EXPLETUM 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

1. EXPLETUM, Actus quivis juridicus, quem quis habens jurisdictionem exercet per se vel per ministros suos. Charta Edwardi I. Regis Angl. de Jurisdictione Episcopi Agennensis apud Rymerum tom. 1. pag. 425 :

Rex universis... Noveritis, quod cum venerabilis pater J. Dei gratia Agenn. Episcopus nobis exponeret, quod gentes nostræ in jurisdictione Agenn. communi nobis et sibi, aliqua Explectaverunt et adhuc Explectabunt per se ipsos et solo nomine nostro, ratione jurisdictionis Agennensis... Nos, licet prædecessores nostri eadem Explecta fecissent... nolentes eisdem Explectis insistere... nonobstantibus Explectis nostris... salvis etiam nobis omnibus aliis Explectis et juribus... Et quod per aliquod Explectum talium appellationum... non possit contra hoc aliquod præjudicium generari.

Litteræ Ludovici Regis Franc. ann. 1315. apud eumd. Rymer. tom. 3. pag. 522. col. 1 :

Item, intentionis nostræ non existit, nec volumus quod gardiatores... jurisdictionem dicti Ducis (Aquitaniæ) ratione gardiæ hujusmodi, aliquatenus impediant, vel aliquid Explectum justitiæ faciant, nec, etc.

Litteræ Philippi VI. Franc. Regis ann. 1330. 8. Febr. :

Item statuimus concedentes quod Officiarii nostri in terris Dominorum dicti Ducatus (Aquitaniæ) jurisdictionem habentium non faciant aliqua Expleta, nisi in casibus ressorti et superioritatis, et in casibus istis Officiales et Servientes nostri, citationes, adjornamenta et executiones et alia Expleta per manus Dominorum jurisdictionem hujusmodi habentium, aut eorum Officiariorum fieri requirant et permittant, nisi ipsi Domini, vel eorum Officiarii super hoc requisiti, in his faciendis vel exequendis fuerint negligentes.

P. Carpentier, 1766.

◊ Item, Emolumentum quodlibet inde proveniens. Charta ann. 1419. in Stat. Delphin. pag. 91. v° :

Item fuit ordinatum per judices inhiberi exactoribus Expletorum ipsarum Delphinalium curiarum, ne a decem libris et infra, pro apodixa solutionis, recipiant nisi unum liardum.

Expletum, Denuntiatio, vadimonium et quævis actio in litigiis. Arrestum Parlamenti Paris. ann. 1446. ex Chartulario Æduensi :

Per arrestum dictæ Curiæ nostræ dictum fuit, dictum opponentem ad bonam et justam causam contra dicta Expleta se opposuisse, et quod ob hoc remanebat dictus Episcopus. Æduensis defensor et opponens in administrationis spiritualitatis et temporalitatis dicti Archiepiscopatus Lugdunensis gaudencia, de qua sicut dictum est, per dictos Cousinoti et Varmeni desaproprietatus seu expulsus fuerat.

Litteræ Josselini Maclov. Episc. ann. 1382. apud Lobinellum tom. 2. Hist. Britann. col. 648 :

Nobis dixerunt quod totum territorium et temporale nostrum et Ecclesie predicte in manu Ducis ejusdem accipiebant, et acceperunt de facto, cum de jure non possent, et nobis perhibuerunt totum Expletum de premissis.

Consuetudo Andegav. art. 411 :

Aucun ne sera receu à faire adjorner autre en demande de retrait, s'il n'est sujet ou resseant au pays auquel il fera bailler ledit ajournement, s'il ne baille pleige suffisant dudit pays et resseant en iceluy audit Sergent, auquel il requerra l'ajournement avant le faire bailler, lequel pleige sera tenu de recevoir les adjournemens, significations et Exploits dependans dudit retrait. Exploict de Sergent, Exploict de Justice,

in plerisque Regum nostrorum Edictis, ut et in Consuetud. Britan. art. 77. 92. 229. Bituric. tit. 2. art. 29. 32. Apparitoris relatio est et declaratio de vadimonii denuntiatione a se facta, exsecutione, obsignatione bonorum vel personarum comprehensione, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Expletum, Manus injectio, ablatio pignorum. Charta Senescalli Rhedonensis ann. 1250. in Archivis Eccl. Dolensis :

Cum non inveniamus in Comitatu Britanniæ extra feodum vestrum de bonis Guillelmi Buticularii Militis, inde Capitulo Dolensi de summa novies viginti et octo librarum satisfieri possit, Paternitati vestræ mandamus (Dolensem Episc. alloquitur) quatenus tradatis eidem Capitulo jus quod habet in buticulagio Dolensi idem Guillelmus, et si illud non sufficiat, de bonis ejus ad valorem dictæ summæ nomine pignoris tradatur Capitulo, et bannum faciatis et Expletum sicut de pignore.

Venditio ann. 1329. e Chartulario Æduensi :

Voluerunt insuper... se ac hæredes et successores suos compelli a nobis seu a nostra Curia... per captionem, distractionem seu alienationem et Explectum omnium bonorum suorum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Explectare Expletare, Quemlibet jurisdictionis actum exercere ; Apparitoris munus obire, Gall. Exploiter. Charta pariagii Regem inter et Episcopum Mimat. ann. 1306. ex Tabulario Mimatensi :

Ad Episcopum et Ecclesiam Mimatensem pertinet jus... cudendi monetam ære contaminatam et monetam argenteam, levandi compensum seu paxiagium pro pace servanda et omnia alia Explectandi pro majori potestate et seignoria sua, quæ ad majorem potestatem, regaliam et majus dominium pertinere noscuntur.

Edictum Philippi Franc. Regis ann. 1293. apud Marten. tom. 1. Anecd. col. 1251 :

Si gentes nostræ justitiando, sicut ad nos pertinet, aliquid saisiant, capiant, vel Expletent, vel saisire vellent, capere aut Expletare, etc.

Aliud ejusd. Regis Edictum eodem ann. pro Comite Hannoniæ col. 1256 :

Philippus Dei gratia Francorum Rex Ballivo Viromandensi salutem... Hoc proviso, quod ressortum dictæ terræ Ostrevanni nullatenus per justitiam vel dominium Alemanniæ vel Hannoniæ, sed per nostrum Franciæ ressortum et superioritatem nostram, quam ibidem habemus, justiciari et Explectari permittas. Volumus insuper quod Servientes tuæ balliviæ non permittas in terra Ostrevanni justiciare vel Explectare, nisi in casibus ressorti et aliis casibus ratione superioritatis ad nos pertinentibus.

Occurrit hac notione apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. lvii. col. 1. et pag. 75. col. 1. alia vero notione mox infra in Explectum 2.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Explectatio Bonorum, In ea manus injectio, eorum ablatio, apud Baluzium tom. 2. Hist. Arvern. pag. 321. Rymerum tom. 10. pag. 203. col. 2. et in Privilegiis Equitum Melitensium pag. 21.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Explectatio Jurisdictionis, Exercitium vel actus jurisdictionis, in Charta pariagii ann. 1306. jam laudata in Expletare.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Expletatio Personarum, Manus injectio in personas. Litteræ Philippi VI. Franc. Regis ann. 1329 :

Ad hoc compellendo per captionem et Expletationem personarum et bonorum eorumdem, si et infra regnum nostrum potuerint reperiri. Exploicter le vassal,

in Consuetud. Aurelian. est in ejus bona manus injicere, cum dominus feudalis vassalli feudum Expletat, hoc est, illius feudi fructus facit suos vassallum spoliando.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Explectabilis, Explaitabilis, etc. Obnoxius Explectationi, qui Explectatione personæ et bonorum cogi potest ad solvenda domino debita servitiaque exhibenda. Venditio anni 1320. Historiæ Dalphin. tom. 1. pag. 81 :

Hugo de Breyssiaco domicellus... vendit... Henrico de Turre... los Meyers de Saysseu et homagia eorumdem, tailliabiles et Expleytabiles (vel Explaitabiles, ut habetur ibidem pag. 69.) cum posteritate eorumdem ad voluntatem et misericordiam dicti domini Henrici emptoris.

Emtio anni 1329. e Chartulario Æduensi :

Vendiderunt... mansum... cum omnibus et singulis juribus aliis et pertinentiis prædictorum mansorum tailliabilibus et Explectabilibus de alto et basso, serva conditione et manu mortua.

Charta Dumbensis anni 1371 :

Bernardus Mitod recognoscit se esse hominem ligium, quittum, justiciabilem, Explectabilem et taillabilem pro medietate sui et suorum hæredum, sine reclamatione alterius domini Baronis vel superioris, et tenere de directo dominio Antonii de Saxo domino Barbarellli domum, etc.

Charta Villæ-novæ in Dumbis ann. 1426 :

Joannes Baro recognoscit se esse homo tailliabilis, corveabilis, justitiabilis, Explectabilis, manus mortuæ et servæ conditionis, atque burgensis domini Ducis Borbonii. Homines taillabiles et Explectabiles

rursus memorantur in Litteris anni 1358. apud D. Secousse tom. 3. Ordinat. pag. 318. Charta ann. 1446. apud Thomasser. in Bitur. pag. 106. etc.