◊ Videtur potius datium Carthesellarum, vectigal, quo publico ærario solvebatur quædam pars pro centum cujusque dotis non tantum, sed etiam cujusque alienationis bonorum immobilium, ut patet ex Stat. Comm. bonon. Sæc. XV. in lib. tert. Causarum Civil. ejusdem Communis sub Rubrica :

De Gabella solvenda de dotibus et alienatione rerum immobilium.

Hoc vectigal hodierno propemodum respondebat, quod Itali Tassa di registro, Galli Droit d'enregistrement appellant. Carthesellarum datium ita vocatum putamus a Chartexellis, id est apochis solutionis, quæ ab officiali ad hoc deputato illis, qui impensam tributi solvebant reddebantur, ut conjicitur ex his verbis supra dicti statuti :

Et quod de solutione predicta, que facta diceretur ad dictum terminum, credatur Carthexellis exinde fiendis manu officialis predicti vel ejus notarii, qui ad dictum officium preerit.

A loco Cronacæ bergomensis ab Henschelio supra allato apprehendimus datium Carthesellarum, quod etiam Bergomi viguerat usque ad annum 1403. eodem anno die XVII. aprilis ex indulgentia Principis abrogatum esse. Eodem beneficio Bononienses affecit Julius II. pontifex, post expulsionem Joannis II. Bentivoli. Fr.