CORNETA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Corneta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 568c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CORNETA

CORNETA, Bireti species in cornu formam desinens, quomodo hodie Ducum Venetorum, ex Gall. Cornette, quæ vox etiamnum usurpatur pro tegumentis capitis nocturnalibus mulierum nostratium. Concilium Rotomagense ann. 1343. can. 32 :

Item inhibet ne Clerici præsertim in sacris Ordinibus constituti longas et amplas Cornetas in suis Capuciis deferant, sed breves et decentes.

Similia habes apud Marten. tom. 4. Anecdot. col. 527. et 528. in Statutis Ecclesiæ Andegav. ann. 1423. et col. 393. in Concilio Avenion. ann. 1509. apud Acherium tom. 5. Spicil. pag. 626. in Concilio Senonensi.

Nullus Monachus nostri Monasterii præsumat portare caputium cum longiori Corneta

, in Statutis Lirinensibus ann. 1453. Synodal. Constitut. Ludovici de Carnossa Episc. Bajoc. ann. 1515 :

Quotidieque caputium seu domino panni nigri deferant. Et pileo atque Corneta, præcipue in Ecclesia officiando depositis, utantur a cetero caputio, vulgariter ung Domino.

MS. :

Il s'en vont droit fuiant a Chars,
Et ont gité lor Corniars.

P. Carpentier, 1766.

◊ Capitis tegumentum non unius formæ, nec usus, ut ex sequentibus efficitur ; Corniere, in Lit. remiss. ann. 1406. ex Reg. 160. Chartoph. reg. ch. 289 :

Lequel Charles print et empoigna la cornette ou Corniere du chapperon d'icelle Martine.

Regula fratr. Fontis-Ebraldi cap. 11 :

Sitis desuper induti caputio aptato capiti, sine superfluitate Cornetæ vel anterioris plicæ.

Stat. synod. eccl. Attrebat. ann. 1425. ex Cod. reg. 1610 :

Intelleximus... quod quamplures curati eorumque vicesgerentes, aut clerici ipsarum ecclesiarum, dum divinum officium faciunt cantando matutinas, vesperas et alias horas diei, incedunt... cum capuciis, quorum Corneta circa colla seu eorum facies habent tortas, adeo quod melius videntur et apparent seculares seu gallardi, quam presbyteri seu clerici.

Stat. eccl. S. Petri Insul. ann. 1351. MSS :

Domini canonici seu alii, qui sacerdotio funguntur, Cornetas suas ad collum deferant.

Deinde Corneta dignitatis insigne fuit ; unde doctoribus et collegii regii professoribus etiamnum attributa. MS :

Et si ont les longues Cornetes,
Et leurs solers fais à blouquetes.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Cornetarii, Canonici, Capellani, a Corneta sic dicti. In Chartulario SS. Trinitatis Cadom. fol. 18. ubi describitur Charta Willelmi Angl. Regis paulo recentiori manu adjectum legitur ad marginem Cornetarii, scilicet e regione sequentis articuli :

Constituerunt quoque in eodem cenobio quatuor Canonicos, quibus domos dederunt ante Ecclesiam et quadraginta acros terræ.

Ex quo colligitur hujusmodi Capellanos seu Canonicos aliquando vocitatos fuisse Cornetarios.