ASCRIPTITII, dicti Coloni, Agricolæ, Villani, qui aliunde orti, in aliorum Dominorum villas et prædia pergunt, ibique eorumdem licentia, sedes suas figunt, et sub annui census conditione in cæterorum subditorum transeunt statum, et in album ascribuntur ; ita ut perinde et ii distrahi et transferri queant una cum ipsis prædiis, quæ excolunt, unde et pro servis glebæ habentur. Papias : Ascriptitii, qui capitis dant aliquod pretium. Ascriptitii bonorum, hoc est, homines, seu rustici ad bona pertinentes, in Speculo Saxon. lib. 1. art. 21. § 2. Ἐναπόγραφοι, in Concilio Calchedon. Act. 6. cap. 1. Bracton. lib. 1. cap. 11. § 1 :

Qui quidem dicuntur glebæ Ascriptitii et nihilominus liberi, quia licet faciant opera servilia, cum non faciunt ea ratione personarum, sed ratione tenementorum.

Et mox :

Et ideo dicuntur glebæ Ascriptitii, quia tali gaudent privilegio, quod a gleba amoveri non poterunt, quandiu solvere possunt debitas pensiones.

Idem lib. 1. cap. 6. § 1. ait Ascriptitium vere liberum esse, licet quibusdam servitiis sit astrictus. Liber Niger Scaccarii, cap. de Danegeldo :

Ascriptitii de Regni jure non solum ab iis, quæ modo possident, ad alia loca a dominis suis transferri possunt : verum etiam ipsi quoque licite venduntur, vel quomodolibet distrahuntur, merito tam ipsi, quam terræ, quas excolunt, ut dominis suis serviant, dominia reputantur.

Regiam Majest. lib. 2. cap. 12. § 3 :

Si eum (villanum) ad se liberandum alicui donaverit, vel vendiderit cum gleba, id est, cum terra ; et tales nativi Ascriptitii lege Imperatoria nuncupantur.

Vitæ Abbatum S. Albani :

Qui Ascriptitiorum et aliorum servilis conditionis testamenta impediunt.

Constit. Neap. sive Sicul. lib. 3. tit. 2 :

Ascriptitios sine voluntate et assensu eorum, quorum juri subditi sunt et potestati, nullus Episcoporum ordinare præsumat.

tit. 3. Adscriptitii cum servis glebæ junguntur. Adde Statuta Caroli I. Reg. Sicil. MSS. cap. 121. ubi dicuntur Ascritices. Et cap. 149 :

Les Ascriptices, c'est assaveir ceux, qui sont tenus labourer les terres de lours Signors, et ne se peuvent partir de ceans sans lor commandement.

Ascriptitia conditio, in Capitul. Car. Magn. lib. 6. cap. 118. ex Julian. Nov. 115, 6. Consule præterea quæ habent JC. de Adscriptitiis, et Salmasius lib. de Modo usurar.