EXCUSATICUM. In Capitulari Sicardi Principis Beneventani edito a Camillo Peregrino, cap. 29. ita concipitur,

Ut non tollatur a tertiatoribus Excusaticum et porcos

. Textus vero capitis deest in MS. ubi quid sit Excusaticum, non est proclivis divinatio. Sunt quibus est glans quercea, qua pascuntur porci, ita ut Excussaticum legendum sit, quod excutiantur glandes a quercubus ad victum porcorum. Sed hæc non omnino arridet conjectura. Alii legendum volunt Exclusaticum, de qua voce alibi. Sed quid habet commune exclusaticum cum porcis ? Alii denique volunt Excusaticum esse ipsam pensitationem quæ exsolvebatur pro excusatione seu immunitate a muneribus publicis, quæ ἐξϰουσσεία appellatur in Diplomate Imperatoris Joannis Palæologi pro Narbonensibus, a nobis descripto in Familiis Augustis Byzantinis.