« »
 
EXCUBIÆ 1, EXCUBIÆ 2, EXCUBIÆ 3, EXCUBIÆ 4.
[]« 1 excubiæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 352a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/EXCUBIAE1
1. EXCUBIÆ, proprie sunt Vigiliæ custodum, παννυχίδες, νυϰτοφυλαϰίαι, νυϰτηγερσίαι, ut est in Glossariis. At sequioribus sæculis hæc vox sumpta est pro quovis gravamine, aut quavis injusta molestia, quæ subditis infertur a dominis. Lex Long. lib. 3. tit. 9. § 2. Lothar. I. cap. 8. :
De illis hominibus qui res suas alienaverunt, ubicumque super eas resident, distringat eos Comes per Excubias publicas, sicut lex continet.
Ubi Glossa, id est, servitium ad pontes restaurandos. Muratorio tamen Excubia nihil hic aliud sonare videtur quam urbium custodia. Paschalis L. PP. in Confirmatione privilegiorum Eccles. Ravennat. apud Rubeum lib. 5. pag. 237 :
Nec nullum molestia, aut angarias, aut gravamina, aut Excubias quilibet inferre parti sanctæ tuæ Ecclesiæ, etc.
Charta Caroli Imp. in Chronico Farfensi pag. 658 :
Aut homines ejusdem Monasterii... distringendos, vel ad publicas Excubias compellendos, aut ullas redibitiones, vel quaslibet occasiones requirendas, etc.
Adde pag. 667. Fundatio Abbatiæ Pinarolensis ann. 1078 :
Similiter cum areis suis, teloneis, aliisque Excubiis, et conditionibus jure inde exigendis.
Charta Marini PP. ann. 883. apud Ughellum tom. 4. pag. 896 :
Pro omni Excubia et expeditione tam palatina quam hostili, etc.
Alia Widonis Imper. ann. 895. ibid. pag. 1342 :
Nullasque redhibitiones, aut publicas Excubias, nullas angarias facere sive [] persolvere cogantur.
Adde pag. 1345. Vide Scubiæ.
[]« 2 excubiæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 352b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/EXCUBIAE2
2. EXCUBIÆ, Vigiliæ Ecclesiasticæ. Gloss. MSS. Eccl. Parisiensis : Excubia, officia vigiliarum. Excubias celebrare, agere, apud Liberatum Diac. cap. 20. in Vita S. Arnulfi Episc. Metensis cap. 23. 25. in Vita S. Virgilii Arelat. Episc. apud Lambertum in S. Heriberto Coloniensi Archiep. n. 13. etc.
Excubium, Eadem notione. Isidorus Pacensis Episc. in Chron. æra 680 :
Fassus est,... quod quadam nocte se ab hostiariis Ecclesiæ B. Petri Apostoli expetiisse Excubium, etc.
id est, ut in ea excubias seu vigilias ageret.
[]« 3 excubiæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 352b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/EXCUBIAE3
3. EXCUBIÆ, pro Exuviæ, Reliquiæ Sanctorum. Vita MS. S. Juliani Episc. Cenoman. :
Equi qui lecticam sanctarum gestabant Excubiarum, etc.
Vita S. Popponis Abbat. n. 59 :
Sæpe limina adiens Apostolorum, sæpe etiam, atque, ut ita dicam usitatius, Excubias cæterorum frequentans sanctorum.
Ibi enim Exuvias, id est, reliquias legendum puto.
[]« 4 excubiæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 352b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/EXCUBIAE4
4. EXCUBIÆ, Jus quod Wardæ dicitur, Droit de garde, quod scilicet Vassalli ac Tenentes debent in Castris Dominorum. Charta Theobaldi Comitis Blesensis ann. 1131 :
Habeo talem consuetudinem in burgo de Camariaco, quod homines castri illius burgi pergunt mecum in exercitum, et in expeditionem, et si ibi castrum firmavero, illud claudent de palis et virgis, et in castro nihil plus facient præter hoc quod corpus meum Excubabunt.
P. Carpentier, 1766.
Pactum inter Reg. Carol. II. comit. Prov. et capit. S. Salvat. Aquens. ann. 1292. ex schedis Pr. de Mazaugues :
Dicebant etiam Excubiam seu custodiam faciendam in dicto burgo de die vel de nocte, cum armis vel sine armis ad præfatum dominum regem seu præfatam curiam jure debito pertinere.
Hinc Excubicibilis.