CLASSICUM 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 classicum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 356a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CLASSICUM1

1. CLASSICUM, Pulsatio omnium campanarum campanalis, nostris Glas, Occitanis, Classes, Donat. Provinc. pag. 172 :

Clas, Concordia campanarum.

quia, ut ait Honorius August. in Gemma animæ lib. 1. cap. 73 :

Cum Campanæ sonantur, quasi per Classica milites ad prælium incitantur, etc.

Joan. de Janua :

Proprie Classicum est concentus et concordia omnium instrumentorum simul sonantium sive sint tubæ et cornua in bello, sive sint Campanæ.

Fortunatus lib. 3. Poem. 4. de Dedicatione Ecclesiæ suæ :

Nunc Domini laudes, inter tua Classica, canta,
Et Trinitatis opem machina trina sonet.

Vitæ Abbatum S. Albani pag. 87 :

Pulsato solenni Classico.

Decreta Lanfranci pro Ordine S. Benedicti cap. 1. sect. 2 :

Pulsetur Classicum, et post inchoetur Missa.

Monastic. Anglic. tom. 2. pag. 370 :

Classico pulsato, incipiant Vesperas.

Anonym. in Miracul. S. Melanii Episcopi Rhedon. :

Classicum in Monasterio B. Melanii ad Missam audivit Dominicam.

Matth. Westmonaster. ann. 1243 :

In Classico campanarum, et incredibili acccensorum cereorum numerositate.

Idem ann. 1244 :

In clangore tubarum, et Classico campanarum, etc.

Wil. Brito lib. 12. Philip. :

Classica per vicos resonant, ut multiplicato
Concentu majore sono se vota revelent.

Ordinarium Canonicorum Regul. S. Laud. Rotomag. ad calcem libri Johannis Abrinci de Off. Eccl. pag. 263 :

Ante Missam totum Classicum pulsetur.

Et pag. 268 :

Ad Te Deum Laudamus duo majora signa pulsantur, et ad versum, Per singulos dies, Classicum, id est omnia signa.

Guillelmus Major Episcopus Andegav. de Vita sua cap. 10 :

Campanisque per totam civitatem ad Classicum pulsantibus.

Tabular. S. Cyrici Nivern. ch. 77 :

Videlicet in Missis celebrandis et in eleemosynis pauperibus erogandis, nec non et in Classicis per Ecclesias sonandis, et in aliis pluribus rebus quæ ad funebres exequias pertinere videntur.

Adde Ingulfum pag. 853. Matth. Paris pag. 244. Monasticum Angl. tom. 1. pag. 150. tom. 3. pag. 241. 242. etc. MS. :

Les cordes cort tantost sesir,
Les sains sonne de grant air,
A Glas sonne, et à quareillon.

Infra :

A tant a fet le Glas fenir.

MS. :

N'out chapelle en la ville où il eust clochier,
Ou li Glas n'en sonnast por le Roy essaucier.

Charta vernacula tom. 2. Monastici Anglic. pag. 219 :

Si sonnerent totes les cloches de l'Abbaye en maniere de Glas.

Robertus Bourronus in Hist. Merlini MS. :

Et ot un grans Glas de chiens qui faisoient grand noise.

Infra :

Elle a dedans son cors brakes tout vis qui Glatissent.

Arverni Clar, cliar, et clias, pulsationem

campanarum pro mortuis vocant ; hocque sensu Classicum sumitur in Literis Radulphi Prioris de Caritate ann. 1171. apud Marten. tom. 1. Anecd. col. 557 :

Volumus autem ut Monachi qui morantur apud S. Michaelem, quotiens Canonicus S. Martini quotidianus in servitio Ecclesiæ suæ obierit, veniant ad eum sepeliendum cum cruce et apparatu suo, et per tres dies continuos celebrent pro defunctis Missas et Vigilias cum Classis, etc., Classicum mortuorum,

apud Acherium Spicil. tom. 10. pag. 249. Bernardi Ordo Cluniac. part. 1. cap. 42 :

Si anniversarius dies de aliqua eminenti persona evenerit, quo Classicum pulsetur, etc.

Epitome Constitut. Eccl. Valent. inter Concil. Hispan. tom. 4. pag. 197 :

Post obitum fiat pulsatio antiqua campanarum quæ vulgo dicitur, los tres Clachs, et deinde sequatur pulsatio campanarum tam ordinaria quam extraordinaria.

Vide Glassus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Clacicum. Ceremoniale MS. B. M. Deauratæ :

Pulsato Clacico omnibusque congregatis, factoque bis sonitu per Priorem, incipiuntur Vespere regulares.

Infra :

Non fit bis Clacicum ante inceptionem Laudum, sicut fieret, si dies privata esset.

Rursus ibidem :

Finitisque versibus fit bis Clacicum per illum qui facit officium.

In duobus locis posterioribus Clacicum nihil aliud videtur quam sonitus a præside chori vel hebdomadario editus, qui per Priorem factus dicitur in primo exemplo.

Classis, ut Classicum. Florentius Wigorn. ann. 1139 :

S. Oswaldi reliquias, albis induti, tota sonante Classe,... extulimus.

S. Aldhelmus de laudibus Bugge vers. 47. apud Maium Classicorum. Auctorum tom. 5. pag. 389 :

Classibus et geminis psalmorum concrepet oda.

Ubi intelligendum videtur de classibus canentium, quæ sibi invicem respondebant. Bulla Gregorii XI. pro Collegio Gregoriano Bononiensi ann. 1372. apud Ghirardaccum lib. 23. Hist. Boniens. :

Una capella cum campanili et duabus campanis, quæ per modum Classis pulsari valeant temporibus opportunis, construatur.

Maceriæ Insulæ Barbaræ tom. 1. pag. 133 :

Quando breve defuncti Fratris in Capitulo pronunciatum fuerit,

Verba mea pro eo cantetur et Classis pulsetur.

Classus, Eadem notione, ex Gallico Glas. Codex MS. Monasterii novi Pictavensis :

10. die Februar. celebratur obitus pro filio nobilis Comitis Pictavorum fundatoris nostri, cujus corpus sepelitur in Capitulo : pro quo sonantur omnia tympanistria, duo Classus de sero, et unus de mane, ante Missam de Faya, per Offlciarios seculares, Pistorem, etc.

Statuta Synodalia Ecclesiæ Biterrens. ann. 1375. tom. 4. Anecdot. Marten. col. 663 :

Dicta hora pulsetur unus Classus cum cymbalis sive squillis... quo Classo pulsato... una antiphona B. Mariæ virginis cantetur.

Vide Clangorium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Classicum, Pulsatio crepitaculi seu lignei instrumenti, quo pro campanis utuntur Hebdomada sancta, Gall. Cresselle, Germ. die grose Retsch. Bernardi Ordo Cluniac. part. 1. cap. 67 :

Peracto, ut moris est, Mandato, Classicum tangitur tabularum, et vespertina canitur laus, tribus ante altare cereis accensis.

« 2 classicum » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 356b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CLASSICUM2

2. CLASSICUM, Jus pulsandi Classicum pro mortuis et tributum ex eo percipiendi. Charta Matth. episc. Andegav. ann. 1161. ex Tabul. Major. monast. :

Confirmo... ecclesiam S. Ægidii Andegavensis de viridario cum Classico et cimiterio, omnibusque pertinentiis suis et elemosinis.