« »
 
[]« Hardes » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 166c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/HARDES
HARDES, Tortiles ex virgultis laquei, nostris Hards, et Harcelles. Charta Gaufridi D. de Baucignies, fratris Ducis Brabantiæ, in Tabulario Monasterii Thenalliensis fol. 27 :
Alteras virgas colligere potuerunt in nemore supradicto : et si Hardes ruptæ vel fractæ fuerint, alteras Hardes colligere poterunt, sicut de virgis superius est expressum.
Ab hac voce indita resti ac laqueo, quo furciferi suspenduntur, appellatio : forte quod ejusmodi tortilibus virgultis ad majorem ignominiam eorum colla innecterentur, iisque furcæ appenderentur : quod testatur Wippo de Vita Conradi Salici pag. 433 :
Postera die Romani, qui seditionem commoverant, ante Imperatorem venientes, nudatis pedibus, liberi cum nudis gladiis, servi cum Torquibus vimineis circa collum, quasi ad suspensionem præparati, ut Imperator jussit, satisfaciebant.
Supra, pag. 432 :
Mane autem facto Ravennates, qui remanserant, in cilicio et nudis pedibus, atque exertis gladiis, ut lex eorum præcipit..... omnibus modis satisfaciebant.
Adde Ottonem de S. Blasio cap. 11. extremo :
Imposer la Hard aux larrons,
in Consuetud. Belloquercensi art. 1. ut Consuetud. Arvern. cap. 10. art. 4. et Marchensi art. 32. infractio assecuramenti dicitur emporter la Hart, et pœna capitali puniri. MS. :
Je te ferai la Hart autor lo col noer
Et pandre as forches, et an aut ancroer.
MS. :
Je l'envoiroie as forches entor le col la Hart.
Chronicon Flandr. cap. 90 :
Six des bourgeois de Calais alerent au Roi Edoüart en leurs dras linges, deffulés et deschans, la Hart au col.
Guill. Guiartus de Vernolii incolis :
Qui les Hars au col se rendirent.
Banni sor le Hart, apud Bellomanerium et Butelerium, i. sur peine de la Hart, ut est apud Froissart. 1. vol. cap. 111. et in Consuet. locali Ambian. art. 19. Tradunt Historici, Philippum Pulcrum Joanni Comiti Hannoniæ, qui a fide defecerat, (utpote Regis vassallus propter Comitatum Austrevanti) indixisse, ut in curiam veniret,
pour amander à sa volonté ayant un fil de soie entour son col, en guise de Hart
. Vide Retorta.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Haud scio an ab eadem origine, an a Lat. Ardere, repetenda sit vox Hardiere [] qua nostri usi sunt pro hodierna voce Gall. Cremilliere vel Cremaillere, Cremathra, ferrum suspendendis in foco lebetibus aptum. Vetus Poëta MS. e Bibl. Coislin. :
Et met de l'euë en la Chaudiere ;
Et la pendent à la Hardiere.
Hinc etiam Hardiere, Funis grossior ex aliis minutioribus intextus, in Lit. remiss. ann. 1441. ex Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 78 :
Lequel varlet print la Hardiere ou hemye faite de grosse corde, propre à mettre un verrin ou grosse cheville de bois, qui est mise parmi la viz du pressoir.