« Dunum » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 215a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DUNUM
DUNUM, Dunus, Duna, vetere Gallorum lingua montem vel collem
significat. Unde factum, ut omnium pene oppidorum, quæ collibus aut montibus inædificata
sunt, nomina in Dunum terminentur. Verbi gratia Lugdunum, a Lugus,
quod Celtis Corvum, et Dunum, quod montem sonat, dictum author est ex
Clitophonte Plutarchus lib. de Flumin. :
Λοῦγον γὰρ τῇ σφῶν διαλέϰτῳ τὸν ϰόραϰα ϰαλοῦσιν, δοῦνον δὲ τὸν ἐξέχοντα.At Ericus lib. 4. de Vita S. Germani nuncupatum vult, quasi Lucidum montem :
Denique Notæ veteres ad Itinerar. Burdegal. Lugdunum desideratum montem interpretantur. Ita in Britannia, quæ eadem cum Gallis usa est lingua, uti testatur Cambdenus, complura observare est oppida, in dunum terminantia, quod ad montes vel in montibus condita fuerint. Florentius Wigorniensis pag. 618 :Lucduno celebrant Gallorum famine nomenImpositum quondam, quod sit Mons lucidus idem.
In monte, qui Assandum, id est, mons Asini nominatur.Beda lib. 3. Histor. Eccl. cap. 4 :
A loco qui vocatur Wilfares Dun, id est, Mons Wilfari.Asserus in Aelfredo :
In loco, qui dicitur Æscedun, quod Latine Mons Fraxini interpretatur.Josselinus in Vita S. Patricii cap. 1 :
Est autem locus celebris,... lingua gentis illius Dunbreatan, i. Mons Britonum nuncupatus.Sigeberti Vita Deoderici I. Episc. Mettens. ap. Pertz. tom. Script. 4. pag. 477 :
Nec sine quodam præsagio tibi(Mediomatricorum civitati)accidisse credas, quod præter hæc usitata vocabula te Dividunum tradit vocitatam antiquitas. Gallica enim lingua montem vocari Dunum studiosis non est incognitum. Quidam de neutericis interpretatus cur Hedua urbs vocetur Augustidunum inter cætera sic ait :
Celtica Roma dehinc voluit cepitque vocari,Augustidunum demum concepta vocari,Augusti montem quod transfert celtica lingua.
Sicut ergo Augustidunum Augusti mons, sicut Viridunum virorum dunum nuncupatum est, ita Dividunum, quasi divorum dunum vocabulum aucupata est. Complura alia oppidorum tam in Galliis quam in Britannia, Germania, Hispania, et Illyrico in Dunum desinentia nomina recenset præter Buchananum Cluverius lib. 1. German. antiq. cap. 7. unde conjicit, iis populis eandem fuisse originem. Mausacus vero vocem Dunum a Græco βοῦνος, Collis, deducit. Mirum videtur, quod Dun nusquam appareat in Britannico idiomate pro Colle seu monte positum ; sed tantum Doûn vel Dwfn, Profundus. Cæterum dubia non est vocis Dunum significatio. Pontanus arcessit a θῖνες, Arenarum cumuli. Vide Menagii Amœnitates juris cap. 3. Edit. 2. Goropium Bekan. lib. 1. Gallicor. pag. 15. etc.
P. , 1766.
◊ Leviora sunt, quæ prolata
hactenus fuere contra Gallicam vocis originem, quam argumentis iterum probarunt
stabiliveruntque auctoritatibus DD. Le Beuf, et Bullet. in Diction. Celt. v.
Dun, ut eam repudiemus vel corrigamus. Neque enim Teutonicam vel Germanicam
vocem esse verisimile est, cum pleraque locorum nomina, quæ in Dunum terminantur,
ita fuerint appellata, longe ante quam a Teutonibus vel Germanis hanc potuerint habere
denominationem ; aliunde ergo repetenda videtur. Unde vero, nisi a vetere lingua ibidem
usitata ? Sed, si eorumdem locorum positio voci Dun, quatenus profundum
sonat, nusquam adaptari possit, quod probat Vir eruditus in Mercur. Franc. mens. April.
ann. 1736. pag. 629. et seq. receptæ hactenus ejusdem vocis notioni applicanda est. Minus
etiam attente additum est supra, hanc vocem pro colle nusquam apparere in Britannico
idiomate : non semel quippe ea acceptione occurrit in Diction. Gall. Celt. R. P. de
Rostrenen v.
Colline et Falaise. Vide Mercur. Franc. ann. 1735. mens. Dec. 1.
vol. pag. 2646. et ann. 1736. Jan. pag. 18. Mart. pag. 436. April. pag. 619. Jun. 1. vol.
pag. 1050. et 2. vol. pag. 1295. Denique ann. 1737. mens. Maii pag. 924.◊ Sed et etiamnum Dunas, Sabulosos et
arenarios colles ad Flandriæ Hollandiæque, atque adeo ipsius Angliæ littora Galli nostri
Dunes, Belgæ Duynen vocant. Annales Fr. Bertiniani ann. 838 :
Ut aggeribus arenarum illic copiosis, quod Dunas vocitant, fere coæquaretur.Pertz. Script. tom. 1. pag. 433. lin. 23. quos Dunos. Lambertus Ardensis :
Per medium Dunarum, sive arenosæ molis, dorsum, etc.Alibi :
Ut secum in saltus et Dunas secus mare juxta Furnas veniret.Charta Willelmi Com. Pontivi ann. 1203. in Tabul. S. Judoci :
Omnes Dunæ in feodo S. Judoci prædictæ sunt Ecclesiæ, et littus maris.Charta Balduini Comitis Flandriæ pro Abbatia Dunensi Brugis ann. 1197. apud Miræum tom. 2. pag. 1321. col. 1 :
Quinque mensuras partim Dunarum, partim werplandii mei apud Greveninga ad retia desiccanda.Consuetud. Furn. ann. 1240. ex Archivo Audomarensi :
Item retinet sibi forestum Dunarum et forterinarum.
P. , 1766.
◊ Nostri Dunes dixerunt
quemvis locum editum, ut in Charta ann. 1460. ex Chartul. Latiniac. fol. 75 : Comme procés feust meu... entre les religieux.... de Laigny et Pierre d'Orgemont pour raison de la terre et seigneurie, que chacun desdites parties pretendoit à lui appartenir, entre les Dusnes de la fermeture de ladite ville et le bord et rivaige de la riviere de Marne, etc.