VAS 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 vas » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 246c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VAS1

1. VAS, Sepulchrum subterraneum cameratum, Sarcophagus ex lapide vel marmore, quomodo Arverni et Lemovices etiamnum vases dicunt. Lex Salica tit. 17. § 3 :

Si quis mortuum hominem aut in petra, quæ Vasa ex usu sarcophagi dicuntur, super alium miserit, etc.

Vetus Inscriptio : P. Elius Valerianus Hoc Vas Disomum Sibi Et Felicitati Posuit, Et Tribunal Ex Permissu Pontif. Perfecit. Gregorius Turon. lib. 1. Miracul. cap. 89 :

Factum est autem, ut impletis diebus in basilica B. Vincentii sepeliretur, in qua ipse sibi vivens Vas deposuerat.

Idem de Gloria Confessor. cap. 35. de Tumulo cujusdam puellæ :

Quo facto, ut Vas illud clausit opertorio, etc.

Josephus Sacerdos in Hist. Translat. SS. Ragnoberti et Zenonis cap. 3 :

Gaudio magno repleti collegerunt præfati venerabiles Sacerdotes ossa Ragnoberti Pontificis, elevantesque de sepulchro,..... novo in Vase posuerunt.

Sed hoc loco videtur esse feretrum. Historia Cœnobii Viconiensis cap. 15 :

Vas quoddam, Feretrum vulgo vocatur, ipso consentiente et cooperante ædificaverunt auro ac argento, ac pretiosis lapidibus decoratum : cujus rei causa ne tanto Vase vacuo remanente frustra laborasse dicerentur, ubicumque potuerunt ab Ecclesiis tam vicinis quam longinquis Sanctorum corpora perquirentes, magnam ex his copiam aggregaverunt.

Vide Raimundum Montanerium in Chronico Aragon. cap. 153. Ita etiam usurpat Alcuinus Poem. 164.

Vascellum, Eadem notione. Vetus Inscriptio 1108. 6. Depositus. P. xii. in Vascello et Massa, etc.

Vasa autem videntur appellasse majores lapides. Sampirus Astoricensis Episcopus in Hist. Hispan :

Tunc ecclesiam in Compostella,... quam construxerat Rex Aldefonsus magnus ex lapidibus ex luto opere parvam, Rex iste præcipitavit, et ex calce quadratisque lapidibus, marmoreisque columnis, sive Vasis, construxit eam valde pulcherrimam.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Vas, pro qualibet re ; quo sensu non semel occurrit in Scripturis sacris. Missale Franc. apud Mabill. Liturg. Gall. pag. 315 :

Fiant omnia ista protectione tua tuta atque defensa, potens Domine, Vasa.

Vas, Corpus. Julius Africanus lib. 3. Histor. Apost. :

Quid mihi et tibi Quirine proconsul, ut mitteres me ad hominem, qui non modo extrudere ab hoc Vase, verum etiam suis me virtutibus incendere potest ?

Utitur præterea lib. 7. pag. 94.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Vasa Christi, Sanctimoniales. Eigil in Vita S. Sturmii sæc. 3. Bened. part. 2. pag. 269 :

Quemadmodum a viris satis fidelibus, immo Vasis Christi, illius viri principia et conversationem....... agnovi.

Hinc Donatus Vesontionensis Episc. regulam ab se concinnatam inscribit Sanctimonialibus Jussanensis Cœnobii, quas Vasa Christi pretiosissima vocat.

Vasa Infirmiora, Sequior sexus, feminæ. S. Pachomius in Regula :

Si sæculares homines, aut debiles, aut Vasa infirmiora, id est, mulierculæ, venerint ad ostium, etc.

Utitur rursum infra. Addit. 2. ad Capitul. cap. 23 :

In castitate uxores suas diligere, eisque ut pote Vasi infirmiori honorem debitum debeant impendere.

Mulierem vas appellat Paulus Apostolus 1. Thess. cap. 4. 4.

P. Carpentier, 1766.

◊ Ibi non mulier, sed corpus humanum generatim significatur ; bene vero apud S. Petrum Epist. 1. cap. 3. 7. ubi mulier Infirmius vasculum dicitur.

Vas, Vasa, Arma. Willelmus Brito in Vocabul. :

Vasa belli dicuntur arma, unde versus :

Dic belli Vasa, quæ bellum postulat arma.

◊ Liber Regum cap. 14. ubi editio præfert, alios armiger ejus interficiebat eos. 70. Interpretes habent :

Et portans Vasa ejus, procedebat post eum.

Collatio Legis Mosaicæ tit. 1 :

Si immiserit super eum aliquod Vas ex insidiis.

Apud Frontinum lib. 4. Stratag. cap. 1. cultrum inter vasa reponitur. Hinc Vasa conclamare, convasare, in re militari. Vita S. Deodati Abbatis n. 5 :

Quo tempore Clodoveus regimine sacer Francorum, jubet Vasis bellorum instrui gentem Francorum, etc.

Rodericus Toletanus lib. 8. de Rebus Hisp. cap. 2 :

Hic itaque Pontifex cum multitudine citerioris Galliæ, Vasis belligeris, signis et armis honesta, urbem ingressus est Toletanam, etc.

Miracula S. Angilberti sæc. 4. Bened. part. 1. pag. 134 :

Ambianensis pagi fundum quemdam vocabulo Ranirillam raptores cum Vasis armorum assalientes, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Vase, pro Epée, gladius, ensis, in Lit. remiss. ann. 1398. ex Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 381 :

Le suppliant tira sa vase et lui dit ces paroles : Ne me meffay, où je crieray haro sur toy ; et lui donna du plat de sa vase sur l'espaule.

Vasa, Campanæ. Walafridus Strabo de Rebus Eccles. cap. 4 :

Vasorum autem usum primo apud Italos affirmant inventum. Unde et a Campania, quæ est Italiæ provincia, eadem Vasa majora quidem Campanæ dicuntur ; minora vero, quæ et a sono Tintinnabula vocantur, Nolas appellant a Nola, civitate Campaniæ, ubi eadem Vasa primo sunt commentata.

Vita S. Materniani Episcopi Remensis n. 5 :

Cucurrerunt ad signa templi metallica ; et cum cœpissent cuncta clangere Vasa Christi laudem reboantia, etc.

Ethelwolfus de Abbatibus Lindisfarnensibus cap. 14 :

Ænea Vasa cavis crepitant queis pendula sistris.

Vas, Navis, Gallis Vaisseau. Ordericus Vitalis lib. 12. pag. 868 :

Hoc feudum, Domine Rex, a le requiro, et Vas, quod candida navis appellatur, merito ad regalem famulatum optime instructam habeo. Cui Rex ait : Gratum habeo, quod petis : mihi quidem aptam navim elegi, quam non mutabo, etc.

Statuta Alexandri II. Regis Scotiæ cap. 25 :

Si aliqua navis, vel fercosta, vel aliud Vas appulsum fuerit, etc.

Synodicon Nicosiense cap. 15 :

Qui in Saracenorum publicis navibus, aut aliis Vasis regimen aut curam gubernationis exercent.

Gregorius M. lib. 3. Dialog. cap. 36 :

Nam cum in eorum morte ventorum nimietatibus elevati fluctus sævirent, vela in undis projecta, totumque Vasa navis quassatum nimiis fluctibus ab omni fuerat sua compage dissolutum. Vasa galearum,

in Historia Cortusiorum lib. 19. cap. 7. Vita S. Gurthierni in Tabul. Kemperleg. :

Aspicite mare quotidie, et veniet ad vos Vas in quod intrabitis : qui navigantes, etc.

Memoriale Potestat. Regiens. apud Murator. tom. 8. col. 1161 :

Multas naves et galeas et Vasa marina fabricaverunt (Pisani) in flumine Arni.

Conventiones civit. Saonæ ann. 1526. fol. 9 :

Quod homines Saonæ facere teneantur exercitum et cavalcatam per mare et per terram, et in Vasibus maritimis armandis ire.

Ita σϰεῦος interdum usurpant Græci Scriptores recentiores. Vide Glossar. mediæ Græcit. in hac voce. Jal. Antiq. Naval. tom. 2. pag. 138.

Vasellum, ex Gallico Vaisseau. S. Ludovicus in Epist. de Captione sua :

Vasellis navalibus ut plurimum incendio dissipatis, etc.

Vincentius Belvac. lib. 32. cap. 97 :

Rex cum Legato.... erat in quodam Vasello, etc.

Utuntur præterea Jacobus Rex Siciliæ in Constitut. cap. 31. Petrus de Vineis lib. 2. Epist. 36. Sanutus lib. 3. part. 9. cap. 8. et alii. Vocem porro a nostris hauserunt Græci recentiores. Index Iliados Græco-Barbaræ :

Λέϐητας, τὰ βατζέλια, ϰαί ϰαράϐια. Veixells,

in Chronico Petri Regis Aragon. edito a Mich. Carbonello lib. 1. cap. 12.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Vassellum, Eodem intellectu. Charta Frederici Reg. Siciliæ apud Murator. tom. 10. col. 881 :

Impedimentis ventorum obstantibus dictum extolium nostrum Vassellis hostium nullatenus poterat adhærere.

Adde Epistol. Frider. II. Imper. ann. 1229. apud Pertz. tom. 2. Leg. pag. 261. sqq. Charta ann. 1429. ex Tabul. Piscat. Massil. :

Piscatores possunt vendere pisces in Vassellis eorum.

Vide Tarida et Vassalagium.

Vacillum, Eadem notione. Charta Friderici I. Imperat. ann. 1190. apud Will. Hedam in Episcopis Trajectensibus :

Regiæ nobilitatis tuæ prudentiam commonendo rogamus, quatenus idoneos Serenitatis tuæ Legatos Januam, Venetias, Anconam, Pisam, et alia loca pro galearum atque Vacillorum transmittentes præsidio, etc.

« 2 vas » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 247c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VAS2

2. Vas, Alveare apum. Vulsinus Episcopus in Vita S. Juniani :

Homo, qui nocte ad furandum venerat, turpiter ligatus in horto nostro jacet, arripuerat enim quoddam Vas melle plenum, etc.

Historia Rotonensis Monasterii MS. lib. 1. cap. 5 :

Quidam vir rusticus.... videns Vasa mellis, quæ quatuor tantum erant in horto, etc.

Domesdei in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 306 :

14. Averii, 12. runcini, 116. oves, 24. porci, 24. capræ, et Vasa apium, semper valuit 10. lib.

Vide Formulas Exorcismorum cap. 11. apud Baluzium tom. 2. Capitul. et Aimoin. lib. 2. Miracul. SS. Georgii et Aurelii cap. 10.

Vascellum, Eadem notione. Pactus Legis Salicæ tit. 9. § 2 :

Si quis unam apem, hoc est, uno Vascello furaverit de sub tecto, etc.

Ubi Lex Salica habet tit. 9. § 1 :

Si quis unum Vas apium de intro clave aut sub tecto furaverit, etc. Vasculum

hac notione in Lege Bajwar. tit. 21. non semel.

« 4 vas » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 247c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VAS4

4. VAS. Dominium, possessio. Charta Nic. episc. Camerac. ann. 1161. in Chartul. Mont. S. Mart. part. 3. ch. 5 :

Quibusdam dat (Drogo Taxo) feodum de Vase suo : quibusdam assignatæ sunt possessiones feodales.

« 5 vas » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 247c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VAS5

5. VAS, Locus tectus, ubi grana frumentaria reconduntur, Gall. Grange. Charta Elienor. comit. Viromand. ann. 1198. in Chartul. Mont. S. Mart. ch. 7. part. 1 :

Segetes collectas fratres, ubi voluerint, reponent, et quando voluerint excutient : partem vero canonicorum, quartam scilicet, excussam apud Montem S. Martini suis vecturis deductam, bona fide servabunt usque ad festum S. Johannis Baptistæ, et non amplius, et hoc in Vase tegulato. Vassure,

eodem intellectu,

in Lit. remiss. ann. 1427. ex Reg. 174. Chartoph. reg. ch. 51 :

Il avoit un petit maquet de foing dessoubz une Vassure d'icelle église, ou le suppliant getta un tison de feu.

« 7 vas » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 248a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VAS7

7. VAS, Supellex castrensis. Annal. Bonincont. ad ann. 1390. apud Murator. tom. 21. Script. Ital. col. 56 :

Ubi hostes in hos adventare intellexerunt, confestim Vasa colligentes, se se deserta obsidione in agro Mutinensi receperunt.

Vide in Vas 1.

P. Carpentier, 1766.

Per Vasa Vinum Vendere, Singulatim vendere, distrahere, Gall. Vendre en détail, à pot. Charta ann. 1319. apud Pez. tom. 6. Anecd. part. 3. pag. 6. col. 2 :

Jus propinandi quindecim karratas vini in civitate Anasii et vendendi per Vasa vinum, quod ultra dictum numerum adduxerint in dictam civitatem, confirmavimus et innovavimus.