« 1 cahua » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 018b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CAHUA1
1. CAHUA, Vinum album et debile. Matthæus Silvaticus.
Unum sextarium vini pro quadam Cahua, sita in territorio ecclesiæ Orbelli juxta viam communem. Quahute,pro Cahute, in Lit. remiss. ann. 1391. ex Reg. 141. ch. 159 :
Je lui ferai perdre sa Quahute et son corps ; et appelloit sa Quahute, une vieille maison où il demouroit.
Cavum, ϰοῖλον.Frontinus de Limitib. :
Certis locis vias, Cavas, itinera, coronas.Idem :
Quicquid viarum, riparum, Cavarum, etc.Et lib. 2. Strateg. cap. 2 :
Hannibal contra Marcellum pugnaturus, Cavas et præruptas vias objecit.Vetus Charta Cornutiana edita a Suaresio :
Id est a Cava arcus qui mittitur ad Prætorium, etc.Infra :
Quæ sepis descendit per regam aut ad viam Cavam, sive ad torum, quæ redit usque ad arcum supradictum, etc.Anonymus Salernitanus parte 7. Chron. :
Moxque locum ubi Flumicellus dicitur, misit, Cavæque sunt ibidem antiquitus factæ, et est tutissimus locus.Chronicon. S. Martialis Lemovic. apud Stephanotium in Fragmentis Hist. MSS. tom. 2 :
Anno 1271. In festo S. Michaelis post Vesperas cecidit fulgur in cœmeterio nostro magnam Cavam faciens, etc.Marten. tom. 3. Anecd. col. 17. ex Chronico Siciliæ :
Et tenuit eam obsessam annis fere duobus et dimidio, et finaliter obtinuit eam propter quamdam quam fieri fecit Cavam per sub mœnia dictæ civitatis Neapolis, et ex ipsa Cava mœnia ipsa fuerunt diruta, per quæ diruta mœnia idem Rex Conradus intravit violenter. Cavaidem est hic quod Cuniculi, Gall. Mines, Hisp. Mina. Ibidem col. 29 :
Dicti Messanenses galeam dictorum trium Congregationum Gentium Panormi, quæ applicuerat usque ad Cavam mœnium, et ibi interfecerat multos Gallos illic inventos, rebellaverunt similiter contra dictum Regem Carolum.Charta Rogerii Comitis Siciliæ pro Eccl. Pactensi apud Rocchum Pirrum :
Inde vero transit ad profundam et obscuram Cavam,scil. viam. Vide tom. 2. pag. 500. et Ughellum tom. 6. pag. 269. et infra vocem Gaba. Sunt igitur Cavæ, ϰοιλώματα et χάσματα. Stephanus :
Κόους, τὰ ϰοιλώματα τῆς γῆς, ϰαὶ πάντα τὰ σπήλαια ἔλεγον.
Le suppliant espia icellui Mathieu en un Cavain lez la mote des leux.Monstrelet. 3. vol. ad ann. 1452. fol. 42. v° :
Les Picards trouverent un Cavain de chemin malaisé à descendre et les convint planer du long du chemin.Ejusdem originis est vox Cavaras, Cavus, vulgo Creux, trou. Charta Galteri d'Estrommel ann. 1308. in Reg. 72. ch. 309 :
D'ycelle terre... renforcher les traus ou Cavaras ou li cours de l'yaue a faiz faire ou poura faire, sur le pointe de la terre, qui est darriere ledit molin. Chaververo, pro Cavare, Gall. Creuser, in Vit. SS. Mss. ex Cod. 28. S. Vict. Paris. fol. 91. v°. col. 2. ubi de S. Maria Ægypt. :
Adonc li lions commença à Chaver, et fist convenable fossé Chever,in Ch. ann. 1407. ex Tabular. S. Joan. Laudun. :
Nulz ne puet, ne ne doit aler Chever, haver, faire pierres, ne autre quelque chose en une certaine quarriere. Chiever,in Gest. Ludov. Pii cap. 18. tom. 6. Collect. Histor. Franc. pag. 155 :
La goute d'iaue, qui chiet continuement, Chieve la pierre dure.
Lesquelz compaignons se assemblerent pour eulx esbattre, faire leurs Cavains et bouhours, ainsi que acoustumé est de faire parchacun an le jour des brandons.Ubi de pugna ludicra aliisque ludis hac die peragi solitis sermo est ; quod in vallibus peragerentur, forte Cavains nominarunt.
Cave oley inquantentur quolibet anno. Quædam Cava seu volta lapidea,apud Fantonum Hist. Avenion. pag. 164.
Item grangiam et Cavam existentes extra muros dicti castri.Quæ sic Gallice redduntur in Ch. Blanchæ reg. Navar. ibid. fol. 248. v°. col. 2 :
Item la grange et la quave, qui sont dehors les murs dudit chastel.Testam. Audoyni card. Ostiens. ann. 1363. ex Cod. reg. 4223. fol. 138. v° :
Item lego conventui monialium S. Laurentii, infra civitatem Avenionensem, turrim et Cavam meas, quas feci ædificari.Adde Chartam ann. 1058. apud Murator. tom. 1. Antiq. Ital. med. ævi col. 190. Unde Encavage, vectigal, quod pro doliis in cavam demittendis solvebatur. Stat. scabin. Maceriar. Mss :
Chacune queue doit cinq deniers, tant pour l'Encavage que pour l'asseage.
Transitaque Cavea Roob, in planitiem pervenerunt.