« Catechizari » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 223a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CATECHIZARI
CATECHIZARI, et Catechumeni fieri pueri, recens etiam nati, dicebantur, sequioribus
sæculis, qui antequam offerrentur ad baptismum, ut veteris Ecclesiasticæ disciplinæ umbra
servaretur, a patrinis in speciem catechizabantur, qui iis nomen imponebant, et
Catechumenos factos ad baptismum offerebant, tanquam eorum fidei sponsores. Gesta
Dagoberti Regis cap. 24 :
Dum eumdem puerum venerabilis vir Amandus Trajectensium urbis Episcopus benediceret, eumque Caticuminum faceret, statimque eum regenerans sanctus Pontifex sacro baptismate, impositoque nomine Sigeberto, etc.Adde Reginonem anno 605. Quærit Carolus Magnus in Epist. ad Archiepiscopos Regni Franciæ,
cur primo infans Catechumenus efficitur, vel quid sit Catechumenus, etc. Hincmarus Remensis in Capitulis ad Presbyter. cap. 3. et Ratherius Veronensis Episc. in Synodica ad Presbyt. :
Exorcismos et orationes ad Catechumenum faciendum : ad fontem quoque consecrandum... proferre valeat, similiter ordinem baptizandi... sciat legere.Quærit Joannes de Janua, An Catechismus dirimat matrimonium contractum, et ad hoc dicit Gloss. quod per Catechismum baptismi et confirmationem Episcopi contrahitur compaternitas. Differunt tamen in hoc, quod licet per baptismum et confirmationem contracta compaternitas impediat, et dirimat matrimonium, illa tamen quæ contrahitur per baptismi Catechismum, adeo est exilis et invalida, quod vix impediat matrimonium contrahendum, nunquam autem dirimit jam contractum. Cum enim baptismus sit janua et fundamentum omnium Sacramentorum, per quod Catechismus non est sacramentum, præcedit namque baptismum. Item ante baptismum quis non est filius Ecclesiæ ; quia si moreretur, in æternum periret, quoad pœnam damni : igitur nec spiritualis filius : ergo per Catechismum nulla, vel quasi nulla contracta est compaternitas. Ex quibus colligitur catechismum præcessisse baptismum. Quod et indicat Matthæus Paris ann. 1239. de Edwardo Henrici III. filio :
Carleolensis vero Episcopus infantem Catechizavit, Legatus autem baptizavit, licet non esset Sacerdos : Archiepiscopus autem Ædmundus Cantuariensis ipsum confirmavit, et Rege sic volente aptatum est ei nomen, scilicet Edwardus.Infra :
Qui, dico, infantulus Regis filius, licet esset præsens Archiepiscopus, postea quarto die domino Ottone Legato in conventuali Ecclesia ipsum baptizante a dominis Rogero Londinensi, Waltero Carleolensi Episcopis... a sacro fonte est levatus.Ubi qui catechizavit puerum Episcopus, eumdem et levavit. Glaber Rodulphus in Vita S. Guillelmi Abbatis Divion. num. 4 :
Filium quem ei uxor pepererat, Catechumenum fieri per manum Imperialem præcepit, quod illeAtque inde percipimus, quid velit Flodoardus in Chron. ann. 945 :(Berengarius Rex Italiæ, Imperator etiam dictus)ut monitus fuerat, impleri mandavit, ac proprium puerum sustulit dextera, eique nomen indixit Willelmum, quem scilicet postmodum Regina conjux illius ex sacro fonte suscepit baptismatis.
Ludovico Rege apud Rodomum degente, Gerberga Regina filium peperit, qui Karolus ad Catezizandum vocatus est ;id est, in baptismo, vel catechismo. Concilium Redingense ann. 1279. can. 4 :
Ut pueri per octo dies ante Pascha, et per totidem ante Pentecosten, de matrum uteris nati, si absque periculo reservari valeant, reserventur usque ad illa tempora baptizandi, ita quod medio tempore inter nativitatem puerorum, et hujusmodi baptismum, perfectum recipiant Catechismum.Adde Synodum Nemausensem ann. 1284. cap. de Baptismo, et Statuta Ecclesiæ Biterrensis apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 645. Statuta Augerii II. Episc. Conseran. ann. 1280 :
Si vero constiterit Sacerdoti infantem fuisse a laico juxta formam Ecclesiæ baptizatum, non rebaptizet, nec Catechizet eum, sed solum inungat eum in pectore et inter scapulas oleo benedicto, et in vertice chrismate, etc.Infra :
Nullus Clericus nisi Presbyter fuerit Catechizet, vel baptizet, vel mortuos sepeliat.Summula Raymundi, de Baptismo :
Ordinarius MS. Ecclesiæ Rotomag. in Sabbato Pentecost. :Dum Catechizas puerum, tunc tres tibi sumasPersonas, et non plures, quia sufficiunt hæ :His injunge fidem puerum debere docere,Atque Pater noster, etc.
Finita oratione, casulam exuat Presbyter, et pergant ad Fontes, sicut prænotatur, cum ampullis chrismatis, et olei, candelabris, cruce, cereo, de quo loco instituto mittatur in Fontes. Interim dum lectiones leguntur, infantes tres Cathezizentur, si infans, vel plures fuerint ad baptizandum, mittatur de chrismate et oleo in Fontes : sin autem, nihil de chrismate et oleo in Fontes mittatur.
Catechizari ante Fores Ecclesiæ ante baptismum jubentur infantes, in Concilio Cassiliensi ann. 1172. cap.
2. apud Silvestrum Giraldum lib. 1. de Expugnat. Hibern. cap. 34.
◊ In Ecclesia Constantinopolitana erat dignitas, quam
τοῦ Κατηχητοῦ vocabant, cujus munus erat ϰατηχίζειν τὸν λαὸν, ϰαὶ πάντας ἐρχομένους ἐϰ τῶν ἑτεροδόξων εἰς τὴν
ὁρθόδοξον πίστιν, de qua Catalogi officiorum Ecclesiæ Constantinop. et
Theophanes pag. 397. ubi Miscella et Anastasius institutor reddunt. Vide Glossar. med. Græcit. ubi idem
dicitur qui Exorcista ex can. 10. Concilii Antiocheni.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Catechizatio, Catheticatio, Institutio facta nondum baptizatis, cum fiunt Catechumeni.
Ricobaldus Ferrar. in Hist. Pontif. Rom. apud Murat. tom. 9. col. 149 : Hicvel ut habet Cod. Estensis, Catechizatione.(Hyginus PP.)constituit ut patrinus vel patrina suscipiat levatum a fonte baptismatis, vel in confirmatione, vel Catheticatione ;