CAMBA 3, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

3. CAMBA, Brassiatorum officina, seu locus, ubi cerevisia coquitur et conficitur, quem vulgo Brasseriam, vel Braxatoriam nuncupamus. Guerardo in Glossar. pecul. Polyptych. Irminon. : Officina ubi cerevisia vel panis coquitur et conficitur. Charta Ludovici Ultramarini Franc. Regis apud Vassorium in Annalib. Noviomensis Ecclesiæ lib. 3. cap. 48 :

Et cum omni integritate largitus est, excepto sectico uno, cum Camba, etc.

Alia Leonis PP. in lib. 1. Hist. Bellovacens. cap. 18 :

Circa prædictum castrum hospites quindecim, Cambas tres.

Ubi loci perperam Louvetus Cambam cum Cambio confundit. Passim occurrit, apud Baldricum Noviom. lib. 1. cap. 52. 66. in Statutis antiquis Corbeiensib. lib. 1. cap. 9. Guerardo cap. 7. post Irminonem pag. 313. Adde libr. 2. cap. 15. ibid. pag. 333. ubi Cambia, pro Camba, apud Loisellum in Bellovaco pag. 246. 253. in Historia Ecclesiastica Abbavillensi cap. 26. in Notit. Eccles. Belg. pag. 80. 99. 113. etc. in Donat. Belg. pag. 397. in Hist. San-Dionysian. Doubleti pag. 724. apud Vassorium in Noviomo pag. 924. in Chronico Andrensi pag. 474. in Gestis Abbat. Gemblacens. pag. 533. in Polyptych. Sithiens. cap. 11. post. Irminon. pag. 399. in Fiscor. describend. formulis ap. Pertz. vol. Leg. 1. pag. 178. lin. 49. etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Cambe à chervoise, in Charta Phil. comit. Fland. pro Ambianensibus. Cambe ou oenchine à brasser cervoise ou goudalle, in Ch. ann. 1428. ex Chartul. 23. Corb. Latiori sensu vox Onchine vel Oncine accipitur in Consuet. MSS. Camerac. :

Toutes les maisons manaules, qui ne sont Onchines, puet cil qui ens a mes tenir un an et un jor par sacrement... Oncine c'est fors et Cambe, et molins, et maisons de faleret et maisons de tainlerie.

Cambagium, Tributum quod dominis exsolvebant subditi pro coquenda cerevisia. Chartular. Corbeiense :

Nus ne puet faire Cambe ne brasser chervoise, ne goudale sans son congié.

Id juris Cambage appellatur in Consuetudine Bononiensi art. 46. et Herliacensi art. 3. ubi perperam Gambage scribitur. Tabularium S. Michaelis Ulterioris portus ann. 1141 :

Monachi totidem Deo servientes et Cambagio panem et cervisiam facient ad suum usum.

Charta ann. 1250. apud Miræum tom. 2. pag. 1231 :

Tali tamen modo quod serviens Episcopi semper quando voluerit, redditus Episcopi, sive censum, Cambagium, introitum et exitum, et alia jura... ab hospitibus manentibus in dictis terris Episcopi et Canonicorum accipere poterit.

Charta Guidonis Comitis Flandriæ ann. 1237. in Tabulario S. Bartholomæi Bethuniensis :

Item debent habere ibidem dicti præpositus et Capitulum thelonia, foragia, Cambagia et omnes emendas, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Stat. ann. 1466. in Lib. rub. eccl. S. Vulfr. Abbavil. fol. 195. v°. :

Quod si forsan aliquos canonicos residentiam in nostra dicta ecclesia facturos advenire contingat, nisi ipsa die beati Remigii compareant in capitulo, et in distributione missarum hujusmodi, et in partitione Cambagiorum, ipsa die partiri solitorum, intersint, ipsos sic absentes et interesse negligentes fructibus et emolumentis ex missis et Cambagiis hujusmodi provenientibus omnino carere decrevimus.

Quod referri debet ad Chartam Willelmi

comit. Pontiv. ann. 1205. qua iisdem canonicis concedit signalia in Cambis Abbatisvillæ.

Cambaige

, in Charta ann. 1208, ex Chartul. 23. Corb :

Jou ay vendu et escangié... toutes les justices, que jou avoie à Corbye, les Cambaiges, les estallages, etc.

Reg. ejusd. monast. 13. sign. Habacuc fol. 27. v°. ad ann. 1510 :

Le droit de tonnelieu et foraige des brassins de chervoises et aultres brouvaiges de la ville et eschevinaige de Corbie, que on soloit anchiennement nommer le droit de Cambaige.

Cambage, in Ch. Margar. comit. Fland. ann. 1274. ex Chartul. 1. Fland. ch. 263. in Cam. Comput. Insul. Gambage, in Lit. remiss. ann. 1451. ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 104 :

Disant icellui Girart que il ne paieroit point à cellui Olivier ledit foraige ou Gambage desdiz bruvaiges.

Nihil ergo emendandum in Consuet. Bonon. et Herliac. ut Cangio visum est.

◊ Vocis originem a Germanico Cam et Cammer, accersit Kilianus. Cam etiam hodie Flandris idem sonat, ut auctor est Buzelinus lib. 3. Gallo-Fland. cap. 20. Gothos Κάμον Cerevisiam dixisse scribit Priscus in Gothicis, ut monet Cangius in Glossar. med. Græc. col. 564. At Germani hausisse videntur a Latinis, quibus Camum potio est, quæ fit ex hordeo et aliis frugibus, estque cerevisiæ species. Simeon Januensis apud Cujacium lib. 24. Observat. cap. 39 :

Cervesia, Camum, foca.

Alibi :

Camum, sicera, potus factus ex hordeo et aliis rebus calidis, ut zinziber et similia, quæ ponuntur in testaceis parvis bene obturatis, et cum aperiuntur, salit in altum, et vocatur cerevisia. Cami

vero soli fere meminere Ulpianus leg. 8. de Tritico, vino vel oleo legat. (33, 6. 9.) et Cælius Aurelianus lib. 3. qui Camum eam potionem esse ait, quæ Lora Romanis dicitur : sed de Camo, consulendus idem Cujac. lib. 5. Var. cap. 1. Adde Edict. Diocletian. ap. Maium Scriptor. vet. coll. Vatic. col. 5. pag. 304 :

Cervessæ Cami italicum sextarium unum den. quattuor.

Hanc conjecturam nostram firmat, quod

Camma, etiam scribitur, seu ex camo Ulpiani, seu ex Germanico Kam et Kammir, ut est apud Kilianum. Tabularium S. Remigii Remensis in capite Censuum de Marsna :

De Camma 130. maldros de quæstu cervisiæ, et quisquis illic cervisiam fecerit, dabit 4. den.

Occurrit ibi pluries.

Cambam Aperire, Apertam habere dominicam villam, in qua vicatim ac tributim panis ac potus ex hordeo coquebatur, lucro domini. Hæc Browerus lib. 8. Annal. Trevir. ex Cæsarii Abbatis Prumiensis Glossis MSS. pag. 473. 1. Edit. § 4. Germ. Bier aufthun. Adel.

P. Carpentier, 1766.

◊ Locum addo ex tom. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 663. col. 1 :

In qualibet curia potest dom. abbas Cambam suam, sicut et molendinum habere... In illa Camba tenentur homines ibidem manentes panem fermentatum coquere et cervisiam braxare.

Cambarius, Brasiator, potifex, seu cerevisiæ confector, Lambert. Ardensis :

Quidam cervisiæ brasiator, vel Cambarius.

Charta Balduini Frandriæ Comitis ann. 1038. apud Buzelinum pag. 527 :

Cocus Ecclesiæ, magister pistorum, Cambarius.

Charta alterius Balduini Comitis Hannoniæ ann. 1084. inter Instrum. novæ Gall. Christ. tom. 3. col. 22 :

Alardum Cambarium, quem de manu Segardi Ceœs suscepi.

Chron. Watinense apud Marten. tom. 3. Anecd. col. 826 :

Vade, inquit, fili, ad fratres nostros, et Cambarium eorum ante hoc aliquod tempus rebus humanis exemptum intolerabiliter cruciari nuntia, etc.

Vetus Charta de Teloneis urbis Ambianensis : Chascune cambre cambe à œchine des Cambiers de la chité d'Amiens, si ele n'est en franc lieu, doit chascune semaine 3. septiers de chervoise de Cambage.

P. Carpentier, 1766.

Camberius, ut Cambarius, Cambæ seu cerevisiæ confector, olim nostris Cambier. Charta Nicolai I. Camerac. episc. ex Tabul. archiep. ejusd. eccl. :

Molendinarium et furnarium, Camberium, bubulcos atque alios servientes beati Dionysii a tallia et omnimoda exactione quietos clamavit.

Arest. parlam. Paris. ann. 1532. in Lib. rub. S. Vulfr. Abbavil. fol. 215. r°. :

Cum Camberiis et brassatoribus præceptum fieri fecissent. etc.

Lit. remiss. ann. 1385. in Reg. 128. Chartoph. reg. ch. 83 :

Jaquemart le Cambier ou brasseur de cervoise, etc.

Cujus uxor Camberiere appellatur ibidem.