DATA 3, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 3 data » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 011a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DATA3

3. DATA, seu Datum, Anni, mensis, dieique et loci Diplomati seu Chartæ adscripta notatio. Suidas et Glossæ Basilic. :

Δατὸν παρὰ Ρωμαίοις σημασία τῆς ἡμέρας, ϰαὶ τοῦ ϰαιροῦ, ὅτε τις ἐϰ πόλεως, ἤ ἐϰ τινὸς τόπου ἀποσταλῇ.

Notæ Magnonis : DAT. Data. Concilium Lugdunense III. can. 2 :

Dies Datarum, et pretia constituta.... ibidem inserantur.

Usque in diem Dattæ præsentium litterarum

, in chart. ann. 1307. Alsat. Diplom. tom. 2. pag. 85.

Datare, Annum et diem literis adscribere. Subscriptio Chartæ apud Hugonem Flaviniac. in Chr. pag. 270. 271 :

Ego frater Milo Datavi in mense Maio, etc.

Alia ibidem Achardi Lingonensis Episcopi Diplomati apposita :

Ego Willelmus Levita indignus ad vicem Rotherii Archicancellarii hanc scripturam scripsi et Datavi 6. Idus Julii, etc.

Vide Perardum in Chartis Burgundicis pag. 8. 9. 11. 12. 14. etc. et supra Data 1.

Datum. Chartæ Regis Chlodovei III. apud Mabillonium tom. 4. Vitar. SS. Ord. S. Benedicti pag. 617. 618. 619. sic clauduntur, Datum sub die, etc. Instrumentum xi. sæculi in Archivo S. Victoris Massil. :

Literarum paginulis pro obfirmatione inseratur. Antiquitus valebat Datum, nec tamen incartatum..... modernis temporibus obscriptionem facimus, cum aliquid donamus.

Gerardus de Arvernia in Epistola nuncupatoria ad Ivonem Abb. Cluniac. in Chronicon Cluniac. ann. 1282. inter Anecd. Marten. tom. 1. col. 1189 :

Verum præsens Opusculum in novem particulas est divisum. Prima enim pars continet historiam ab Adam ad Noe.... Porro octava et nona particula carent Dato ;

id est, nullam præferunt inscriptionem notis chronologicis distinctam atque determinatam. In quibusdam Chartis simul occurrunt Datum et Actum, v. g. in Placito Pipini pro Dionysianis Monachis :

Data nono Kalendas Octobris anno xvii. regni nostri. Actum in ipso Monasterio Sancti Dionysii :

quæ duo non sunt confundenda. Data seu Datum tempus confecti diplomatis ; Actum rem transactam significat : quorum alterum alteri indifferenter præponitur aut subjicitur. Utriusque formulæ exempla in Pippino Rege invenies. Aliud tamen significare possunt Actum et Datum ; nempe ut Actum tempus confecti instrumenti denotet, Datum concessi, cum scilicet instrumentum in manus impetrantis tradebatur, ut in Pontificum Romanorum litteris sæpe. Ejus rei luculentum exstat argumentum in Diplomate Gerbergæ Reginæ apud Marlotum Metropol. Rem. tom. 1. pag. 607. quod est

Actum iv. Idus Februarii anno Incarnationis Dominicæ dcccc lxviii. Datum prid. Idus Februarii manu Dominæ Reginæ, et susceptum a Domino Abbate Hugone

. Ubi Actum biduo Datum præcedit. Mabillonii observatio est lib. 2. de Re Diplom. cap. 26. n. x.

P. Carpentier, 1766.

◊ Pro genio scribarum ridiculæ interdum occurrunt hujusmodi notationes, qualis est ista quæ legitur tom. 1. Probat. Hist. Brit. col. 487 :

Anno ab incarnatione Domini MXCV. quo stellæ de cœlo spissim, quasi pluvia, cadere visæ sunt.

Datarium, Idem quod Data. Suggestio Dioscori Diaconi inter Epistolas Hormisdæ PP. :

Subscriptio ab eodem facta est libello conveniens, similiter et Datarium, cujus exemplaria et Græce et Latine Apostolatui vestro direximus.

Hormisdas Epist. 62 :

Datarium quoque literis vestris adjungite, ne vobis portitoris tarditas possit adscribi.

Amalaricus lib. 4. cap. 48. apud Mabillonium :

Videlicet ut eodem Datario quo accidit, si non potest persolvi, crastino reddatur plenarium solenne.

Petrus Diaconus Opusculo de Viris Illust. Casinensibus cap. xxvi :

Quomodo regula terminorum Hebræorum ex cursu solis inveniatur ad feriam uniuscujusque diei inveniendam. De quatuor temporibus, in quibus Datariis solstitia veraciter esse debeant, ubi æquinoctia veraciter credantur esse.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Datarum, Eadem notione.

Facta electione prescripto mense, ipsiusque Dataro regnante Francorum Rege Rodberto, ann. miv. trabeationis Dominicæ

, in Archivo S. Victoris Massil. n. 918.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Datarium, Necrologium, ubi Data seu tempus obitus annotatur. Necrolog. MS. FF. Minorum Silvanect. :

vii. Id. Aug... Dedit Conventui lix. scutos, ut orarent Fratres pro ea, et ut in Datario poneretur.

Occurrit ead. notione in Tabulario S. Martialis Lemovicensis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Datarius, Primus Cancellariæ Romanæ minister, Prælatus semper, interdum Cardinalis, sic dictus a litteris expeditis, quibus vulgo addit Datum Romæ, etc. Prodatarius hodie dicitur, cujus vices interdum agit Subdatarius.

Dataria, Officium vel Officina Datarii Romani.

Data. Charta Rogerii I. Regis Siciliæ apud Ughell. tom. 9. pag. 45 :

Concedimus... villanos 80. denarios nostros qui reddant singulis annis in duabus Datis 40. Michalatos, et centum Miliarenses.

Id est, ut loquimur, en deux paiemens, vel en deux dates. Vide Data 1.

◊ Hujus autem vocis origo inde manavit, quod Imperatorum Constitutionibus, quæ Præfectis Prætorio, aut aliis Magistratibus in provincias mittebantur, dies quo datæ essent iis a quibus perferebantur annotaretur. Hinc crebro in Constitutionibus iisdem hæc verba leguntur, Data tali die, Accepta tali die. Verbi gratia in Epistola Anastasii ad Hormisdam PP. :

Data quinto Kl. Januarias Constantinopoli Senatore V. C. Consule. Accepta pridie Idus Maii Florentio V. C. Consule.

Vide Baron. ann. 314. n. 72. 319. n. 30. 331. n. 23. Jacobum Gotofred. in Prolegom. ad Cod. Theod. cap. 9. et Mabillonium lib. 2. de Re Diplomatica cap. 25. et seqq. ubi varias Datarum seu notarum Chronologicarum species, quæ litteris Ecclesiasticis, regiis et privatis pro temporum ratione appositæ sunt, fuse recenset et accurate.

« 1 datum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 012a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DATUM1

1. DATUM. Ordo Romanus :

Et bibent de Dato Presbyteri.

Id est, de vino quod conceditur Presbytero. Ceremoniale Cencii Camerarii :

Capellani tale Presbyterium, et taliter Datum accipiunt, quale in die Paschæ superius nominatum recipiunt.

« 2 datum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 012a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DATUM2

2. DATUM, Statutum, decretum. Radulphus de Gestis Friderici I. Imp. apud Murator. tom. 6. col. 1184 :

Et statuit (Legatus Papæ) ut omnia Data quæ facta erant, vel exinde fierent a Frederico Imperatore, donec non haberet pacem cum Ecclesia, vacua essent et irrita.

Vide Dare, et Data 1.