« »
 
[]« 2 dextræ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 091c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DEXTRAE2
2. DEXTRÆ, Fœdera, pacta conventa, quæ complicatis invicem dextris sanciebantur. Glossar. Gall. Lat. ex Cod. reg. 7684 : Dextra, Tréve, seurté. Lactantius de Mortibus Persecutor. n. 36 :
In ipso freto fœdus fit, ac Dextræ copulantur.
Hesychius :
Δεξιάς, συνθήϰας. Conspiratio, facta per Dextras,
in Capitulis ad Legem Salicam cap. 7. et in Lege Longob. lib. 1. tit. 17. § 11. Lothar. I. cap. 65. et in Capitulis Caroli M. lib. 3. cap. 9. Hincmarus de Ordine Palatii cap. 30 :
Si inter Marchisos in qualibet regni parte ad aliud tempus Dextræ datæ fuissent, quid mox post Dextras exactas agendum esset, utrum renovandæ, an finiendæ essent ?
Dextras Dare, pro Fœdus inire, usurparunt non modo recentiores Scriptores, sed et veteres. Quippe, ut ait Aristophanis Scholiastes :
Ἔθος ἐπἰ πίστει, ϰαὶ συνθήϰαις ϐεϐαίως δεξιὰς διδόναι ἀλλήλοις.
Hesychius :
Δεξιαί, αἱ γινόμεναι ϰατὰ συνθήϰας ἐπαφαὶ τῶν δεξιῶν χειρῶν, εἰς σύμϐολον τοῦ βέϐαια ἔσεσθαι.
Isidorus Orig. lib. 11. cap. 1 :
Dextra vocatur a dando, ipsa enim pignus pacis datur, ipsa fidei testis atque salutis adhibetur, et hoc est illud apud Tullium : Fidem publicam jussu Senatus dedi, hoc est, Dextram. Unde et Apostolus dicit : Jacobus et Johannes Dextras dederunt mihi.
Cujus moris vestigia etiam exstant apud Xenophontem, Tacitum, et alios. Statius lib. 1. Thebaid. :
Jam pariter coeant animorum in pignora Dextræ.
Claudianus in Rufinum lib. 1 :
..... Sociat perituro fœdere Dextras.
Et lib. 2 :
..... Tradisne tuas, Dux optime, Dextras ?
Miscere Dextras
, apud Tertullianum adversus Marcionem. Paulinus ad Cytherium Poem. 13 :
Tunc ambo nexi ad invicem Dextras damus
  In osculo pacis sacræ.
Dextras Dare et Accipere
, in Encomio Emmæ Reginæ pag. 171.
Dextris datis in pristinam concordiam redierunt
, apud Will. Gemeticensem lib. 6. cap. 2. Fredegarius cap. 87 :
Omnes Primates et exercitus Dextras in invicem dantes, ut nullus Radulfo vitam concederet.
W. Tyrius lib. 19. cap. 16 :
Super placitis conditionibus Dextram dedit. Dextras securitatis dare inter se invicem,
apud Flodoard. lib. 4. Hist. Rem. cap. 3. Quo sensu Witikindus l. 1. Gestor. Saxon. :
Dextris datis et acceptis, copiam viris fandi concessit. Dextras dare
et Dextris fidem facere, apud Gregor. Turon. de Glor. Confess. cap. 68. In veritatis signum Dextram dare in manu Comitis, in Capitul. ann. 793. cap. 11. Dextra pacem promittere, Ditmarus lib. 7. pag. 111 :
Pacemque ejus supplex petii, quam cum Ekkihardus ex sua parte promitteret, et frater suus diu a me desideratus a Polenia veniens Dextera manu sua pacifica promitteret, uterque hanc non bene servavit.
Erchembertus in Hist. Longob. cap. 33 :
Quo terrore perculsi multi ad Augustalem clementiam confugientes, dari sibi petebant Dextras, quibus tunc solitam misericordiam denegat. Per Dextras conspirationem firmare,
in Capit. 2. et 4. ann. 805. cap. 10. in Capitul. ann. 824. [] cap. 6. apud Holstenium Concilium Audomarense ann. 1099. cap. 5 :
Hanc constitutam pacem per sacramentum vel Dextræ dationem in manu Episcopi sui confirment. Dexteram petere,
apud Gregorium Turon. lib. 10. cap. 3. Dextras petere, in vet. Chronico de Roberto Rege ann. 1032. et in Chron. S. Vincentii de Vulturno lib. 3. pag. 695. Ita Dextras datas pro securitate usurpant Annales Francor. Bertiniani ann. 866. Albertus Aquens. lib. 3. cap. 11. l. 6. cap. 51. l. 9. cap. 28. Synodalia decreta Concilii Ænhamensis ann. 1009. cap. 1. etc. Adde Procopium lib. 2. Persic. cap. 13. etc. et vide Petr. Fabrum lib. 2. Semestr. cap. 22.
Dextras Dare præterea dicebantur, qui aliorum potestati se committebant. Dextras et obsides dederunt, in Annal. Franc. ann. 779. et in Chronic. Moissiac. ann. 812. Dextras dominis dare, apud Walsinghamum pag. 332. Ita Palladius in Histor. Laus. cap. 26. Θεῷ δεξιὰς διδόναι, dixit pro polliceri Deo, promittere. Dextras amicitiæ, auxilii, dare, apud Sugerium in Ludov. VI. pag. 289. 313.
Dextrarum Abscissione mulctati monetam adulterantes, apud Matth. Paris ann. 1125. Vide Notas nostras ad Alexiadem. et Grimm. Antiq. Jur. German. pag. 706.