FODRUM, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

FODRUM, Foderum, Fodrium, Gall. : Fourrages, Ustencilles, Etapes. Ita Scriptores inferioris ætatis appellarunt annonam militarem, uti hæc vox definitur in Vita Lud. Pii ann. 796. seu quæ præbebantur ad victum militum, vel equorum, ut stramentum et palea, cui inde apud nos Feurre appellatio mansit. Ordinat. Johannis Franc. Regis ann. 1355. tom. 3. Ordinat. pag. 58 :

Nos maistres d'Ostel pour nous pourront hors bonnes villes, faire prendre... Feurres, se ils les trouvent battuz, et fiens (foins) pour la necessité de nos hostieux pour la journée.

Hinc nata proverbia :

Un seigneur de paille ou Feurre, mange un vassal d'acier. Faire à Dieu gerbe de Feurre ;

ex Germanico Futter, pabulum equorum, ut quidam volunt. Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc. tom. 3. col. 379. Generatim significat, quod hisce verbis recensetur in Charta Heriberti Viromanduorum Comitis ann. 1076. apud Hemeræum :

Decrevi et districte præcepi, ne quis amodo successorum meorum sub obtentu Advocationis vel dominii dictam Abbatiam audeat perturbare, non pastum, non annonam, nec etiam stramentum aut paleam de cunctis ejus possessionibus auferre.

Quæ quidem omnia unicum fodri nomen comprehendunt : quod pro quavis exactione, atque adeo non pro equorum duntaxat, sed et pro ipsorum militum annonis vel etiam victu, seu, ut tum loquebantur, procurationibus ac prandiis passim usurpari constat. Capitul. 5. Caroli M. cap. 2 :

De negotio super omnia præcipiendum est, ut nullus audeat in nocte negotiare in vasa aurea et argentea, mancipia, gemmas, caballos, animalia, excepto vivanda et Fodro, quod iter agentibus necessaria sunt.

Diploma Friderici II. Imp. ann. 1213. apud Goldastum in Constit. Imperial. :

De mandato summi Pontificis recipiemus procurationes sive Fodrum ab ipsis.

Charta Umberti Maurianensis Comitis apud Guichenonum in Hist. Sabaud. pag. 27 :

Liberum quidem et absolutum a Fodro et omni censura.

Hæc porro restituenda videtur vox apud Gregorium VII. PP.

lib. 9. Epist. 11. de Henrico Imp. :

Quod fieri minime credimus, quoniam nec etiam Fodrum ab his, per quos transitum habet, habere potest.

Ubi edit. Focum. Charta Henrici Imp. ann. 1045. in Bullario Casinensi tom. 2. pag. 81 :

Ad publicam exacturam, vel aliquem reditum, quæ vocant Fodrum, etc.

Otto Frisingensis lib. 2. de Gestis Friderici cap. 12 :

Mos enim antiquis ex quo Imperium Romanum ad Francos derivatum est ad nostra usque deductus tempora, ut quotienscumque Reges Italiam ingredi destinaverint, gnaros quoslibet de familiaribus suis præmittant, qui singulas civitates seu oppida peragrando, ea, quæ ad fiscum regalem spectant, quæ ab accolis Fodrum dicuntur, exquirant.

Adde cap. 23. et Radevicum lib. 4. cap. 10. Guntherus lib. 8. Ligur. :

Id quoque, quod Fodrum vulgari nomine dicunt.

Apud Baron. ann. 1159.

De Dominicalibus Apostolici non esse Fodrum colligendum, nisi tempore suscipiendæ coronæ. Fodrum tollere

, in Charta ann. 1014. tom. 10. Spicileg. pag. 637. in Decreto Ottonis III. pro Monaster. Farfensi ann. 1001. apud Murator. tom. 2. art. 2. col. 494. et in Gestis Friderici 1. auctore Radulpho apud eumdem tom. 6. col. 1182. Le Feurrel in Ordinat. Gallica anni. 1320. apud D. de Lauriere tom. 2. pag. 579. La forre, in Charta ann. 1222. apud Perardum in Burgundicis pag. 327. Hinc Parisiaca platea vulgo dicta, Rue du Foarre, alias du Feurre ; in Instrumentis vero Latino-Barbaris, Vicus straminum. Cur autem sic dicta fuerit docet Menagius in Etymolog. Gallic. Vide Froyrage et Froyre suis locis.

P. Carpentier, 1766.

◊ Vim vocis accurate explicat Charta ann. 1027. inter Monum. eccl. Aquilej. cap. 54. col. 501 :

Dicebat Adalperto dux, quod.... ex parte ipsius ducatus Fodrum et angarias, seu publicum servicium in panem et vinum, carnes et annonam, et alias angarias et functiones publicas sibi dare deberent.

Fodrum Commune, quod ab omnibus Imperatori præstatur, in Charta Friderici II. Imp. anni 1220. apud Ughellum tom. 2. pag. 23. Idem et

Fodrum Regale, in Charta Friderici I. apud eumdem Ughellum part. 2. tom. 1. pag. 112 :

Fodrum enim Regale, quod nobis inde debetur, exhiberi statuimus.

In alia ejusdem Imp. ann. 1164 :

Excepto nostro Imperiali Fodro.

Alia ejusdem Imp. ann. 1159. in Hist. Bergomensi tom. 3. pag. 461 :

Ipsi autem de nullo Fodro alicui respondeant, nisi soli Imperatori, vel ejus certis Legatis.

Occurrit hæc vox sæpe apud Scriptores, in Legibus Longob. lib. 3. tit. 8. § 4. Conrad. I. in Chron. Fossænovæ ann. 1186. 1208. 1209. apud Hincmarum in Capitul. Archidiaconis datis cap. 1. et 6. Petrum de Vineis lib. 2. Epist. 29. in Bullario Casin. tom. 1. pag. 22. apud Hieron. Rubeum in Hist. Ravenn. pag. 355. in Epist. Martini IV. PP. tom. 5. Hist. Franc. pag. 880. apud Ottonem Morenam pag. 24. tom. 5. Ughelli pag. 1105. 1106. 1111. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Fodrum Rusticale, in Chron. Astensi apud Murator. tom. 11. col. 148 :

Homines prædictarum villarum, sunt homines communitatis Astensis, solvendo Fodrum Rusticale semel in anno.

Foderum, Idem quod Fodrum. Vita Ludovici Pii ann. 796 :

Quibus prudentissime ordinatis, inhibuit a plebeiis ulterius annonas militares, quas vulgo Foderum vocant, dari.

Charta Fulconis Comitis Andegav. ann. 1033 :

Dedi itaque illi Ecclesiæ (S. Nicolai)... scilicet vicariam, Foderum, omnesque consuetudines, quas terra reddere solet.

Alia Alterius Fulconis ann. 1092 :

Foderum omnium terrarum suarum quittum, etc.

Nicolaus de Jamsilla de Gestis Friderici II. apud Murator. tom. 8. col. 575 :

Congregata enim magna multitudine armatorum, equitum et peditum, multoque Fodero pro exercitu tam in rebus victui hominum et equorum necessariis, quam etiam in diversis speciebus medicinalibus pro infirmis... ad civitatem Syponti profectus est.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Forium, Eodem significatu. Chartularium S. Vincentii Cenoman. fol. 72 :

Scilicet vicariam et bannum et Forium et theloneum et pasnagium.

Fotrum, in Charta Caroli Crassi Regis apud Puricellum in Monumentis Ambrosianæ Basilicæ pag. 231. 232.

Fodrium, Eadem notione. Charta Goffridi Comitis Andegav. pro Ecclesia S. Laudi :

Cum omni honore et etiam cum Fodrio meo, et cum vinagio illarum vinearum, etc.

Alia ejusdem Gaufredi pro Ecclesia S. Nicolai :

Perdono... Fodrium quoque ipsum, quod scilicet in talibus relaxationibus alias mihi retinere soleo.

Charta Joannis Regis Fr. ann. 1351. pro eodem Monasterio S. Laudi :

Cum omni honore, et cum Fodrio meo, et cum vinagio.

Tabularium S. Albini Andegav. :

Reddit duos sextarios frumenti de frumentario, unum sextarium de Forre, 12. denarios de friscengagio, etc.

Vide Galliam Christ. Sammarth. in Episcop. Andegav. n. 45.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Frodum, pro Fodrum. Tabular. Majoris-monasterii :

Prædictus W. et hæredes sui concesserunt Monachis decimam omnium Frodorum de Calvign. stramine ejusdem decimæ et aliarum quas Monachi habent in eadem parochia sibi retento.

Occurrit rursus apud Muratorium tom. 1. part. 2. pag. 177. col. 2.

Foderare, Fodrum exigere. Bulla Benedicti IX. ann. 1033 :

Nec mansiones eorum hospitari, vel invadere, vel Foderare præsumat.

Est etiam prædari, Fourrager, a fodro, Aller au Fourrage. Chronic. Fossæ-novæ, ann. 1194 :

Campaniam applicavit, et eam totam Foderavit.

Forrare, Eadem notione. Matthæus Paris ann. 1242 :

Quidam de Francis discurrebant, emolumentis victualium intendentes, quod vulgariter Forrari dicitur. Foriare,

Knyghtoni ann. 1355. Fourrer, apud Wilharduinum, Froissart. 2. vol. cap. 96. Monstrelletum, in Chron. Flandriæ vernac. cap. 17. etc. Aller en Fuerre, vel en Feurre, apud nostros. Le Roman : de Garin :

Alés en Fuerre, s'il vost plaist, le matin.

Infra :

En Fuerre en est alés dans Auberis.

Guillelmus Guiart :

Pour ceus grever, qui vont en Feurre.

Idem ann. 1034 :

Par les chans volentiers s'espandent.

Volentiers d'aler en Feurre,

L'un tient une espée sans feurre, etc.

Rursum :

Car cil, qui sont en Feurre alé, etc.

Fodrarii, qui ad fodrum exigendum, vel tollendum pergunt ; nostris Fourriers. Hincmarus Remensis Opusc. 5 :

De coercendis militum rapinis : Et mitte homines secundum consuetudinem prædecessorum vestrorum, qui in longius pergant propter Fodrarios, et curam de pace accipiant.

:

Antoine a veu pardevant le Forrier,

Qu'il amoine vitaille, et d'avoir sont chargiez.

Foriarii, Prædatores militares, apud Thomam Walsinghamum pag. 404. Adelbodus de Gestis. S. Henrici Imp. pag. 440 :

Exercitus autem ille æstimabatur 11500. esse virorum : de Theutonibus vix erant 500. et hi partim per Fodrum divisi, partim ad vias custodiendas transmissi.

:

Par li pais corroient li Forrier.

Guillelmus Guiart :

Li Fourrier la contrée esprenent,

Bestail proient et chastiaus prenent.

Idem ann. 1304 :

Et li Fourrier à l'ost retournent,

Qui pour leur gaaing se confortent,

Li un armeures aportent, etc.

:

Li Fourrier cuerent par le pais.

Alibi :

Li Fourriers viennent, qui gastent le pais.

Adde Chron. Flandr. cap. 17. etc. Ab ejusmodi Fodrariis, seu Fodri exactoribus, appellati apud nos Fourriers, seu mansionarii, qui domos magnatibus in urbibus parant : ex eo, quod Imperator, cum maxime in Italiam pergeret, fodrarios suos præmitteret, qui mansiones et victum militibus, et stramenta equis pararent, quæ omnia ab incolis subministrabantur. Idque Prendre lodgis per Forrées, appellatur in Foris Beneharn. tit. 1. art. 18.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Forrarii. Epist. Johannis de Montesrolio apud Marten. tom. 2. Ampliss. Collect. col. 1400 :

Frumentarios autem quos Forrarios vocant, non de Sacerdotibus aut Confessoribus vel Medicis curare ; sed de his qui possunt vicem rependere sollicitari solent.

Foratores, Idem qui Fodrarii. Auctor Fletæ lib. 2. cap. 4. § 3. ait, Marescalli forinseci officium esse,

singulis noctibus in crepusculo insidias assidere, et in aurora eas levare, et exercitu vigilato, cum Foratoribus vexillo explicato singulis diebus ire in protectionem

. Hinc

Marescallos ad fodrum dirigere

, in Capitulis Caroli C. tit. 12. cap. 13. et tit. 27. Forratores apud Guillelmum de Nangiaco in S. Ludovico ann. 1242.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Forrarii, Eadem notione, in Hist. Fundat. Monaster. Cælestinorum Suession. apud Marten. tom. 6. Ampliss. Collect. col. 611 :

Quin etiam quod Forrarii vel provisores sui, necne quicumque alii non granum, non vinum, non pullos, aut fœnum, sive quidpiam... capiant.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Forerii, Eodem significatu. Privileg. Johannis Reg. Franc. ann. 1360. tom. 3. Ordinat. pag. 479 :

Concedimus eisdem (Judæis) quod nulli Magistri hospiciorum nostrorum, municionum nostrarum, equitatores, captores, Forerii, aut alii Officiarii nostri... bona aliqua mobilia dictorum Judeorum vel Judearum, ubicumque existentia capiant.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Forrerius, Dignitas etiam in Curia Dalphini Viennensis. Conventiones D. Dalphini cum Agouto de Baucio tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 334 :

Sitque unus ex dictis scutiferis Forrerius, et alius Magister escuderiæ, seu marescaliæ suæ.

Hujus dignitatis munera explicantur in Ordin. Officiorum domus Dalphin. ann. 1340. ibid. pag. 395 :

Item, ordinamus unum Magistrum Forrerium ad salarium quindecim florenorum auri per annum, et habeat duos equos, ut supra, etc. Item, Magister Forrerius supradictus habere in scriptis studeat a Magistro Hospitii nostri vel thesaurariis, omnia nomina personarum de nostro hospitio retentarum, et cum continget, nos ad aliquas partes accedere, nostrum principaliter procuret Hospitium, quod lectis, et lignis et palleis muniat, sicut decet. Item subsequenter designet et eligat alia Hospitia pro nostris gentibus et familiaribus secundum conditionem, qualitatem et decentiam personarum.

Vide Foraria 1.

Foragare, Stramine seu foragio instruere. Fleta lib. 2. cap. 86 :

Averia brumali tempore... calide beneque custodiantur et Foragentur.

Foraginare, Prædari : Gall. Fourrager. Lambertus Ardensis pag. 258 :

Eandem villam... Foraginando, deprædando, modum excedendo devastavit.

Foragium, Forragium, ex Gallico Forage, Stramen, pabulum equorum, Fodrum, vel etiam Farrago. Charta Ricardi Episc. Ambian. ann. 1206. ex Tabulario Compend. :

Quicquid sibi competere dicebat in grangia quam habet Compendiensis Ecclesia apud Atin, videlicet paleam, Foragium, hautonem, procurationem, etc.

Et in alia ann. 1244. ex eodem Tabul. :

Noveritis quod Arnulphus Major de Herces et uxor ejus recognoverunt se vendidisse Abbati et Conventui Compendiensi totum carionem,... omnes fabas cum Foragiis dictorum leguminum sive triturata sint sive non... retentis sive videlicet dicto Majori ac hæredibus suis aliis vacuis Foragiis frumenti, siliginis, avenæ, ordei et securioni quæ ad dictam grangiam venient.

Tabular. S. Nicolai Andegav. :

Ego Fulco de Candeio Priori de Candeio dedi quamdam consuetudinem quam habebam in terra de Misoteria, scilicet Forragium fœni et avenæ talleiam.

Nicol. Trivettus in Chr. ann. 1301 :

Multos equos perdiderunt propter Foragii defectum.

Eadem habet Thomas Walsingham. pag. 85. Adde Knyghtonum pag. 2449. et Hist. Monast. S. Nicolai Andegav. pag. 10. Forage apud Th. Blount. in Nomolex. Anglic. :

Et le dit John trovera au dit Nichol herbe et feyn et Forage pour un hakeney et deux vaches.

Forragium, apud Will. Thorn. in Charta Henrici III. Regis Angliæ sumitur pro Fodro, id est, jure exigendi pabulum pro equis. Vide Foddercorn.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Fourragium, Stramen trituratum. Charta ann. 1262. ex Chartul. S. Martini Pontisar. :

Aalisia de Tilleio de parochia de Cleri impedimentum faciebat, quominus Religiosi S. Martini Pontisar. stramina et Fourragia garbarum bladi, avenæ, ordei, fabarum, pisorum, et vechiarum ad alia loca possent transferre.

Instrum. ann. 1303. e Tabul. Corbeiensi :

Ob hoc dictus major et sui prædecessores habuerint et receperint vacua Fourragia.

Furagium, Furragium, Idem quod Foragium. Charta Henrici IV. Regis Angl. in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 22 :

Ne Furagium capiatur ubicumque in Comitatu Canciæ ad equos sustentandos in Castello Dover.

Tabul. Calense pag. 153 :

Totam dominationem totamque decimam... possidebit, his exceptis, scilicet tota decima vini cum medietate leguminum, et cum toto Furragio.

Vide Farrago.

◊ Vocis Fodrum etymon a Saxonico fodre, i. pabulum, alimentum, accersunt Spelmannus et Somnerus : quæ quidem sententia longe videtur vero similior, quam ea, quæ proditur in Judicato MS. Judicis Papiensis ann. 1378 :

Fodrum secundum etymologiam potest dici Fodrum, id est, foris seu foras datum, ex quo videtur, quod dicti Comites non teneantur solvere Fodrum de eorum bonis, id est, non compellantur dare foras de eorum bonis id, quod ab invito extorqueri consuevit, etc.

Vide Oct. Ferrar. in Orig. Ital.