« »
 
[]« Exametum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 337b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/EXAMETUM
EXAMETUM, Examitum, Pannus holosericus, Græcis recentioribus ἑξάμιτος, de qua voce Meursius in Gloss. Leo Ost. lib. 3. cap. 19 : Alia Exameta Phrygio nihilominus in gyro circumdata. Dalmatica Exameta auro et albis a pectore pedibus manibusque insignita. Adde cap. 73. Occurrit apud Will. Tyrium lib. 13. cap. 27. lib. 21. cap. 23. in Vitis Abbatum S. Albani pag. 92. apud Æneam Sylvium Epist. 142. Ughellum tom. 7. Ital. Sacr. pag. 289. etc. Ex quibus emendanda Gesta Innocentii III. PP. [] pag. 70 : Examina duo episiva dupla, pro Examita duo episima dupla. Rectius pag. 138 :
Dalmaticam de optimo Examito rubeo, etc.
Pag. 150 :
Pretiosam vestem de exameto rubeo.
Apud Ill. Fontaninum ad calcem Antiq. Hortæ pag. 401 :
Idem Papa dicitur dono dedisse Ecclesiæ Ortanæ unam planetam de Examito rubeo cum aurifigio decenter ornatam.
Xamitum, in Chartis variis apud Ughellum tom. 1. pag. 1083. 1085. tom. 7. pag. 1274. 1275. Ξάμητος, apud Anonymum de Nuptiis Thesei.
Sciamitum. Liber Anniversariorum Basilicæ Vaticanæ apud Jo. Rubeum in Vita Bonifacii VIII. fol. 345 :
Item undecim planetas diversorum colorum de Scyamito, panno Tartarico, et Diaspro.
Bocacius :
Vestita d'uno Sciamito verde.
Samita. Chron. Reichersperg. :
Et misit ei... duodecim Samitas, et duos scyphos aureos... fratri Saladini Sabidino misit sex Samitas et duas vestes Imperiales.
Sametum, in Chron. Valciodorensi pag. 579. et in Vita Balduini Lutzemburg. Archiep. Trevir. lib. 2. cap. 10.
Samitum, Samittum, rubeum, croceum, viride Samitum, apud Conradum Moguntinensem Episc. in Chronico ; Rubeum Samitum apud Joannem de Vitriaco lib. 3. initio. Occurrit præterea apud Arnoldum Lubec. lib. 2. cap. 5. Matth. Paris pag. 122. Petr. Blesens. Epist. 66. Vincent. Belvac. lib. 31. cap. 143. lib. 32. cap. 35. Rollandinum in Chron. lib. 1. cap. 13. in Vita Caroli Abbat. Villariensis cap. 4. n. 18. in Synodo Coloniensi ann. 1280. in Præfat. etc.
Samis et Samit. Vincentius Belvac. lib. 30. cap. 85 :
Deferunt canistrum... ornatum undique serico vel Samite, atque margaritis et monilibus circumdatum.
Hinc emendandus Will. Brito lib. 12. Philipp. pag. 244 :
  ... Nullum
Indumenta tegunt, nisi Samis byssus, et ostrum.
Perperam enim Samnis editum. Samit lividum, Samit purpureum, in veteri Charta apud Catellum lib. 5. Rer. Occitan. pag. 901. Le Roman de Garin MS. :
L'enfant Girbert envoia un Samit,
Et le mantel à son col li pandi.
Computum Stephani de la Fontaine Argentarii Regii, ann. 1351 :
Pour 6. pieces de Samit vermeil en graine, pour faire cotes et manteaux fourrez de menu vair aux Chevaliers nouveaux nommez dessus, la veille de leur Chevalerie, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Examinatum Rubeum, in Chronico Episcoporum Hildeshem. cap. 25. apud Leibnitium Scriptor. Brunsvic. pag. 749.
Aurisamitum, Samitum ex auro, Drap d'or. Vetus Charta apud Rocchum Pirrum in Episcop. Agrigent :
Unam cappam de diaspero Aurisamito vel Tartarisco aureo de sindone foderatam, etc.
◊ Ejusmodi vocabulorum primigenia quibusdam videtur origo Samit : cum et hodie alutam, seu scorium tenue, et pilis ademptis emollitum, et in usum vestium concinnatum Samisch vocent Belgæ, inferioris Germaniæ dialectus Semen, ut auctor est Cluverius lib. 1. Germ. antiq. cap. 16. unde postea traducta vox ad quosvis pannos læviores, atque adeo holosericos. Kilianus Sammet Theutonicum seu nostrum Samit, quasi Samnitum sericum dictum putat. Sed et Barthius ad lib. 12. Philipp. vocem a loco quodam ortam putavit. Verum hæ videntur levioris momenti conjecturæ, [] cum potius Græcæ originis censeri debeat vocabulum, ut ἑξάμιτος dictus fuerit sex liciis seu filis textus, quemadmodum μονόμιτος, simplici licio, τρίμιτος, ternis liciis, πολύμιτος, multis liciis, etc. Ebrardus Bethuniensis in Græcismo cap. 10 :
Est, mihi crede, Mitos filum, sed fabula Mithos :
A Mitos, Examitum ; de Mithos, Mithologia.
© École des chartes.