« »
 
[]« Acedia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 052a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ACEDIA
ACEDIA, Accidia, Acidiari, Acidiosus. Acedia, Tædium, in Gloss. MS. Ugutio : Accidia, tristitia, molestia, anxietas, vel tædium. Breviloq. :
Accidia dicitur indurata mentis tristitia, quæ, dum quis laborat, vertitur in tædium.
Suidas. :
ἀϰηδία, ἡ ῥαθυμία, ἀχθηδών, λυμή.
Acedia, juxta Cassianum lib. 10. de Cœnob. Instit. cap. 1. et Collat. 5. cap. 2. 9 : est tædium et anxietas cordis, quæ infestat Anachoretas et vagos in solitudine Monachos.
Melancholiæ species, quæ Monachorum propria est, atque ita appellatur a S. Hieronymo Epist. 4 :
Sunt qui humore cellarum, immoderatisque jejuniis, tædio solitudinis, ac nimia lectione, dum diebus ac noctibus auribus suis personant, vertuntur in melancholiam, et Hippocratis magis fomentis, quam nostris monitis indigent.
S. Althelmus Episc. de 8. principalibus vitiis, n. 6 :
Hinc aciem sextam torpens Accidia ducit,
Otia quæ fovet, et somnos captabit inertes,
Importuna simul verborum frivola sontum,
Instabilis mentis gestus, et corporis actus :
Inquietudo simul stipatur milite denso.
Cæsarius lib. 4. cap. 27 :
Acedia est ex confusione mentis nata tristitia, sive tædium et amaritudo animi immoderata, qua jucunditas spiritalis extinguitur, et quodam desperationis præcipitio mens in semetipsa subvertitur : dicitur autem Acedia, quasi Acida, eo quod opera spiritualia nobis acida reddat et insipida.
Adam Abbas Perseniæ Epist. 1. ex Baluzianis :
Noviter conversi de sæculo, quantalibet devotione polleant, Acediæ tamen vitio sæpe laborant, etc.
Conradus Fabar. de Casib. S. Galli cap. 5 :
Erat namque jocundus in facto, blandus verbo... cui nulla unquam se intulit Acedia.
S. Bernard. Epist. 78 :
Tædium et Acediam procul pellit sanctarum varietas observationum.
Liber Faceti :
Accidiam linque, quæ dat mala tædia vitæ.
Liber vernaculus MS. cui titulus le Miroir :
Li quars pechié de Pereche, con apele en clerkois, Accide.
Belle etiam Acediam describit Guigo Prior Carthusiæ lib. de Quadripertito exercitio Cellæ cap. 24 :
Apprehendit te multotiens, cum solus in cella es, inertia quædam, languor spiritus, tædium cordis quoddam et quidem valde grave fastidium sentis in teipso : tu tibi oneri es ; interna illa, qua tam feliciter uti solebas, suavitas jam defecit tibi ; dulcedo quæ tibi inerat heri et nudius tertius, jam in magnam amaritudinem versa est. Ex toto aruit ille quo abundantissime perfundi solebas, lacrymarum humor ; spiritualis in te emarcuit vigor, interiit decor ; dilaniatam et dilaceratam, confusam et discissam, tristem et amaricatam portas animam tuam, et ubi eam [] ad quietem componas, non habes. Non jam sapit tibi lectio, oratio non dulcessit, etc.
De Acedia alia vide apud Nilum Monachum de Vitiis cap. 4. 13 ; S. Maximum de Charitate n. 67. S. Antiochum Homil. 57 ; Petrum Blesens. Epist. 97 ; Petr. Damian. lib. 4. Epist. 11 ; Theodulfum in Capit. cap. 31 ; Alcuinum lib. de virtutibus et vitiis cap. 32 ; Alanum de Insulis in Summa de arte prædicatoria cap. 7 ; S. Thomam 2. 2. q. 35. art. 8. etc.
Glossar. Lat. Gall. ex Cod. reg. 7692 : Accidia, ennui, paresce.Accidiare, ennuer. Accidiosus, a um, pareceus. Le Roman du Riche homme et du Ladre MS. :
Pluseur grant mal viennent d'Accide,
Dont cascuns doit avoir grant hide.
Acediari, Indignari. Gloss. MS. Regium : Accidiatur, stomachatur. Papias : Accidiari, stomachari ; unde accidia, quæ est tædium animi, vel anxietas, vel contra. Balbus : Accidiari, tristari, anxiari vel habere tædium, vel indignari. Hincmarus Laudun. ad Hincmar. Rem. tom. 2. pag. 335 :
Nec inde debetis Acidiari, si de his loquor.
Vide Eccles. cap. 6. et 22. Henricus Rosla in Herlinsberga :
Accidior juste ? potius premerent alienos.
Versus de S. Francisc. apud Waddingum ann. 1226 :
Sicubi turbatur Franciscus et Accidiatur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Accidiatus, Tædio affectus tom. 2. Rerum Mogunt. pag. 895. edit. 1722. ex Charta Heinrici et Berthrami de Bleychenbach :
Si vero, quod absit, sæpe dictæ Ecclesiæ Decanus et Capitulum in posterum sollempnitate cultus Dei Accidiati, etc.
Accidiosus, et Acediosus, apud Balbum et Ugutionem, molestus, tristis, anxius. Gloss. Saxon. Ælfrici : Accidiosus, vel tædiosus : afolcen. Regula S. Benedicti cap. 48 :
Ne forte inveniatur Frater Acidiosus, qui vacet otio et fabulis, et non sit intentus lectioni.
Occurrit etiam in Vita S. Sulpitii Pii Episc. Bituric. cap. 10. n. 42.