« »
 
[]« 1 candelaria » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 083b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CANDELARIA1
1. CANDELARIA, Festum Purificationis B. Mariæ, Durando lib. 7. cap. 7. n. 17. nostris olim la Candeliere, hodie la Chandeleur ; Candelora Italis ; Sancta Maria Candelaia, Joanni Villaneo lib. 6. cap. 34. lib. 10. cap. 7. Festum Candelosæ, in Charta ann. 1286. in Probationib. Historiæ Castilionensis pag. 71. et alibi passim. Festum Candelarum, apud Ulug. Begh. cap. 7. Festum S. Mariæ Candelariæ, in Statutis Massiliens. pag. 142. Festum S. Mariæ Candelarum, in Charta Sicardi Episcopi Cremonensis ann. 1207. apud Ughellum tom. 4. pag. 1297. Sic dictum a Candelis ardentibus, quas hac die deferri a fidelibus præcepit Gelasius PP. abrogatis Lupercalibus, quæ mense Februario agi solita [] testatur Varro. Litanias publicas et processiones huic solemnitati addidit postmodum Sergius PP. nec enim ille candelarum usum in hoc festo introduxit, uti observat Baronius, licet nonnulli id scripserint. Beda de Ratione temp. cap. 10. de Lustrationibus veterum, quæ fiebant mense Februario :
Sed hanc lustrandi consuetudinem bene mutavit Christiana religio, cum in mense eodem, die S. Mariæ plebs universa cum Sacerdotibus ac Ministris, hymnis modulatæ vocis per Ecclesias, perque congrua urbis loca procedit, datosque a Pontifice cuncti cereos in manibus gestant ardentes, et augescente bona consuetudine idipsum cæteris quoque ejusdem B. Matris et perpetuæ virginis agere didicit, non utique in lustrationem terrestris Imperii quinquennem, sed in perennem regni cœlestis memoriam : quando juxta parabolam Virginum prudentium, omnes electi lucentibus bonorum actuum lampadibus, obviam sponso ac regi suo venientes, mox cum eo ad nuptias civitatis intrabunt.
Alcuinus in serm. in Hypapant. :
Maxime autem eo loco, quo primatum Ecclesia Catholica in primo Pastore sortita est, in tanta reverentia habetur, ut ea die cuncta civitatis turba, in unum collecta, immensis cereorum luminibus coruscans, Missarum solemnia devotissime celebrent, nullusque aditum publicæ stationis intret, si lumen manu non tenuerit, tanquam scilicet Dominum in templo oblaturi, imo etiam suscepturi fidei lumen, quo interius fulget, exterius oblationis suæ religione demonstrent.
Tradit Olaus Wormius in Fastis Danicis antiquis, quos edidit, ad diem Purificationis, quæ ibi Kendelmess dicitur, manum facem ostentantem esse depictam. Germanis vero Liecht mess, id est, Missa luminum appellatur, ut est apud Gretserum in Muricibus Christianis pag. 177. Vide S. Eligium Homil. 2. Rabanum lib. 2. de Instit. Cleric. cap. 33. Rupert. lib. 3. de Divin. Offic. cap. 25. Honor. Augustod. lib. 3. cap. 24. Durand. lib. 7. cap. 7. n. 16. Baronium ad Martyrol. etc. Adde Cyrillum Scythopolit. in Vita S. Euthymii apud Allatium de Hebdomadis Græcorum pag. 147.
P. Carpentier, 1766.
Candelier et Candellerie. Charta ann. 1283. in magn. Chartul. nig. Corb. fol. 98. v° :
Et les doi païer (cinq muis de blé) chascun an jou et mi hoir, ou nos quemans dedens le Candelier.
Ch. ann. 1407. ex Chartul. 23. ejusd. monast. :
Au jour de le Chandellerie. Au jour de le Candelliere,
in Chartul. sign. Ezéchiel ad ann. 1415. fol. 18. v°.
P. Carpentier, 1766.
Neque aliud, ut videtur, Britonibus sonat Calamay vel Kalamay. Charta ann. 1307. tom. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1215 :
Baellera ledit Vicomte à ladite sa mere trois cent livres par chesqun an,... c'est à sçavoir la moetié à chesqune Calamay, etc.
Alia ann. 1309. ibid. col. 1223 :
Cinq cens livres à la Septembresche, et trois cens livres au quart jour de l'an neuf, et cinq cens livres à l'octieve de la Kalamay ensevante.
Forte a Calamus, ad cujus formam cerei efficiuntur. Vide infra Candelatio et Cannela.