« »
 
[]« 2 batallia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 602a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/BATALLIA2
2. BATALLIA, Judicium et emolumentum duelli. Charta ann. 1050. inter Probat. tom. 2. Hist. Occit. col. 216 :
Ego Raymundus suprascriptus dono ad Petro suprascripto ista omnia suprascripta pro fevo in vita sua, excepto ipsas Batallias juratas, quem Raymundus retinet ipsam medietatem quem comes habere debet.
Vide in Batalia 1. Grosse bataille, Acies, vulgo Corps de bataille, in vita Phil. Boni apud Ludewig. tom. 11. Reliq. MSS. pag. 117 :
Collectam nostrorum aciem in tres partes condividit princeps, primam expeditionem, quam grosse Bataille appellant vic. lanceis communit.... Ad antegardiam, quam primorem nominant cohortem, etc. Bataille nommée,
in Ch. ann. 1371. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 713. Expeditio bellica nominata et indicta, ut videre est in Béllum et Hostis col. 1221. Faire bataille, Gall. Faire du bruit, se plaindre de quelque chose, Queri, expostulare. Vita J. C. MS. :
Chel jour li fali sa vitaille ;
Mais n'en fist mie grant Bataille.
Nostris Batailleur, Ital. Battagliere, Hispan. Batallador, Bellator, pugnax, rixator. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Batailleur, bellax, bellator. Quo nomine appellatus Alfonsus I. rex Aragon. teste Helyoto tom. 8. pag. 273. Lit. remiss. ann. 1395. in Reg. 147. Chartoph. reg. ch. 298 :
Ledit de Poittiers, qui estoit un homme riotteux, Batailleux et hayneux de pluseurs.
Gesta Britonum in Italia apud Marten. tom. 3. Anecd. col. 1459 :
Et après fit des armes tant,
De ce checun en est garant,
Qu'onques Rollant ne Olivier
Ne furent plus fiers Bataillier.
Bateillous et Bateillerous, Bellicosi, in Chron. S. Dion. lib. 1. cap. 2. et lib. 3. cap. 2. Reg. sign. Noster Cam. Comput. Paris. fol. 291. r°. :
Item le pape a voulu et ottroié que ceus soient participans à ladite indulgence qui envoieront en aide de la Terre sainte aucun ou aucuns convenables Batilleurs.
Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Batador, Prov. verbero, alium verberans. Batement, Rixa, pugna, vulgo Batterie, querelle, in Lit. remiss. ann. 1409. ex Reg. 163. ch. 452 :
Ouquel contempt ou Batement survindrent la femme dudit exposant, etc.