« »
 
[]« Dragumanus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 192b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DRAGUMANUS
DRAGUMANUS, Drogamundus, Drocmandus, Drogemannus, Drogomannus, Turquigens, Turchimannus. His omnibus vocabulis Latini Scriptores ævi medii Græcanicam, δραγούμανος efferunt, quæ Interpretem linguarum Exoticarum sonat, ἑρμηνέα γλωσσῶν, apud D. Paulum 1. Corinth. 12. 10. Michael Dragumanus, in Charta Rogerii Ducis Sclavoniæ ann. 1180. apud Jo. Lucium lib. 3. de Regno Dalmat. cap. 10.
Drogomannus. Albericus et M. Chr. Belg. ann. 1122 :
Per Interpretem, qui a Græcis Drogomannus dicitur, collocutus.
Drogmandus. Tudebodus lib. 3. Hist. Hierosol. pag. 79 :
Interrogaverunt Turci Drogmandum, quid Raynaldus dicebat.
Drogamundus, eidem dicitur lib. 4. pag. 810.
Turquigens, Jacobo de Vitriaco lib. 3. pag. 1126 :
Per Turquigentem, id est, Interpretem, dat responsum nunciis.
Turchimanneus et Turchemannus, Richardo de S. Germano in Chr. ann. 1214. et Sanuto Epist. 10. 13. et 19. ubi nescio quis Sirupulus Græciæ Turchimannus appellatur. Jo. Villaneus lib. 7. cap. 144 :
Turcimanni v'haveva di tutte le lingue.
Habebant porro Byzantini Imperatores inter aulæ suæ Officiales, Interpretes, quos, ut dixi, Δραγουμάνους vocabant, quibus, qui præerat, Μέγας διερμηνευτἠς dicitur Pachymeri lib. 5. cap. 6. et Codino, Maximus Palatinorum Interpretum, Tyrio lib. 17. cap. 20. Maistre des Druguemens, Tyrii veteri et inedito Interpreti. Nam et Gallis istius ætatis Druguemens Interpretes sunt, ut ex Wilharduino num. 96. et Philippo Muskio in Carolo M. alibi a nobis observatum ; unde subiit, quæ apud nos invaluit vox Trucheman, quam similiter pro Exoticarum linguarum Interprete usurpamus : cujus originem et etymon a Germanico quidam accersunt, alii a Chaldaico, in quibus est Isaacus Casaubonus Exercit. 16. in Baronium, ubi annotat vocem Melits Hebraicam Genes. 42. 23. Paraphrastas, Onkelum et alios, exponere Meturgeman, quem nos, inquit, Galli corrupta voce Chaldaica dicimus Trucheman, id est, qui unam linguam transfert in aliam. Sed vim et originem vocis ipsa prodit Turchimanni nomenclatura : sunt enim Turcimanni, Turci ipsi, quibus vox man, id est, homo, adjecta. Qui igitur Turcorum sua lingua, id est, Arabica, vel Turcica, loquentium Interpretes erant, iimet Turcimanni appellati a nostris. De ejusmodi Interpretibus Sidonius in Narbone :
Tum si forte fuit quod Imperator
Eoas soceri venire in aures
Fido interprete vellet et perito,
Te commercia duplicis loquelæ
Doctum solvere protinus legebat.
Vide Carolum Paschalium in Legato cap. 49.