CLIBANUS 2, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 2 clibanus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 371c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CLIBANUS2

2. CLIBANUS, vel Clibanum, Thorax ferreus, quo pectus tegitur, Græcis recentioribus ϰλίϐανον. Vide Rigalt. in Gloss. Anonymus de Re bellica post Notitiam Imperii de Thoraconacto : Ut hoc induta primum lorica vel Clivanus, aut his similia, fragilitatem corporis ponderis asperitate non læderent.

Clibanarii, Cataphracti equites, clibano seu thorace tecti. Glossarium Latinum MS. Regium : Clibanaris, quasi tunica ferri. Papias : Clibanaris, quasi tunica ferrea. Infra Clibanarius habet. Glossar. Isidor. : Clibanarii, quasi tunici ferrei, Glossæ Basilicῶn : Κλιϐανάριοι, ὁλοσίδηροι, ϰλίϐανα γὰρ οἱ Ῥωμαῖοι τὰ σίδηρα ϰαλύμματα ϰαλοῦσι, ἀντὶ τοῦ ϰαλαμῖνα. Alii ϰαλαμῆνα. Nazarius in Panegyr. Const. :

Operimento ferri equi atque homines pariter obsepti : Clibanariis in exercitu nomen est. Superne omnibus tectis equorum pectoribus, demissa lorica et crurum tenus pendens, sine impedimento gressus, a noxa vulneris vendicabat.

Ammian. lib. 16 :

Sparsique cataphracti equites, quos Clibanarios dictitant Persæ, thoracum muniti tegminibus, et limbis ferreis cincti, etc.

Alexander Severus in Oratione ad Senatum post victos Persas habita apud Capitolinum in ejus vita :

Centum et viginti quinque millia equitum fudimus : Cataphractarios quos illi (Persæ) Clibanarios vocant, decem millia in bello interemimus : eorum armis nostros armavimus.

Ex his duobus locis posterioribus liquet Clibanarii vocem esse Persicam, nec assentiendum esse Salmasio qui eam Græcam esse opinatur. Horum præterea meminit Lampridius in Alexandro, Vegetius lib. 3. cap. 6. Lex 9. Cod. Theod. de Annon. civic. (14, 17.) Notitia Imperii, etc. Vide Salmasium ad eumdem Lamprid. pag. 234.

P. Carpentier, 1766.

◊ Vide G. Burtoni λείψανα vet. linguæ Persicæ.