, terminis statutis satisfacere ; dictus vero Osbernus, fide corporaliter præstita, promisit se non compulsurum Alexandrum Capellanum de solvendo sibi redditu, quem nobis Attornavit, quo minus Alexander redditum nostrum ; prout nobis Attornatus est, terminis statutis reddat... Plegios posuit Alexandrum decanum, etc. Factum est hoc anno quarto generalis Interdicti tocius Ecclesiæ in Anglia.

Interdictum hic memoratum ab Innocentio III. PP. latum incœpit ann. 1208. septemque annos duravit. Vide Spondanum ad ann. 1208. Tabularium Fontanellense tom. 2. pag. 1275 :

Salvis tamen 3. denariis annui redditus Rogero Ventru capitali domino prædictæ masuræ, cui Attornavi dictos Religiosos dictos denarios ad natale Domini soluturos.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Atturniare, Eadem notione. Madox Formulare Anglican. pag. 158 :

Sciant præsentes et futuri, quod ego Henricus de Lega dedi et quietum clamavi Willelmo de Hadele, totum jus et dominium, quod ad me et ad hæredes meos pertinet, in illo tenemento, quod Willelmus filius Hosmundi de Sarpeham de me tenuit ; pro xii denariis annuatim reddendis mihi et hæredibus meis, et prædictos xii. denarios præfato Willelmo de Haddele Atturniavi, tenendos sibi et hæredibus suis, vel cui assignare voluerit, libere et quiete in perpetuum in escambium quatuor averiorum et unius auræ, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornatio, Atornatio, Eadem notione. Tabularium Fontanellense tom. 2. pag. 1607 :

Noverint universi, quod ego Johannes le Paumier de Lebecort.., assignavi et Attornavi viros Religiosos dominum Abbatem et Conventum S. Wandregesili super masuram meam de Liebecort de novem sol. Paris.... ad festum S. Remigii annuatim persolvendis... quos novem sol. Paris... tenebamur reddere dictis Religiosis super campum de la Conarde annuatim... Et ut assignatio et Attornatio rata sit et stabilis, etc.

Alios locos videsis in Attornare.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Atournare, Procuratorem constituere. Charta ann. 1314. ex archivo Veteris villæ :

Ita quod aliquem hominem ex uno dictorum feodorum mihi et hæredi meo Atournabant, qui homagium pro eis faciet inde nobis.

Attornamentum, Ipsa procuratio. Apud Littletonem sectio 551. inscribitur de Attornement.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornatio, Idem, in Legibus Norman. cap. 67. apud Ludewig. tom. 7. Reliq. MSS. pag. 272 :

Cum enim Attornatio in curia fieri habeat, que recordationem valeat reportare, si in absentia partis adverse facta fuerit, ejus condicio affirmabitur minus juste.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Observandum autem in Britannia minori neminem olim in saisina cujuslibet jurisdictionis recens acquisitæ fuisse constitutum nisi per Attornationem. Hæc eo lubentius dico, inquit d'Argentré in articulum 265. Antiquarum Consuetud. Britan. cap. 10. num. 31.

quoniam ad nostram memoriam, atque etiamnum non aliter tribunalia nostra tales possessiones in jurisdictionalibus apprehendi posse censebant, quam per Attournances et Avirances, ut loqui solent. Hæ vero delegationes erant subjectorum ab auctore acquirenti factæ, quas alibi dimissiones fidei vocant, cum vassallus ejurato prioris domini obsequio et fide, novo se sacramento novo item domino acquirenti obstringebat, idque jussu auctoris

.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornatus, Ad aliquid constitutus, destinatus. Recognitio de firmitate villæ Ebroicensis apud Marten. tom. 1. Ampliss. Collect. pag. 1062. B :

Et viderunt quod timorem habuerunt de obsidione, et Attornati fuerunt quatuor homines de communia ad unumquemque quernellum custodiendum et hurdandum eum.

Attornamentum, Gall. Attournement, Spelmanno, sed strictiori significatione est transitus vassalli, seu tenentis, ab obsequio domini vendentis, in obsequium ementis, quod fit vel traditione denarii, vel præstatione fidelitatis, vel nudo ipso in venditionem assensu. Skinnero etiam in Etymol. vocum forensium, Attornamentum dicitur de colono vel inquilino ubi dominum mutat, id est, ubi dominum novum agnoscit, ab antiquo Fr.-G. Attourner, s'Attourner, se convertere, id est, ad novum dominum seu patronum se conferre. Verum Attornamentum latiori significatione interdum usurpari potuit, qua scilicet Attornatio ; de quo mox dictum fuit. Vide Rastallum.

◊ Prædictis addere lubet quasdam regulas, et axiomata de Atturnatis seu Procuratoribus,

quæ habentur in Regesto primo Joannis de S. Justo in Camera Computorum Paris. in Scacariis Normanniæ :

Attornari non potest aliquis, etiam in scacariis, ante terminum 1. currentem assignatum, sicut vidi in scacario de Domino de Veteriponte, qui fecit citari Joannem de Bruecourt in scacario, et statim voluit facere attornare, quod facere non potuit. Attornatus non potuit facere attornatum. Attornatus non potest fieri per litteras nisi volens et consentiens. Attornatus non potest mutari nisi volens et consentiens. Attornatus non fit ab aliquo nisi post causam motam, etc.

In Scacario Paschæ ann. 1217 :

Judicatum est, quod sustinens placitum, et non est Aturnatus, in misericordiam debet esse.

Aresta ann. 1294. in Reg. Parl. B. f. 105 :

Ordinatum fuit in isto Parlamento, quod in Normannia absens possit institui Attornatus.

Attornatus non potest fieri sine brevi Cancellariæ. Miror cap. 5 :

Abusion est à reteiner Atorny sans breve de la Chancerie.

Idem de his, qui Attornati esse possunt, cap. 2. sect. 11 :

Attornés poient estre tous ceux aux queux le y veuille suffrer : fems ne poient estre Attorneyes, ne enfans, ne serfe, ne nul, qui est en garde ou auterment faut de foy, ne nul criminous, ne nul essoigne, ne nul que n'est à la foy le Roy, ne nul que ne poet estre counter, etc.

Adde Radulf. de Hengham in Magna cap. 7. de Attornatis faciendis.

Attornatus Regis, Regius Procurator vel Advocatus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornatus Generalis D. Regis, apud Madox Formul. Anglic. pag. 236.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Attornator, ut Atturnatus, Procurator. Liber Niger Scacarii pag. 528 :

Fecit Reginaldum Haddam, confratrem suum, Attornatorem ad recipiendum seisinam de bosco de Grenefort.

◊ Horum vocabulorum etymon a Gallico, Tourner, accersunt plerique, id est, vertere, commutare, rem unam in vicem alterius dare. Alii Atturnatos dictos censent, quasi ad Turnum, id est, ad vicem alterius constitutos : ego vero potius censuerim a Turnis Vicecomitum, id est placitis et assisis, vocem effictam, quia ad turnum seu ad placitum citabantur rei, et in jus vocabantur.