« »
 
[]« Criniti » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 620c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CRINITI
CRINITI, Crinosi, Εὐπλόϰαμοι, in Glossis Gr. Lat. apud Francos Reges dicti, et præcipui ex nobilitate, quod iis solis crines promittere liceret. Merovingi, seu Criniti, in Chron. Andrensi pag. 338. Lex Salica tit. 26. § 1 :
Si quis puerum infra 12. annos Crinitum, sive incrinitum occiderit.
§ 2.
Si quis puerum Crinitum, sine voluntate parentum totonderit.
Decretio Childeberti Regis § 2 :
Ut nullus de Crinosis incestum usum sibi societ conjugio.
Vide Stephanum Baluzium ad hunc locum. Chronicon Moissiacense :
Ille dedit eis consilium, ut eligerent Faramundum,.... et levarent eum in Regem super se ex genere Priami Crinitum.
Ado Viennensis in Chronico, ubi de Chlodione :
Abhinc Franci in finibus Thoringorum habitantes, Crinitos Reges habere Cœperunt.
Avitus Viennensis Epist. ad Clodovechium Regem :
Cum sub casside Crines nutritos salutaris galea sacræ unctionis indueret.
Gregorius Turon. lib. 6. cap. 24 :
Hic cum natus esset in Gallia, et diligenti cura nutritus, (ut Regum istorum mos est) Crinium flagellis per terga demissis, etc.
Vide Aimoinum lib. 3. cap. 61. Idem Gregorius lib. 8. cap. 10 :
Sed cum ignorarem quisnam esset, a Cæsarie prolixa cognovi Chlodoveum esse.
Et mox :
Una tantum pars capillorum quæ subter fuerat, jam defluxerat ; alia vero cum ipsis Crinium flagellis intacta durabat.
Idem de Vitis Patr. cap. ult. :
Nec ille ut quidam dimissis capillorum flagellis aut barbarum dimissione plaudebat, sed certo tempore capillum tondebat et barbam.
Gesta Dagoberti I. cap. 14 :
Rex autem super ripam fluminis stans, galea induto capite, Crinesque cum canitie obvolutos habens, et hæc audiens, galeam celerrime a suo capite deposuit : cum nudatum a galea apparuisset caput Regis, agnovit eum Berthoaldus Regem esse, etc.
Erchanbertus de Majorib. domus :
Danielem quondam Clericum cæsarie capitis crescente Regem Franci constituunt, quem Chilpericum nuncupant :..... quia Merovæi, ut aiunt, sicut antiquitus Nazarei, nullo capitis crine inciso erant.
Eginhardus in Carolo Magno :
Neque Regi [] aliud relinquebatur, quam ut regio tantum nomine contentus, Crine profuso, barba submissa, solio resideret.
Sidonius lib. 1. Epist. 2. Theodoricum Gothorum Regem describens, ait, aurium legulas (sicut mos gentis est) Crinium superjacentium flagellis operiri. Carm. 5. de Francis :
..... Rutili quibus arce Cerebri
Ad frontem Coma tracta jacet, nudataque Cervix
Setarum per damna latet.
Ubi Savaro et Sirmondus. Scribit Scylitzes pag. 522. apud Armenios præcipuam fuisse τῶν Κρηνίτων familiam, ut pote Regiam. Manilius lib. 5. delicatorum fuisse scribit :
.... Tortos in plexum ponere Crines,
Aut nodis revocare, et rursus vertice denso
Fingere, et appositis caput emutare capillis.
Ut et Martialis lib. 4. Epigram. 42 :
..... Mollesque flagellent
Colla comæ : tortas non amo Flacce, comas.
Hinc Starchaterus apud Saxonem Grammaticum lib. 6 :
Virilibus comis muliebre redimiculum injici non oportere monet.
Idem Saxo :
Splendida nexuerant tortum redimicula Crinem.
Ejusmodi in Regibus prioris stirpis crinium flagella intueri licuit in Portali Ecclesiæ S. Germani Pratensis Lutetiæ. Vide Annulum Childerici apud Chiffietium.
Cæteri e plebe tonsi erant, ut auctor est Agathias lib. 1. Gregor. Turon. lib. 3. Hist. cap. 18 :
Debes velociter adesse Parisius, et habito consilio pertractari oportet, quid de his fieri debeat : utrum incisa cæsarie, ut reliqua plebs habeantur, etc.
Vide Savaronem et Sirmondum ad Sidonium lib. 1. Epist. 2. Bignonium ad Legem Salicam tit. 26. Hotomanum et Matharellum in Franco-Gall. cap. 7.
At hæc quidem obtinuere sub prima Regum Francicorum stirpe : nam sub altera Reges non promissos ac in flagella digestos, sed decurtatos crines, atque adeo cæteri e plebe gessere : quod potissimum colligi datur ex Caroli Magni et Ludovici Pii sigillis, et Lotharii et Caroli Calvi imaginibus, quas delineari curavit Stephanus Baluzius in Notis ad Capitularia Regum Francorum pag. 1276. 1278. 1279. 1284. 1305. 1307.