«
3 dormitorium » (par C.
du Cange, 1678), dans
du Cange,
et al.,
Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 184a.
http://ducange.enc.sorbonne.fr/DORMITORIUM3
3. DORMITORIUM, Scriptoribus ævi medii sumitur pro Conclavi Monasteriorum et Collegiorum Canonicorum, in quo sunt plures lecti,
vel plures cellæ, ubi decumbunt ; vulgo,
Dortoir. Ælfricus :
Dormitorium, slæp-ærn, id est,
Domus somni. Ordericus Vital. lib.
12. pag 827 :
Dormitorium et Crontochium et reliqua Cænobitarum abdita,
etc.
Capit. Ludov. Pii Addit. 1. cap. 68 :
Ut Dormitorium juxta oratorium
constituatur.
Agunt de ejusmodi Dormitoriis Concilium Turon. ann. 813. cap. 24.
Concilium Cabilonense 11. cap. 59. Regula Canonicor. ex Concil. Aquisgran. cap. 123. 136.
Regula Sanctimonialium canonice vivent. cap. 10. Chrodogangus in Regula Canonic. cap. 13.
Matth. Paris ann. 1251. Hugo Flaviniac. pag. 256. Concil. Coloniense ann. 1260. cap. 7.
Vita Aldrici Episcopi Cenoman. num. 17. Caroli M.
Capitulare primum ann. 813. cap. 4. ut illud edidere Sirmondus et Baluzius post caput
20. Ludovici Pii Capitul. Aquisgr. cap. 58. Capitular. Caroli Calvi tit. 7. § 14.
53. etc. Joach. Vadianus lib. 2. de Monast. Germ. :
Monachorum communiter viventium cellas fenestratas et patulas esse libuit, ut
quoniam seorsim dormirent, habere vel somni, vel cubiculi inspectores et arbitros
possent : inde hodieque veterum cubiculorum, quæ vulgo Dormitoria vocant cellulas
perspicuas esse videmus.
◊ Monastica ejusmodi
Dormitoria non semper distincta
erant in cellulas : sed in eodem conclavi erant multi lecti, in cujus medio lectus erat
Abbatis ; ut colligitur ex Regula S. Bened. cap. 22. Reg. Monialium S. Cæsarii Arelat.
cap. 7. Aureliani cap. 8. Ferreoli cap. 16. Isidori cap. 13. ex Novellis Justin. apud
Julian. cap. 15. 482. Liber Ordin. S. Victoris Paris. MS. cap. 37. et Udalric. lib. 3.
Consuet. Cluniac. cap. 2 :
In medio Dormitorii est lectus ejus prope murum, sonitum
ipse facit, quo Fratres diluculo ad surgendum excitantur.
Et certe id obtinuisse
etiam in Ordine S. Benedicti, docent Statuta antiqua Corbeiensis Monasterii pag. 18. ut et
in Ordine S. Augustini Statuta pro Fratribus et Sororibus Hospitalis S. Leonardi
Eboracensis istius Ordinis, tom. 2. Monastici Anglic. pag. 370 :
Dormiant omnes
fratres simul in uno Dormitorio, ita quod nullus frater habeat cameram separatam, nec
curam alicujus cameræ, excepto Cellerario.
Vide Leon. Ost. lib. 2.
cap. 34. et Nomasticon Cisterciense pag. 604.
P. Carpentier, 1766.
◊ Ubi dormitoria in
cellulas distincta fuerunt, ita cellulæ dispositæ erant, ut in iis quid ageretur facile
esset advertere ; quod in Galliis etiam nostris usitatum fuit ut discimus ex Articulis
reformat. S. Elig. Noviom. ann. 1370 :
Item in Dormitorio habent cameras clausas...
Quantum ad cameras clausas, abbas, quantum poterit, tolerabit ; dum tamen hostia
camerarum, saltem pro tertia parte, de treleis existant, ita quod infra cameram videri
possit, nulla cortina, seu alio obstaculo repugnante.