« »
 
[]« 2 hansa » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 164c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/HANSA2
2. HANSA, Mercatorum Societas, collegium. Literæ ann. 1407. apud Rymer. tom. 8. pag. 468 :
Cum societate mercatorum de Hansa ipsorumque nunciis et procuratoribus quibuscumque.
Hinc
Hansatus, In hansam, id est, societatem, admissus, ex German. Hansen, in numerum sociorum recipere. Vetus Arestum apud Molineum :
Præceptum fuit Præposito Mercatorum Parisiensium, ut restitueret cuidam mercatori de Vasconia, qui Parisius adduxerat quamdam navem vinis oneratam, quæ creverant in vineis suis, 60. solidos et 14. denarios Par. quos ab ipso levaverat, pro eo quod non erat Hansatus Parisiis,
id est, de Communia Parisiensi. Notat Brodeus in Consuet. Paris. art. 173. hæc verba : Marchand hansé, vel ansé, crebro reperiri in veterib. Statutis Parisiensibus cap. 1. art. 3. cap. 3. art. 4. 19. 20. cap. 12. art. 4. cap. 17. art. 2. cap. 22. art. 3. etc. Statuta Scabinorum Maceriarum ad Mosam :
Touchant la Hance de harans. Tous marchans.... qui ne seront point Hancés aud. Maisieres sur le fait de la marchandise de harans... Et loit au Prevot dud. Maisieres... les contraindre à Hancer au dit et ordonnance dud. Prevot... Et s'il est Hancé oultreement, il payera du moins xx. s. p. et une livre de cire selon sa faculté et chevance et ne puelt etre Hancés à plus bas pris.
Hugo Plagon, vetus Interpres Gallicus Will. Tyrii lib. 20. cap. 25 :
Usum habentes armorum familiarem,
vertit bien Hansez d'armes. Lib. 21. cap. 23 :
Disciplina militari instruere diligenter.... apprendre les font et Anser d'armes.
Et infra :
Armis strenuos,... bien Ansez d'armes.
P. Carpentier, 1766.
Stat. ann. 1382. tom. 7. Ordinat. reg. Franc. pag. 743. art. 6 :
Quant aucun varlet vouldra lever son mestier ou ouvroer de soy comme maistre, il sera premiérement Hansé, etc.
Hinc Ansaige et Hance nuncupatur, quod pro ejusmodi admissione exsolvitur. Stat. ann. 1301. tom. 6. earumd. Ordinat. pag. 608. art. 4 :
Pourront lidit maistre et compaignon dudit mestier (de bouchers) faire paier à cellui, qui aura fait ledit serement,... son Ansaige raisonnable, selon son pouoir et faculté.
Lit. remiss. ann. 1424. in Reg. 173. Chartoph. reg. ch. 88 :
Colin Banquelin paioit l'escot pour sa Hance ou bienvenue. Anser,
Societati vel ejusdem præpositis opus examinandum exhibere, in Stat. ann. 1399. tom. 8. Ordinat. pag. 336. art. 4 :
Que tous tixerans en personne viengnent Anser, et apportent... avec eulx tous les draps qu'ilz aront tissu. Enhansser
vero, Insertare, Gall. Enclaver, sonat, [] in Lit. remiss. ann. 1423. ex Reg. 172. ch. 348 :
Le suppliant tenant en ses mains un baston, auquel il avoit Enhanssé trois aguz cloux de fer, etc.
Hanseaticæ Civitates. Ita appellatas censent Rutgersius Rulandus, et Wehnerus, quod earum maxima pars mari adjaceat, unde Anseestatt, et litera H. euphoniæ gratia successu temporis, adjecta, Hanseestatt fuerint dictæ. Besoldus a veteri Teutonico, seu Gothico Ansi deducit, quæ quidem vox eos, qui reliquos opibus et nobilitate præcellunt, significat, quasi eæ urbes præcipuæ fuerint, et negotiationibus, operibus, fœderibusque conspicuæ. Bekanus lib. 2. Francicor. ab Anse, i. societas, deducit. Vide Cleyracum de Legib. maris pag. 193. et Chopinum lib. 1. de Dom. tit. 11. num. 22. tit. 15. num. 12. Cardinum Bretium in Orat. 28. Petrum Merssæum in Archiep. Coloniensib. D. Dupuis in not. ad num. 8. lib. 51. Hist. Thuanæ. etc. Eæ autem primum 7. fuerunt, quibus adjunctæ aliæ 70. quarum omnium nomenclaturas exhibet Pontanus lib. 7. Rerum Danicar. ad ann. 1364.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Primam circa hujusce vocis etymon opinionem multum juvat Hickesius horum idiomatum peritissimus, qui in 2. Præfat. ad Grammat. Anglo-Sax. docet apud Anglo-Saxones aliasque gentes Septentrionales setenan et setan incolas exprimi ; atque adeo urbes Ansetenses vel Aen-sætenses non ab Ans vel Anst, neque ab Hansa ita dictas esse : sed a Cimbrico Anna, flumen, aqua, et seat vel sæt, sedes, habitaculum : unde in compositione An-sæt, An-seat nuncupata urbs maritima, vel fluminea, Latino-Barbare Anseatica vel Hanseatica. Nihilominus Fr. Jun. in Gloss. Goth. et Schilter. in Teuton. Hanseaticas civitates sic appellatas volunt ab inhabitantium frequentia, ex Hansa nimirum, Multitudo congregata, concio, concilium. Ubi addit Schilter. Anses vel Hanses Gothis Proceres, communi fortuna majores significari : unde in compositione nominum propriorum, Anselmus, Ansegisus ex Anse et Hæsus, quo primas virorum fortium exprimitur. Vide Anses 1. Hansa Gothis est Cohors, multitudo, mediis temporibus idem fere quod Gilda. Vide Lappenberg. Init. Fœder. Hanseatici in Prolegom. tom. 1. et passim.