« »
 
[]« Archivum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 371a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/ARCHIVUM
ARCHIVUM, Archivium, Archibus, Arceps, etc. Scrinium, locus, ubi asserventur Chartæ publicæ. Isidorus lib. 20. Orig. cap. 9 : Archa dicta, quod arceat visum atque prohibeat. Hinc et Archivum, hinc et Arcanum, id est, secretum, unde cæteri arcentur. Ex eo Papias : Arca dicta, quod arceat visum, vel furem ; hinc et Archivum, secretum. Alibi : Archiva, Armaria, tabularia dicta, quod arceant, id est, prohibeant visum : hinc Archivi, Librarii, vel Armarii dicuntur. Tertullianus Apolog. cap. 19 :
Reseranda antiquissimarum gentium Archiva.
Lex Wisigothor. lib. 12. tit. 3. § 28 : Archiva Ecclesiæ. Gregor. Turonens. lib. 9. Histor. cap. 42 : Universalis Ecclesiæ Archivum. Annales Francor. ann. 813 :
Et in Archivo Palatii exemplaria illarum habebantur. Archivum Palatii
habetur etiam in Charta Ludovici Pii, ann. 19. Imperii in Tabulario S. Dionysii num. 26. quod et Imperialis aulæ reconditorium ibidem appellatur. Flodoardus lib. 2. Hist. Remens. cap. 19 :
Archivum Ecclesiæ tutissimis ædificiis... construxit.
Adde Baldricum in Chronico Cameracensi lib. 1. cap. 76. Hac etiam usus est voce Ulpianus.
P. Carpentier, 1766.
◊ Charta ann. 1342. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 341 :
Cum judex major... Archivum regium, in quo scripta patrimonialia regia et aliæ scripturæ dom. regem tangentes sub quatuor clavium clausura in turri firmata, in castro regio civitatis Carcassonæ tenentur, intrasset, etc.
[]
Archivium, apud Anastasium Biblioth. in S. Siricio, et in S. Cælestino PP.
Arcivum. Will. Brito in Vocabul. :
Arcivum, Librarium vel Armarium.
Leo Ostiensis lib. 3. c. 30 :
De Arcivo Lateranensis Palatii.
Archium, Archia Romana, apud Tertullianum lib. 3. adversus Marcionem. Utitur etiam Paulus lib. 4. Sentent. tit. 6. ubi Cujacius. Suidas :
Ἀρχεῖα, ἔνθα οἱ δημόσιοι χάρται ἀπόϰεινται.
Glossæ. MSS. ex Bibl. Regia Cod. 2062 :
Ἀρχειον, χαρτοφυλαϰεῖον, ἔνθα οἱ δημόσιοι χάρται ϰεῖνται ἢ τὸ Παλάτιον.
Glossæ aliæ Codic. 930 :
Ἀρχία, ἔνθα οἱ δημόσιοι χάρται ἀπόϰεινται, χαρτοφυλάϰιον, ἢ τὰ χωρία τῶν ϰριτῶν.
S. Ignatius in Epist. ad Philadelph. :
οὐ γὰρ πρόϰειταί τὰ ἀρχεῖα τοῦ Πνεύματος.
Justinianus Nov. 74 :
Ἐν τοῖς ἐϰϰλησίας ἀρχείοις.
Vetus inscriptio inedita, reperta nuper ann. 1670 Smyrnæ in area Consulis Batavi :
◊ ΝΑΙΣ. ΕΡΜΟϒ. ΤΟϒ. ΔΙΟΚΛΕΟϒΣ. ΑΓΟΡΑΣΑΣΑ. ΤΟΠΟΝ. ΨΙΛΟΝ. ΚΑΤΕΣ-ΚΕϒΑΣΕ. ΤΟ. ΜΝΙΜΕΙΟΝ. ΤΩ. ΚΑΤΟΙΧΟ-ΜΕΝΩ. ΤΙΩ. ΣΟΣΙΜΩ. ΚΑΙ. ΕΑϒΤΗ. ΚΑΙ. ΤΟΙΣ. ΘΡΕΜΜΑΣΙ. ΚΑΙ. ΠΡΟΚΛΗ. ΤΗ. ΤΡΑΦΕΙΣΗ. ϒΠ. ΑϒΤΗΣ. ΕΞΟϒΣϒΑΝ ΕΧΟϒΣΗΣ. ΑϒΤΗΣ. ΕΠΙΘΕΤΕΙΜΑΙ. ΣΟ-ΣΟΝ. ΕΙΣΙΝΚΗ. ΣΕΣΘΗΣΕ. ΤΑ. ΙΜΟΝΗ. ΜΙΔΕΝΟΣ. ΕΧΟΝΤΩ. ΕΞΟϒΣΙΑΝ. ΕΤΕ-ΡΟΝ. ΒΑΛΕΙΝ. ΕΝΤΑΛΛΟΤΡΟΣΑ. ΤΑϒ-ΤΗ. ΤΗΣ. ΕΠΙΓΡΑΦΗΣ. ΛΠΕΤΕΘΗ. ΑΝ-ΤΙΓΡΑΦΟΝ. ΕΙΣ. ΤΟ. ΑΡΧΕΙΟΝ.
P. Carpentier, 1766.
◊ Hæc emendatiora reperies in Sponii Miscell. erudit. Antiquit. pag. 351. si tamen vocem ϰατοιχόμενω, mortuo, excipias, pro qua is habet ϰατοιϰόμενω, condito subtus. Ibi post. quartum est hic versus : ΚΟΡΝΗΛΙΩ. ΕϒΤϒ-ΧΙΑΝΩ, ΑΝΔΡΙ. ΚΑΙ
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Arcivus. Agnell. lib. Pont. ap. Murat. tom. 2. pag. 157. col. 2 :
Eo tempore Arcivus, Ecclesiæ istius ab igne concrematus est.
Arcibus. Formulæ veteres, cap. 9 :
In Arcibo Ecclesiæ Episcopi servantur.
Archibus, in Conciliis Africanis sub Cælestino can. 53 :
De Archibo et matricula Numidiæ.
Ubi Codex Græc. cap. 86 :
Περὶ τοῦ χαρτοθεσίου ϰαὶ ματριϰίου τῆς Νουμιδίαc.
Eadem Concilia sub Innocentio I :
Ut matricula et Arcibus Numidiæ, etc.
Glossæ MSS. ad eadem Concil. : Arcibus, Armarius, Liberalius. Eædem Glossæ : Arcivas, Arcas. Vetus Scheda scripta ann. 7. Tiberii Imperat. Constantinop. apud virum doctissimum Jo. Mabillonium tom. 2. Analector. pag. 12 :
De Archibo Ecclesiæ, etc.
Arceps, Marculfus lib. 2. for. 38 :
Dignum est, ut gesta ex hoc conscripta... tibi tradantur, ut in Arcipibus publicis memoranda serventur.
© École des chartes.