« »
 
[]« 3 confessio » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 495b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CONFESSIO3
3. CONFESSIO, Ἐξομολόγησις, qua delictum nostrum Domino confitemur, non quidem ut ignaro, sed quatenus satisfactio confessione disponitur, confessione pœnitentia nascitur, pœnitentia Deus mitigatur. Ita Baronius ann. 50. n. 17. et seqq. ubi plura de Confessione et ejus apud veteres usu : de quo etiam consulendi Menardus ad Sacramentar. Gregorii M. pag. 225. 231. et seqq. vir doctissimus Joann. Mabillonius in Præfat. ad tom. 3. Vitarum SS. Ordinis S. Benedicti n. 73. et seqq. et Steph. Baluzius ad Reginonem pag. 616. et alii passim, ubi de formulis Confessionum, maxime generalium.
L. Henschel, 1840–1850.
Confessio, Professio. Marius Mercator. pag. 365 :
Appellatum vero Apostolum et pontificem Confessionis nostræ, tamquam sacrificantem deo et Patri fidei nostræ Confessionem, quæ a nobis ipsi et per ipsum deo et Patri incessanter affertur, etc.
Confessiones Recipere, et pœnitentiam pœnitentibus judicare dicuntur Sacerdotes[] in Concilio Remensi II. can. 12. ubi perperam indicare ; nam judicare est decernere : hinc Judicia pœnitentium, de quibus in voce Pœnitentialis. Vide Addit. III. Capitul. cap. 31.
Confessiones Facere, id est, suum Confiteor dicere. Joannes Episc. Abrinc. de Offic. Eccl. :
In capite jejunii, Nona dicta, Clerus et populus ante altare ab uno quoque Confessione singulariter facta, et pœnitentia accepta, prosternantur, et sic ab Episcopo vel a majore Ecclesiæ Sacerdote absolvantur.
Confessiones Exigere, pœnitentiam cum cautione imponere jubentur Chorepiscopi in Charta Ebonis Remensis de Ministris.
Confessiones Dare dicebantur Monachi, vel Canonici, qui ad Primam canendam in Ecclesia convenientes, completo ipso officio, ante Psalmum 50. vicissim donabant Confessiones suas, dicentes :
Confiteor Domino et tibi Frater, quod peccavi in cogitatione et opere, propterea precor te, ora pro me ;
et ille respondet :
Misereatur tui omnipotens Deus, etc.
Ita Chrodegangus Metensis in Regula Canonicor. cap. 18. Pœnitentiale S. Columbani cap. 1 :
Statutum est... ut demus Confessionem ante mensam, sive ante lectorum introitum, aut quandocumque fuerit facile, quia Confessio et pœnitentia de morte liberant.
Dicebantur etiam revera Confessiones dare, qui ad exomologesim ad Presbyteros accedebant, ut apud Theodulfum in Capitul. cap. 31. 36. Herardum Turon. in Capit. cap. 75. Ordericum Vital. lib. 7. pag. 643. lib. 11. pag. 835. in Vita S. Bertilæ Abbat. Kalensis cap. 6. etc. Hugo Flaviniac. pag. 267 :
Sed qui ad Patris ire distulit exequias, ipse eo (ejus) qui sibi Confessionem daret, viaticum porrigeret, morienti exequias faceret, obsequio caruit, subita et inopinata morte defunctus.
Vide S. Columbanum de Pœnitentiarum mensura cap. 42. et infra Libellus Confessionis et Pœnitentia.
Confessio, Oratio quæ a voce Confiteor, vulgo incipit, de qua consulendus Card. Bona lib. 2. Rerum Liturg. cap. 2. num. 5.
Confessio, Locus in æde sacra, ubi Sacerdos priusquam ad Missam celebrandam accedat, confessionem seu exomologesim pronuntiat, ut auctor est Beletus de Divin. offic. cap. 53.
◊ Ita etiam appellabatur cellula in qua Presbyteri fidelium confessiones excipiebant. Hariulfus lib. 4. cap. 27 :
Erat enim super hoc officii ei deputata cellula, quam Fratres Confessionem vocabant, in qua... is vir beatus multorum hominum scelerum enormitate devias per confessionis humilitatem, et suæ precis interventionem divinæ misericordiæ restituit animas.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Confessionum Pater. Vide Confessor 3.
P. Carpentier, 1766.
◊ Haud ita, ut nunc est, frequens erat olim confessio, etiam in monasteriis, uti colligitur ex Reg. visitat. Odon. archiep. Rotomag. ann. 1248. in Cod. reg. 1245. fol. 8. r°. ubi legitur sanctimoniales S. Amandi quinquies confiteri per annum, nihil ultra statuendo. Ibid. fol. 20. r°. :
Novem sunt presbyteri apud S. Laudum, ter confitentur in anno. Injunximus eis quod quater ad minus confiteantur in anno.
Septies in anno confiteri solitas moniales S. Albini testatur idem Odo ibid. fol. 388.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ubi præsto non est sacerdos et imminet mortis periculum, posse laico confiteri, definiunt Statuta synod. eccl. [] Carcass. ann. 1270. cap. 5. ex Cod. reg. 1613 :
Cum imminet mortis periculum, nec potest habere proprium sacerdotem, in quo casu si alii defuerint, potest etiam layco Confiteri.
Cujus moris testis est Joinvilla in S. Ludov. edit. reg. pag. 75 :
Messire Gui d'Ybelin, connestable de Chypre, s'agenoilla encoste moy et se confessa à moy ; et je li dis : Je vous asolz de tel pooir comme Dieu m'a donné.
Sed tum laicus confessionem sacerdoti referebat injunctamque pro delictis defuncti agebat pœnitentiam, ut efficitur ex Lit. remiss. ann. 1474. in Reg. 195. Chartoph. reg. ch. 1066 :
Le suppliant mena dehors (la maison le blessé) en l'admonestant de son salut, et lui priant en l'onneur de Dieu qu'il se confessast et ne mourust point sans confession ; et que s'il vouloit se confesser à lui, qu'il s'obligeoit dire sa confession à bouche de prestre et faire la pénitence pour lui.
Vide S. Rosa de Viterbo Elucid. Append. pag. 25. voce Confessar.
P. Carpentier, 1766.
◊ Iis, qui capite plectebantur, ut nunc Eucharistia, ita et Confitendi facultas olim negabatur : dehinc vero mitius in eos actum est ; imo Statutis synodalibus ecclesiæ Castrensis ann. 1358. cap. 11. ex Cod. reg. 1592. A. definitur judices monendos, imo censura ecclesiastica coercendos, ut reis ultimo supplicio damnatis confessorem concedant :
Monendi sunt per locorum ordinarios, et si necesse fuerit, per censuram ecclesiasticam compellendi judices et domini temporales, ut dampnatis ultimo supplicio, si petant, non denegent pœnitentiæ sacramentum ; sed potius faciant ad eos venire Confessorem.
Qui usus exinde obtinuit, uti discimus ex Lib. rub. fol. parvo domus publ. Abbavill. ad ann. 1366. fol. 118. r° :
Que se depuis il (le criminel) requeroit avoir Confession, que prestre li fust baillié pour le confesser ; et pour che fu ledit Jehan confessé au gibet par un prestre.
Vide Vitam S. Corbinian. ex Aribon. cap. 7.
© École des chartes.