« »
 
[]« Bastia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 599a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/BASTIA
BASTIA, Bastita, Bastile, Castrum, turris, propugnaculum, vulgo, Bastie, Bastide, Bastille, quæ postrema vox ab antiquis Scriptoribus Gallis pro turribus ligneis, quas in obsidione urbium exstruebant, sumebatur. Alain Chartier Hist. Caroli VII. pag. 64 :
L'an 1428. fut mis le siège à Orleans par le Comte de Sallebery, et y mis les Bastilles du costé de la Beausse.
Bastia, ex Italico Bastia, steccato. Charta Friderici II. Imp. ann. 1238 :
Interdicimus ne.... castellum novum, Bastiam sive munitionem aliquam facere præsumat.
Occurrit in Historia Cortusiorum lib. 6. cap. 2. lib. 7. cap. 7 10. 12. lib. 9. cap. 6. lib. 10. cap. 11. apud Joannem Villaneum passim, et apud Petrum Gerardum Patavinum liber. 7. de Ezelino tyranno, etc. Academici Cruscani :
Bastia, longo riparo, composto di legnami, sessi, terra, e simul materia per fortezza de luoghi, e degli eserciti, oggi trencea, o trinciera,
Lat. vallum, septum, agger, qua notione legitur in Chron. Parmensi ad ann. 1289. apud Murator. tom. 9. col. 817 :
Et fecerunt circumcirca ipsum exercitum unam Bastiam, ne aliquis posset exire de ipso castro, vel illuc aliunde venire, qui ipsum exercitum offendere posset.
P. Carpentier, 1766.
◊ Vocis hujus origo, quam ab Italico Bastia Cangius, et a Bastum Menagius accersunt, non placet Muratorio, qui tom. 2. Antiq. Ital. med. ævi col. 508. potiori jure a voce Gallica Bâtir, ædificare, construere, eam deducere videtur ; ut pote quæ longe antiquior sit nomine Bastita vel Bastia, quod sæculo tantum xiij. emersit. Nec ipsi magis arridet vocis Bastiæ definitio ab Academicis Cruscanis proposita ; cum nihil aliud fuerint Bastiæ, quam species quædam castelli e tabulis et tignis affabre compaginatis fabricatæ, plerumque circum aliquam domum, aut circa turrim locatæ, quas fossa ambiebat, vallum et propugnacula prominentia in angulis muniebant. Sed et aliud in re militari fuit Steccato, aliud Bastia, ut ibidem [] monet vir eruditus ex Hist. Patav. tom. 17. Script. Ital. col. 186. Ipsum adito, si plura cupis.
Bastida. Charta ann. 1204. in Regesto Carcasson :
Licentiam damus ut in locis idoneis quos elegeritis infra terminum prædicti pignoris, possitis novas Bastidas sive munitiones ædificare.
Aresta ann. 1286. in 2. Regesto Olim, fol. 18 :
Super justitia illorum qui sunt jurati de Bastidis Dom. Regis Franciæ, levantes et cubantes sub Rege Angliæ, scietur consuetudo Bastidarum vicinarum.
Froissart. 1. vol. cap. 111 :
Et meit Bastides sur les champs et sur les chemins, en telle maniere que nulles pourveances, ne les vivres ne pouvoient venir dedans la Ville.
Vide tom. 9. Spicilegii Acheriani pag. 248. et supra in Andamentum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Bastida, Prædium rusticum cum mansione, Massiliensibus etiamnum Bastide. Instrum. ann. 1223. ex cod. MS. D. Brunet fol. 67. recto :
Item statuerunt, quod apud Bastidam Bertrandi de Clareto sit quædam via publica.
Rymer. tom. 5. pag. 620 :
Et omnia deveria et proficua ad nos infra Bastidam de S. Edwardo et parochiam de Baix pertinentia.
Charta ann. 1494. ex Archivis Massil. :
Super duabus Bastidis ac earum juribus et pertinentiis.
Vide Raynouard. Glossar. Roman. vol. 1. pag. 194. num. 4.
P. Carpentier, 1766.
Bastida, nude, pro Domus, ædificium. Charta Alfonsi comit. Pictav. ann. 1256. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 140 :
Volumus quod novæ Bastidæ seu populationes fiant in terra ecclesiæ extra muros civitatis in diocesi Conseranensi.
P. Carpentier, 1766.
Bastidare, Bastidas exstruere, ædificare. Lit. ejusd. comit. ann. 1269. in Reg. 11. Chartoph. reg. fol. 89. v°. :
An etiam sine cujusquam injuria... possimus bastidam construere seu construi facere, et utrum nostri et patriæ esset utilitas, si in loco eodem nos contingeret Bastidare.
Vide mox Bastire.
P. Carpentier, 1766.
Bastidens, Bastidæ seu castri incola. Pariag. inter reg. et abbat. Scalæ Dei Tarn. diœces. ann. 1328. in Reg. 65. 2. Chartoph. reg. ch. 234 :
Quod in dicto orto fiat cimiterium pro sepultura Bastidencium.
Bastita, Florentinis Bastita. Chronicon Guill. de Podiolaurentii cap. 34 :
In transitu ceperunt Bastitam Deodati Alamanni, et munitionem quæ ibi erat.
Charta Bonifacii PP. IX. ann. 1396. apud V. Cl. Fontaninum in Antiquit. Hortæ pag. 434 :
Sed semper ero adjutor ad conservandum... rocchas et Bastitas, etc.
Occurrit in Hist. Obsid. Jadrens. lib. 1. cap. 24. apud Joann. Villaneum lib. 5. cap. 2. lib. 6. cap. 4. Raphanum de Caresinis in Chronico Veneto pag. 243. MS. Reg. etc.
Bastile, Bastillæ. Henr. de Knyghton lib. 5 :
Dux Britanniæ fecerat unum Bastile de meremio a parte maris ad retrahendum eis subsididium ex parte aquæ.
Utitur pluries pag. 2677. Johannis Iperii contin. Chron. apud Marten. tom. 6. Ampliss. Collect. col. 622 :
Cujus in tempore Bastilla, ad Anglicos in Valesia expugnandos, etc.
Hinc inditum arci Parisiensi nomen Bastille : Roberto Goulet, Bastilla, in Compendio jurium et consuetud. Universitat. Paris. fol. 13 :
Tunc Universitas ipsi corpori obviam ibit usque ad Crucem, quæ est quasi media inter dictam Ecclesiam S. Anthonii et castrum quod Bastilla nuncupatur.
Et [] Vincentio Cigaltio de Bello Italico :
Transeuntes ante Bastillam B. Antonii.
Bastire, Ædificare, proprie bastias, seu bastitas exstruere, Gallis, Bastir. Epitaph. Joann. Archiep. Viennens. ann. 1265. apud Joannem a Bosco in Vienna :
Qui castrum bastide Bastivit.
Instrum. tomi 2. novæ Gall. Christ. col. 433 :
Pro eo quod Bastidam de Grandi Castro in feudo ecclesiæ Agennensis construi fecerat et Bastiri.
Hist. Dalphin. tom. 1. pag. 130. col. 2 :
Tempore quo Bastita de Ambroniaco Bastiebatur.
© École des chartes.