« »
 
TRANSVERSUM, TRAVERSUM 1.
[]« Transversum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 157c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TRANSVERSUM1
[]« 1 traversum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 160b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TRAVERSUM1
1. TRAVERSUM, Traversus, Pensitatio, quæ exsolvitur ab iis, qui trans locum aliquem, aut villam, vel urbem merces vehunt. Droit de travers, jus nempe, quod competit domino Castellano, seu majori Justitiario, in Consuetud. Silvanect. art. 93. 105. Turonensi art. 59. etc. et in viis majoribus tantum exigi potest, ut est in Claromontensi art. 229. Διαϐατιϰόν, in Diplomate Andronici Palæologi Imper. apud Phranzem lib. 3. Chron. cap. 24. Charta Rotroci Comitis Perticensis ann. 1136. apud Souchetum[] ad Vitam S. Bernardi Tiron. pag. 273 :
A pedagiis, Traversibus, deprisibus, et quibusvis consuetudinibus..... liberi sint.
Eadem habentur in Charta Guillelmi Episc. Catalaun. ann. 1228. pro Monasterio Tiron. Charta Richardi Ducis Norman. ann. 1024. tom. 2. Monastici Angl. pag. 1005 :
Liberum quoque transitum battorum eorum, sive navium per Sequanam ascendentium aut descendentium..... ab omni coustuma pontagii, vel Traversi, etc.
Charta Radulphi Comitis Suession. ann. 1186 :
Ecclesiæ de Valcellis.... liberum et quietum transitum per totam terram nostram dedimus et concessimus, absque omni exactione Traversi vel pedagii.... nullas consuetudines Traversi vel pedagii solvent de omnibus illorum, que ad usum fratrum prædicte Ecclesie pertinent.
Charta ann. 1224. ex Chartul. 21. Corb. :
In elemosinam contuli ecclesiæ Corbeiensi ut omnes res ejusdem ecclesiæ per loca ubicumque Traversum habeo, libere sine Traverso et exactione aliqua.... possint secure pertransire.
Adde Chartam ann. 1179. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 65. Litteras Johannis Franc. Regis ann. 1360. tom. 3. Ordinat. pag. 431. alias incerti ann. tom. 4. earumd. Ordinat. pag. 420. et tom. 5. Hist. Paris. pag. 248. ex quibus omnibus emendo Litteras ann. 1345. apud Rymer. tom. 5. pag. 441 :
Absque solutione, exactione Traverisi, pedagii, etc.
Lego Traversi. Charta ann. 1358. e Chartulario Domus Dei Pontisar. :
Accorda que tous les biens quelsconques estans et appartenans audit Hostel (Dieu) soient frans et quittes au Travers de l'Isle Adam, soit en montant et avalant, par dessus ou par dessous le pont de ladite ville.
Ex hac aliaque superius laudata Ricardi Ducis Norman. Charta discimus id juris exactum a navigiis, quæ secundo vel adverso flumine navigabant : quod ex aliis perinde est intelligendum, nisi aliud constet ex opposito usu. Charta ann. 1177. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 64 :
Dix sols à prenre chascun an sur le Travers de S. Pathus.
Adde tom. 3. Ordinat. Reg. Franc. pag. 42. n. 3.
Transversum. Charta Reginaldi Comitis Bononiæ in Tabulario Fiscanensi fol. 11 :
Relaxavimus Abbati et Monachis .... consuetudinem illam, quæ cognominatur Transversum, vel passagium, apud Harebbou, etc.
Alia Stephani Episcopi Paris. ann. 1124 :
Dedit etiam.... omnibus annis 40. solidos de Transverso suo inter S. Dionysium et Pontisaram, etc.
Alia Rainaldi de Claromonte :
Et concedo pedagium, quod dicitur Transversum de Lusarchis, etc.
Radulfus de Diceto ann. 1027. et Jo. Brompton. :
Thelonea et Transversa... diminuit.
Vide Hemeræum in Aug. Virom. pag. 169. et in Regesto pag. 74. 48. Chron. Nangii ann. 1025. etc.
Transversarius, Exactor transversi, vulgo Traversier, in Charta Matthæi Comitis Bellimontis ann. 1160. Litteræ ann. 1370. inter Ordinat. reg. Franc. tom. 5. pag. 356. art. 6 :
Pour ce que les Traversiers ou peagiers, ou aucuns d'eux, sont coustumiers d'aumenter et accroistre les Travers et peages qu'ils tiennent des seigneurs.
Chartul. 21. Corbeiens. fol. 196. v° :
Sans paier travers ne passage aucun as seigneurs de Bone, ne à leurs gens, ne à leurs Travessiers.
Infra : Traversiers.