« »
 
[]« 1 capellania » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 122b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CAPELLANIA1
1. CAPELLANIA, Munus et beneficium Capellani. Hist. Episc. Autissiod. cap. 63 :
Capellanias sacerdotales et perpetuas[] instituit,
id est, quæ a Sacerdotibus deserviri debebant. Statuta MSS. Augerii II. Episc. Conseran. ann. 1280 :
Nullus curam duarum Ecclesiarum, aut regimen duarum Capellaniarum recipere aut exercere præsumat, nisi una dependat ab altera, sine nostra licentia speciali.
Et infra :
Præcipimus ut Clerici qui eleemosynas seu Capellanias a fidelibus per civitatem nostram et diœcesim pro tempore ordinatas in posterum recipient, infra duos menses a receptione hujusmodi computandos, se personaliter coram nobis debeant præsentare, ut videre possimus an honesta sit eorum vocatio, et utrum digni sint ad talia vocari, et ut a nobis licentiam et auctoritatem recipiant celebrandi et orandi pro animabus eorum, qui Capellanias seu eleemosynas hujusmodi ordinarunt. Qui non hactenus ceperint, in duorum mensium spatium a publicatione præsentis constitutionis idipsum facere teneantur, ubi ad hoc unusquisque Rector et Curatus teneantur in Paschali Synodo notificare nobis, Capellanias seu Ecclesias hujusmodi, quas in sua parochia vacare contigerit anno illo.
Charta Ecclesiæ Macloviensis ex Archivo ejusdem ann. 1422 :
De cætero nullus recipiatur ad Capellaniam, bacchalariatum... nisi sciat cantare.
Bulla Pauli PP. ann. 1549. in Maceriis Insulæ Barbaræ :
Creatarum Capellaniarum dote et Presbyterorum ac puerorum substentatione.
Hildebertus Episcop. Cenoman. in Epistola anni circiter 1131. ad summum Pontificem conqueritur, quod Clericos a se excommunicatos se inconsulto absolverit, obsecratque ut se jure suo Episcopali libere potiri in sua diœcesi sinat :
Quod profecto emerserit ex eo quod corrigendi enormitatem Capellaniæ meæ canonicam et traditam omnibus Episcopis potestatem abstulistis... Sed dignemini nunc præcipere, ut disponendi canonice de Capellania mea integram habeam potestatem.
An diœcesim suam seu illius administrationem Capellaniam appellet Hildebertus, quod ad instar Capellani seu inferioris Sacerdotis habitus fuisset, in restitutione Clericorum a se excommunicatorum, de qua queritur, an humilitatis ergo sic loquatur, Lector judicet. Certe metaphorica locutio est, ducta a Capellaniis.
P. Carpentier, 1766.
◊ Nostris Capelerie et Chapellerie. Testam. Petri Beraldi episc. Agath. ann. 1351 :
Item fecimus et ordinavimus duas Capellanias, quas etiam de præsenti facimus et ordinamus in ecclesia dicti loci nostri de Lhivernant, in capella seu altari B. Joan. Bapt. perpetuo percantandas et officiandas per duos sufficientes presbyteros, qui celebrent perpetuo pro anima nostra.
Charta Philippæ comit. Gelriæ ann. 1277. in 2°. Lib. nig. S. Vulfr. Abbavil. fol. 64. v°. :
Le kele Capelerie devant dite je nome comme fonderesse.
Alia ann. 1307. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris. fol. 195. v°. col. 1 :
Quinze livres Tournois deues chascun an à l'abbaie de S. Wandrille pour la Chapelerie du manoir de Chambai.
Eglises et Chapelleries, in Ch. ann. 1330 ex Tabul. Carnot. Patrons de plusieurs cures, Chapelleries, personnages et autres bénéfices, in Chartul. 21. Corb. ad ann. 1399.
P. Carpentier, 1766.
Capellania Annualis, Missæ quæ celebrantur per anni spatium pro defunctis, idem quod Annuale. Vide in hac voce. Constit. capitul. eccl. Barchin. ann. 1423. rubr. 11. ex Cod. reg. 4332 :
Nullus rector curatus vel vicarius perpetuus... possit, ut conductitius, in nostra sede vel aliis ecclesiis hujus civitatis, [] Capellaniam annualem, vel trentenarium, vel aliam missarum cantitatem seu numerum celebrare.
© École des chartes.