« 1 augustaticum » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 478a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/AUGUSTATICUM1
1. AUGUSTATICUM, Donativum Augusti, largitio publica ab Imperatore populo aut militibus facta.
Δωρεὰ Καίσαρος, Congiarium, in Gloss. Græc.
Lat. Suidas :
Ῥόγα, ἡ τῶν βασιλέων εὐσέϐεια, ϰαὶ ἡ φιλοτιμία.Marcellinus Comes :
Augustatico suo dudum Anastasius militibus præstito, donativum quoque hoc fratre Consule tribuit.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Plura
hic carpit Valesius in Valesianis pag. 214. 1°. Cangius Augustatici nomine
largitionem intelligit quamcumque publicam ab Imperatore populo aut militibus factam, cum
illam solam intelligere debuisset ex Valesio, quam Imperatores recens creati militibus
facere solebant a temporibus Claudii Imperatoris. Cum autem in Imperatorum electione vulgo
conclamarent Augustus, hinc donum novi Imperatoris dictum est Augustaticum.
2°. Male confundit Cangius Augustaticum cum Roga et Congiario. Roga
quotidianum erat militis stipendium ; Congiarium solum spectabat populum, cui certis
lætitiæ diebus v. g. post partam victoriam, munera largiebantur Imperatores. Hoc ultimum
probat Valesius ex Suetonio lib. 2. cap. 41. ubi ait : Congiaria populo frequenter deditLib. 4. cap. 17 :(Augustus,)sed diversæ fere summæ, modo quadragenos, modo trecenos nummos, etc.
Congiarium populo bis dedit trecenos sestertios(Caligula.) Lib. 5. cap. 20 :
Claudius Congiaria populo sæpius distribuit.Lib. 6. cap. 7 :
Nero post adoptionem deductus in forum tiro, populo Congiarium, militi donativum proposuit.Et de Domitiano loquens :
Congiaria populo nummorum trecenorum ter dedit.3°. Denique contra Cangium sentit Valesius, Augustaticum solis datum fuisse militibus, quibus suam Imperatores debebant promotionem, non populo, cujus nullæ erant partes in hac promotione. Ita Valesius loco citato, ubi nihil est, quod a veritate credam alienum.