« »
 
[]« Companagium » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 460c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/COMPANAGIUM
COMPANAGIUM, Companaticum, quidquid cibi præter panem et potum sumitur, id est, cibus qui cum pane in escam datur. Will. Brito in Vocabul. MS. et auctor Mamotrecti ad 14. Numer. :
Pulmentum vel pulmentarium dicitur quilibet cibus præter panem, Companage in Gallico,
seu, ut efferunt Occitani, Coumpanatge, quæ vox id potissimum denotat, quod in hospitio præter panem et vinum expenditur. Ita Lombardi, ut auctor est Pergaminus in Camangiare, Companatico dicono, cioe ogni cosa da mangiare, toltone il pane. Ugutio et Joan. de Janua : Obsonium, quilibet modicus et delicatus cibus inter alios sumptus : dicitur obsonium, quod vulgo Companaticum. Pulmentum, et pulmentarium [] Latinis, Græcis προσφάγιον. Leges Athelstani Regis Angl. cap. 12 :
Si contingat eum mori, omnis congildo det unum panem, et Companagium pro anima ejus.
Leges Hoeli Boni :
Companagium 60. panum debet esse porcus, etc.
Costumar. de Hecham :
Ad Nonam 4. panes, et 8. harincs (haleces) vel aliud Companagium quod tantum valet.
Monasticum Anglic. tom. 1. pag. 419 :
Abbas Aucherius constituit domum leprosorum,... ad quorum sustentationem dantur singuli cantelli dimidium panis habentes, et dimidium galonis cervisiæ mediocris. Præterea singulis mensibus cuilibet eorum dantur ab Eleemosynario 5. denarii ad Companagium emendum.
Statuta Hospitalis S. Lazari Placentini ann. 1214. apud Petrum Mariam Campum in Regesto 2. part. Ch. 62 :
Simul in Refectorio uno conveniant, edentes et bibentes de eodem pane, vino, et eodem Companatico.
Statuta Monialium S. Salvatoris Massil. ann. 1400 :
Quando dictus Conventus recipiet panem, vinum, Companagium, etc.
Occurrit in Statutis Arelat. MSS. art. 80. et alibi non semel, ut et vox Companage in Chartis Gallicis. Hanc vocem etiamnum usurpant Provinciales.
P. Carpentier, 1766.
Charta fundat. colleg. de Verdala Tolos. ann. 1337. ex Cod. reg. 4223. fol. 6. r°. :
Quicumque... in dictis missis solemnibus... cessaverit interesse, illa die panis et vinum sibi solummodo ministrentur, et ejus Companagium et potagium pauperibus erogetur.
Charta ann. 1350. ex Tabul. Goriano :
Item assignavit pro Companagio cuilibet dictarum monialium in perpetuum quolibet anno quatuor scudatos auri seu eorum valorem in pecunia. Compenage,
Libi ac placentæ species, in Lit. remiss. ann. 1385. ex Reg. 128. Chartoph. reg. ch. 36 :
Laquelle servante avoit fait cuire audit four pour son maistre certain Compenage, nommé darioles, lequel Compenage cuit elle le prist et l'emporta sur sa teste ;..... elle trouva que il lui deffailloit une dariole. V.
Ordinarium 2.
Companaticus. Statuta antiqua Corbeiensis Monast. cap. 4 :
Ceteris vero pauperibus,... solet dari quartarius, vel juxta quod Hospitalarius præviderit in majori vel minori numero aut necessitate compedire, Companaticus aut secundum consuetudinem tribuatur.
... expedire, Companaticus autem, etc. ap. Guerard. pag. 309. Polypt. Irmin. Vetus Inscriptio Epitaphii ann. 1053. apud Puricellum in Monumentis Basilicæ Ambrosianæ pag. 433 :
Distribuentes unicuique dimidium panem frumenti, tres fialas vini, Companaticum juxta modum, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Companatitium, Eadem notione, in Lexico Philos. Goclenii.