« »
 
[]« Circius » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 338b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CIRCIUS
CIRCIUS, Gallis, dictus ventus qui flat ab Occidente et Galliam Narbonensem infestat, ut auctor est Phavorinus apud A. Gellium lib. 2. cap. 22. Vide Plinium lib. 1. cap. 47. et Senecam lib. 1. Quæst. natur. cap. 18. Cierce, Rabelaisio ; Cers, Goudelino ; Cere, Arvernis. Cercius, in veteri Charta apud Joan. Mariam de la Mure in Histor. Ecclesiast. Lugdun. pag. 382. Ita apud Varronem in Orig. :
Ventus Cercius, cum loquare, buccam inflat, etc.
Circus, in Marca Hisp. col. 934. Isidor. Origin. lib. 13. cap. 11. sect. 3 :
Septentrio a dextris Circium habet, a sinistris Aquilonem.
Einhard. Vita Carol. M. cap. 29 :
Circium, Noadwestroni
, Gall. Nord-nordouest.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Nonius Marcellus cap. 1. § 251. testis est, nobilibus Philosophis quatuor fuisse ventos præcipuos, Eurum, Austrum, Circium et Boream, ubi liquet Circium esse ventum flantem ab Occasu. Verum non eadem est veterum Instrumentorum ratio ; in iis Circius pro Borea, seu Aquilone, vento Septentrionali sæpissime accipiendus est : quod inter cetera probant Charta Wiredi Comitis Barcin. ann. 901. Marcæ Hispan. col. 837 :
Et sunt affrontationes de parte Orientis in ipso torrente de Orreto... et de Meridie in ipso monte... et de Occiduo in ipsa vinea... et de Circi ipso alode de Girsolma.
Alia Caroli Simplicis ann. 922. ibid. col. 843 :
Terminatur vero prædicta possessio a parte Orientis in terminio Teudilane, a Meridie in terra S. Felicis... ab Occidente in terminio Frugello, a parte Cerci in rigo quod discurrit a Teudilane.
Alia ejusdem Regis ann. 922. ibid. col. 844 :
Ab Oriente est terra Alonis feminæ... a Meridie terra Gerundonis... ab Occidente terra Carpionis, a parte Circii terra ipsius Carpionis.
Venditio Ecclesiæ S. Stephani de Granoleriis ann. 972. ibid. col. 901 :
Et affrontat ista Ecclesia... de parte Orientis, vel de Meridie, et de Occiduo et de Cirii in terra de me venditore.
[] Charta Conradi Regis ann. 1064. inter Instrum. Gall. Christ. tom. 1. pag. 77. col. 1 :
Vinea ipsa quam dixi Rotunda ad partem Borei venti qui est Circius.
Instrumentum MS. venditionis factæ Priori S. Ægidii Arelat. ann. 1248 :
Tenementum incingitur ab Occidente cum sylva de Psalmodio, ab Oriente cum sylva domini de Poscheriis, a Circio cum Isela, a vento Marino (Meridionali) cum Roanillo.
Fundatio S. Petri in monte Verduni apud Stephanot. tom. 7. Fragm. Hist. MSS. pag. 353 :
Terminatur iis finibus a mane via publica, a meridie terra S. Martini, a sero de ipsa hereditate, a Cercio terra Ursonis.
Statuta Raymundi Episc. Helen. ann. 1380. cap. 22. inter Concil. Hispan. tom. 3. pag. 604 :
In quibus confrontationes, necessariæ habebuntur, illas ponere teneantur Orientis et Occidentis, Septemtrionis et Aquilonis vel Cercii, et Meridiei.
Quamvis alia sint instrumenta bene multa in quibus Circius pro Aquilone manifesto sumitur, exstant tamen nonnulla, ubi Circius ab Aquilone distinctus pro Euro, qui flat ab Oriente videtur accipi, forte quod æstivus Oriens prope accedat ad Septentrionem. Charta Gauzberti Comitis Ruscinonensis ann. 922. Marcæ Hispan. col. 842 :
Et affrontat ipse alodes de parte Cercii in termino de Baias et de parte Altani (Meridiei) affrontat in termino de Ortafano... et de parte Aquilonis injungit in termino de Montescapri.
Venditio facta Templariis ann. 1215 :
Terminatur ab Aquilone cum sylva dominorum de Portu, a Corina (Occidente) cum sylva Capituli Magalonæ, a vento (meridionali) cum mari, a Circio cum stagno.
Circium ventum ab antiquis Gallis pro Deo habitum docet Seneca, cui etiam templum fecit Augustus, eodem teste, lib. 5. natur. qu. 17.
P. Carpentier, 1766.
Charta ann. 1165. inter Probat. tom. 2. Hist. Occit. col. 527 :
Affrontationes habet iste prædictus honor de Villalonga ab Altano in terminio S. Johannis vallis Sigerii, a Meridie in terminio S. Jacobi de Villa Valeriani, in Circio in terminio S. Martini veteris, ab Aquilone in terminio S. M. Varnassone.
Non minus aperte pro vento Septemtrionali legitur, in Charta inter Probat. Lugd. pag. 5. col. 1 :
A mane terra de ipsa ereditate, a media die de ipsa ereditate ante donavit, a sero via publica,... et a Circio via publica.
Unde Straboni Melamborius dicitur. Mistrau Provincialibus, quasi Magistral, a turbine et violentia sic appellatus, ut vult Bouche Hist. Prov. tom. 1. pag. 20. Vide Comment. ad Hist. natur. Occit. ann. 1337.