CAUCULATORES, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Cauculatores » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 234b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CAUCULATORES

CAUCULATORES, Cauclearii, Coclearii, Cacularii, Circulatores, præstigiatores, qui pudicos ad libidinem defigunt animos, in leg. 3. Cod. Th. de Malefic. (9, 16.) vel qui cauculis, seu

poculis amatoriis, cibis, vel phylacteriis ita mentes quorumdam inficiunt, ut in insaniam versi a plerisque judicentur, dum proprias non sentiunt contumelias

, ut est in Lege Wisigoth. lib. 3. tit. 4. § 13. in Addit. 2. Capit. cap. 18. et in Concil. Parisiensi VI. lib. 2. cap. 2.

Qui mala et obnoxia medicamenta ad alienandos animos dant

, in Constit. Sicul.

tit. 41. § 1. Amatoria pocula porrigentes, tit. 42. § 3. Qui pro amore malefici sunt, in Pœnitentiali Halitgarii Camerac. cap. 5.

et qui per quædam maleficia et incantationes mentes hominum se immutare posse dicunt, id est, ut de odio in amorem, aut de amore in odium convertant

. Plautus in Truclento :

Si semel amoris poculum accepi mere,
Eaque intra pectus se penetravit potio, etc.

Adde quæ congessit Jacobus Gotofredus ad leg. 3. de Malefic. Cod. Theod. Perperam enim Salmasius Cauculatores existimavit eos esse, quos Galli Joüeurs de Gobelets appellant ; Guichelaers, Belgæ dicunt, unde etiam vocis etymon accersit Lydius. Vide Grimm. Mythol. Germ. pag. 584. et Graffii Thesaur. Ling. Franc. tom. 4. col. 134. radice Gaugal. De hac voce Eustath. Swartzius lib. 1. Analect. cap. 8. Capitulare Aquisgran. ann. 789. cap. 63. et Capitula Caroli Magni lib. 1. tit. 62 :

Præcipimus ut nec Cauculatores, et incantatores, nec tempestarii, vel obligatores fiant, et ubicunque sunt, vel emendentur vel damnentur.

Ita etiam Capitulare 1. Caroli Magni incerti anni cap. 40. Otfrido Evang. lib. 4. cap. 16. Gougulares dicuntur.

Caculator, Eadem notione. Monachus Gandensis in Historia Translationis Reliquiarum S. Landoaldi num. 18 :

Denique procul Caculatores ac susurratores a se removent.

Ubi viri docti, Caculatorem, verbosum, garrulum et blateronem interpretantur, a Belgica voce Kakelen, garrire, blaterare. Sed, ni fallor, Caculator, hoc loco, idem est qui Cauculator, præstigiator, quod ex iis, quæ præcedunt, elici potest. Adjunguntur enim Caculatores susurratoribus, seu Magis, qui susurris et carminibus magicis incantationes suas peragunt.

Coclearii, Iidem etiam dicti in Capitulis Caroli M. lib. 1. cap. 21 :

Ut Coclearii, malefici, incantatores, et incantatrices fieri non sinantur.

Ubi Capitulare Aquisgran. ann. 789. prioris Edit. cap. 18. habet Cancellarii, Baluziana vero Coclearii etiam præfert. Pertz. Cauclearii, al. coclearii, coglearii. Vide Gloss. Germ. apud Graffium loco supra laudato.