« »
 
[]« 1 curator » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 663a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CURATOR1
1. CURATOR. Curatores in civitatibus dicti, qui rebus venalibus pretia imponebant, Curialibus præerant, vectigalibus ac tributis persolvendis invigilabant, ut est in
Curatoris civitatis
formula apud Senatorem lib. 7. Epist. 12. ex qua præterea Curatores civitatibus a Principibus datos docemur : quod firmant etiam aliquot veteres Inscriptiones apud Gruterum. Capitolinus in [] Antonino Philosopho :
Curatores multis civitatibus e Senatu dedit.
Reditus etiam civitatis colligebant : unde et Λογισταί dicti. Gloss. S. Benedicti cap. de Magistr. : Curator, φροντιστὴς ϰαὶ λογιστής. Glossæ Nomicæ MSS. : Κουράτωρ, φροντιστής. Julius Firmicus lib. 5. cap. 1 :
Faciet.... Curatores vel principales civitatum publicis rationibus præpositos, Rationales et qui fiscales rationes fideli semper officio exigant. Curatores pecuniæ publicæ, ærarii
, in aliquot Inscriptionibus ;
Curatores urbis
, aut civitatis, nude in aliis.
Curator civitatis
, in Actis Proconsularibus Martyrii SS. Didymi et Theodoræ n. 1.
Curator urbis
, apud Ammian. lib. 14. Apud Augustinum lib. 3. contra Crescon. cap. 29. ex Actis Munatii Felicis :
Flaminis perpetui Curatoris Coloniæ Cirtensis
; in Collat. 1. contra Donat. cap. 1. fit mentio
Curatoris celsæ Carthaginis ; Curatoris Alexandriæ
, apud Pollionem in Æmiliano :
Curatoris Aquini
, apud Spartianum in Pescennio, etc.
Megas Curator, Dignitas in aula Byzantina. Habetur tom. 1. Hist. Francor. Epist. Childeberti Reg. inscripta
Viro glorioso Meganti Curatori
 : qui, nisi fallor, non alius est ab eo, qui
Curator Imperialium domorum
dicitur in Hist. Miscella, lib. 18. Κουράτωρ τῶν βασιλιϰῶν οἴϰων, Theophani pag. 220. τῶν θείων οἴϰων, in Novella Tiberii Imperat. cap. 1. Agathias lib. 5. de Anatolio :
Ἀνδρα τῇτε τῶν ὑπάτων ἀξίᾳ τετιμημένον, ϰαὶ πρός γε τὸ φροντίδα τίθεσθαι, ϰαὶ ἐπιμέλειαν τῶν Βασιλέως ρἴϰων τε ϰαὶ ϰτημάτων ἀρχὴν εἰληϰότα. Κουράτωρας δὲ τούτους ϰαλοῦσι Ρωμαῖοι.
Tradit Theophanes pag. 412. Nicephorum Imperatorem præcipua subditorum prædia εἰς τὴν ϐασιλιϰὴν ϰουρατωρείαν redegisse, id est, Magno Curatori subjecisse, qui eorum reditus fisco inferret. Anonymus Combefisianus in Lacapeno num. 24. ait eumdem Imperatorem capta Melitene, hanc εἰς ϰουρατωρίαν redegisse, multis inde auri argentique millibus quotannis et tributis eo illatis. Vide Curatura sub finem. Exstat apud Gregorium Magnum lib. 8. Epistola (quæ est 7.) inscripta Theodoro Curatori, ex qua colligitur, Curatorem dignitate admodum illustrem, militesque illius quodammodo imperio fuisse subditos. Summus Curator, occurrit in veteri Inscriptione 431. 1. sed alius forte a Magno Curatore. Vide Glossar. med. Græcit.
Curator Divinæ et dominicæ domus, in leg. ult. Cod. de Quadrienn. præscript. (7, 37.) et Nov. 1. Justin.
Curatores vero singulorum Palatiorum non semel memorant Scriptores Byzantini ; Curatorem Palatii Hormisdæ, sexta Synodus Act. 1. et Chronicon Alexandrinum pag. 868. 870. Curatorem Palatii Manganorum, Leo Grammaticus pag. 496. Curatorem Palatii Antiochi, Chronicon Alexandr. pag. 870. Curatorem Palatii Marinæ, Theophanes ann. 35. Justiniani. Ita porro appellati, non quod ipsorum Palatiorum curam haberent ; sed ærariorum, quæ in iis reposita erant, et asservabantur, quod ex Scriptoribus Byzantinis licet colligere. Vide Henr. Valesium ad Evagrium lib. 5. cap. 18.
Curatores Ædium, etc. habent passim[] veteres Inscriptiones, quas indicant Index Scaligeri, et JCtorum Libri.
Curatores Domus, id est, villici, vetantur esse Clerici et Monachi, in Capitulis Caroli Magni lib. 6. cap. 122. 124. Vide Meursium in Κουρατωρεία.
Curatores Regionum, in veteri urbis Constantinop. descript. in Inscriptionibus apud Gruterum pag. 250. 251. apud Capitolinum in Antonino Philosopho, etc.
© École des chartes.