« »
 
[]« 1 androna » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 247a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ANDRONA1
1. ANDRONA, Festo et aliquot Scriptoribus Latinis Andron, Compitum, locus publicus, ubi viri invicem confabulantur, Galeries. Papias : Andra, Androna, viarum concursus, angiportus. Lexicon Gr. MS. Reg. Cod. 930 : Ἀνδρόνα, οἶϰος ἔνθα οἱ ἄνδρες εἰώθασι ἀθροίζεσθαι. Gloss. S. Benedicti cap. de Navigatione : Androna, ἀνθρών. Joannes de Janua et Breviloq. : Androna, est spatium inter duas domos. Androneum est locus domicilii, ubi multi viri habitant, sicut Gynæcæum dicitur locus, ubi multæ mulieres conveniunt. Joannes Diaconus in Vita S. Gregorii lib. 2. cap. 29 :
Dum quendam pauperem in angustis Andronarum recessibus inveniri mortuum contigisset.
Concilium Carthag. II. can. 47. et Atto Episc. in Capitul. cap. 44 :
Clericus per plateas et Andronas... non ambulet.
Hincmarus Rem. in Opusc. 55. Capitulor. cap. 45 :
Pro motibus incompositi animi tui, undecunque et per Andronas de hora in horam appellas.
Petrus Damiani lib. 3. Epist. 4 :
Pecunia per regiones, Andronas, vel angiportus erogatur.
Utitur et lib. 8. Epist. 11. ut et Thomas Archid. in Historia Salonitana cap. 40. Chron. Parmense ad ann. 1266. apud Murat. tom. 9. col. 781 :
Et fugerunt prædicti de parte Imperii per Andronas ; et nullus eorum audebat apparere.
◊ Græci, ut auctor est Vitruvius lib. 6. cap. 10. ἀνδρῶνας appellant
itinera, quæ inter duas aulas media sunt interposita
, μεσαύλια. Vetus Inscriptio apud Gaulterum in Tabulis Siculis n. 407 :
Ο ΔΑΜΟΣ ΑΝΔΡΩΝΑ ΩΡΑΣΙΟϒ Μ Β ΕϒΕΡΓΕΣΙΑΣ ΕΝΕΚΕΝ ΘΕΟΙΣ ΠΑΣΙ.
Est etiam Andron, atrium, seu locus domicilii longitudine angustior, in quo viri plurime morabantur, auctore Sexto Pompeio. Vide Nicetam in Manuele lib. 3. n. 4. in Alexio Man. F. n. 6. Hac notione non semel occurrit in antiquis Recognitionibus et aliis Instrumentis S. Spiritus inferioris Occitaniæ urbis. Etiamnum est in ore vulgi l'Androune dou four, id est, Angiportus seu arctior via qua ad furnum itur.
Androna, videtur sumipro muro apud Scriptores Italos. Rollandinus in Summa Notariæ scripta ann. 1265 :
Cujus tales dicuntur confines ... ab aliis duobus lateribus sunt viæ publicæ cum medietate Andronæ sive muri, positæ vel positi inter ipsam domum venditam, et ipsam medietatem ejusdem Andronæ, sive muri.
Utuntur etiamnum Itali pro atrio. Academici Cruscani :
Androne, andito o terreno[] donde dalla porta di fuore si va al cortile, od alla scala della casa.
Androna denique usurpatur pro ea parte currus operta, in qua, qui vehuntur, sedent, quod longiusculæ porticus speciem referat. Vita S. Hugonis Abbatis Eduensis n. 19 :
Nam resolutis poplitibus, cruribusque extensis recipit corpus suum ex medio totum, pulsansque ostiolum Andronæ, quæ super carrucam erat, rogabat sibi aperiri.
P. Carpentier, 1766.
◊ Pro angiportu, Gall. Cul-de-sac, Provinc. Androuno, occurrit in Stat. Mutin. rubr. 25. pag. 4. v° :
Omnia capita Andronarum civitatis claudi debeant et murari de bono muro calcinæ.
Ita et in Stat. ann. 1381. inter Probat. tom. 3. Hist. Nem. pag. 47. col. 2 :
Item ordinavit idem commissarius, quod quædam Androna, quæ est prope portale decaneriæ foras, muretur et impleatur lapidum.
Hinc ab Antrum, non absurde deduci potest hujusce vocis origo.
© École des chartes.