« »
 
[]« Fossorium » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 581b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FOSSORIUM
FOSSORIUM, Ligo. Gloss. Lat. Gall. : Ligo, Hoë, ou Fossour. Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Fossorium dictum, quod foveam faciat, ipsa est scudicia. Idem : Ligones, fossoria. Gloss. Anglo-Sax. Ælfrici : Fossorium, Costere. Alibi : Scudicia, vel Fossorium, spad. Vide Vanga. Ugutio : Fossorium, ligo, cum quo foditur. Alibi : Rastrum, instrumentum rusticorum, vel Fossorium duplex. Gloss. Arabico-Lat. : Sotica, dicta eo quod circa Codicem terram aperiat : alii eam Fossorium vocant. Charta Hervei Comitis Nivern. ann. 1204. in Tabul. Eccl. Autissiod fol. 234 :
Quicumque cum Fossorio terram lucratus fuerit, 2. bichetos frumenti annuatim mihi reddet.
Charta Alienoræ Reginæ Angl. :
Exartarius pro Fossorio 3. den. dabit.
Charta Wichardi de Belli-joco inter Instrum. tomi 4. novæ Gall. Christ. col. 279 :
Pauperiores vero qui manibus laborant, vel cum Fossoribus suis unde vivunt, reddent medietatem mensuræ.
Ubi Fossoribus idem puto quod Fossoriis. Charta telonei S. Bertini in Tabular. ejusdem Eccl. :
Carteia Fossoriorum sine ferro 11. den.
Occurrit apud S. Audoenum in Vita S. Eligii, auctorem Miracul. S. Mengoldi Mart. n. 1. Petrum Damiani lib. 2. Epist. 14. in Vita S. Joan. Episc. Tragur. pag. 13. apud Ordericum Vital. lib. 10. pag. 794. Leonem Episcopum Atinensem de Translat. S. Marci Mart. Guigonem in Statututis Ordin. Cartusiensis cap. 57. § 4. Rollandinum in Chr. lib. 10. cap. 5. Radulfum Cadom. in Gestis Tancredi inter Anecd. Marten. tom. 3. col. 174. Cæsarium lib. 7. Miracul. cap. 39. ubi Fossorium de lecto Eremitarum, quia ad instar foveæ formabatur, perperam est interpretatus Macer in Hierolex. ad hanc vocem. etc. Vetus Carmen vernaculum MS. de Inventione S. Crucis :
En sa main le Fessoir à pris,
Pour commencer le fondement.
Perperam Sofosorium, pro Fossorium [] habetur in Canonib. Hibern. lib. 38. cap. 7.
Fodesorium, in Actis Episcopor. Cenoman. pag. 68 :
In vinea sua laborans, et cum Fodesorio suo eam fodiens.
P. Carpentier, 1766.
Varie a nostris Gallice redditur hæc vox. Charta ann. 1360. in Reg. 88. Chartoph. reg. ch. 120 :
Et avecques ce lesdiz habitans de Corbie eussent effondré, pris Fossierres et autres instrumens à fossier, et fait et fait faire fossez ou fons et demaine d'iceulx religieux.
Lit. remiss. ann. 1409. in Reg. 163. ch. 475 :
Icelluy Symonnin féry ou poussa feu Thibaut..... d'icellui Foussoir, qui estoit illec pour leur labour.
Aliæ ann. 1469. in Reg. 195. ch. 226 :
Lequel Caylar avecques ung Foisson (ou Foissou) qu'il tenoit en sa main, besoignoit audit pré. Ung petit piochon, autrement dit Fosseur,
in Reg. 208. ch. 139. Vide supra Fessorius.