◊ Præsertim vero Regum sanctiones et decreta Capitula et Capitularia appellata, quod perinde per capitula digesta sint. Lex 4. Cod. Th. (9,24.) de Falsa moneta :

Quibus ita emendatis, omnibus Capitulis lex lata servabitur.

Neque tamen universim statuta regalia Capitulorum et Capitularium nomine donata ; sed ea potissimum quæ in publicis Comitis, vel Synodis, vel Conciliis, Episcoporum et populorum consensu, ab ipsis Principibus edebandur, in iis scilicet casibus qui in legibus deerant : unde Capitula a Legibus distinguntur apud Hincmarum Remensem Opusc. 14. cap. 8 :

Habent enim Reges et Reipublicæ ministri Leges, quibus in quacumque provincia degentes regere debent ; habent Capitula Christianorum Regum ac progenitorum suorum, quæ generali consensu fidelium suorum tenere legaliter promulgaverunt.

Et cap. 11 :

Ex Christianorum Regum Constitutionibus per Capitula breviter ac salubriter, si teneantur et exequantur, collecta continentur.

Denique Opusc. 15. cap. 15 :

Quando sperant aliquid lucrari, ad Legem se convertunt : quando vero per Legem non æstimant acquirere, ad Capitula confugiunt.

In Synodo Suessionensi ann. 853. cap. 44 :

Capitula Synodalia Caroli Magni, etc.

◊ Erant igitur Capitula legum appendices et additamenta, eaque in Synodis sancita. Eginhardus ann. 819 :

Legibus etiam Capitula quædam necessaria, quia deerant, conscripta atque addita sunt.

Capitul. ann. 821. cap. ult. :

Capitula quæ præterito anno Legi Salicæ per omnium consensum addenda esse censuimus, jam non ulterius Capitula, sed tantum Lex dicantur, et pro Lege teneantur.

Annales Francor. Bertiniani ann. 864 :

Capitula etiam ad 37. consilio fidelium suorum, more prædecessorum ac progenitorum suorum Regum, constituit, et ut legalia per omne regnum suum observari præcepit.

Capitula Caroli Calvi tit. 39. cap. 7. 8. ap. Carisiac. ann. 873. :

Per Capitula avi et patris nostri, quæ Franci pro Lege tenenda judicaverunt, et fideles nostri in generali placito nostro conservanda decreverunt.

Aimoinus lib. 5. cap. 35 :

Placitum generale habuit, ubi per Capitula qualiter regnum Franciæ filius suus Ludovicus... regeret... ordinavit.

Fragm. Hist. Franc. tom. 3. Hist. Franc. pag. 334. de Ludovico Pio :

Adjecit præterea quædam sæcularibus legibus Capitula, quæ nunc usque pernecessaria comprobantur.

Vide Leon. Ost. lib. 1. cap. 18. Conf. Savinii Histor. Jur. Rom. med. tempor. vol. 1. cap. 3. § 47. Atque ejusmod. Regia Capitula digessit Ansegisus Abbas Lobiensis. Adso de Miraculis S. Waldeberti n. 12. de eod. Ansegiso :

Capitula Regum Francorum, quæ diversis fuerunt acta Conciliis, excepit, et uno volumine continere fecit ;

in quatuor scilicet libris. Sigebertus ann. 827 :

Ansegisus Abbas Lobiensis edicta Imperatorum Caroli Magni et Ludovici filii ejus ad Ecclesiasticam legem pertinentia in duobus libellis digessit. Idem eorumdem Edicta ad mundanam legem pertinentia in duobus æque libellis digessit.

Postmodum Benedictus Moguntiacensis Ecclesiæ Levita eadem Capitula, partim etiam alia a se aliunde collecta in septem libros distinxit, quæ Joannes Tillius Meldensis Episcopus, deinde Pithœus et Lindenbrogius publicarunt. Exhinc Caroli Calvi et aliquot aliorum Regum edita sunt a Sirmondo Capitula, atque adeo ab aliis viris eruditis, quæ universa cum MSS. Codicibus collata, et non minima accessione aucta ac locupletata, notisque illustrata, in unum corpus tandem compegit vir doctissimus Stephanus Baluzius, hoc ipso quo scribimus anno. Vide quæ annotarunt idem Pithœus post Præfationem ad eadem Capitula, Antonius Augustinus de Emendat. Gratiani lib. 2. dial. 11. Innocentius Cironius in Notis ad 5. Compilat. Decretal. lib. 1. tit. 1. cap. 2. idemque Baluzius in erudita illa quam Capitularibus Regum Francorum præmisit Præfatione.