« »
 
[]« Hebdomadarius » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 178b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/HEBDOMADARIUS
HEBDOMADARIUS, Frater, vel Monachus, qui suas vices in ministeriis monasticis per hebdomadam exequitur. Ugutio : Hebdomadarius, qui per hebdomadam curam gerit pro sociis super cibariis. S. Hieronymus Epist. 22. cap. 15. de Cœnobitis :
Et unaquæque decuria cum suo parente pergit ad mensam, quibus per singulas hebdomadas vicissim [] ministrant.
Cassianus lib. 4. de Instit. Cœnob. cap. 19 :
Singulis hebdomadibus vicissim fratres ad hæc officia sibi reddenda succedunt.
Et cap. 22 :
Hebdomadarum mutua vicissitudo.
Concilium Aquisgran. cap. 123 :
Vicissim in refectorio et cæteris communibus necessitatibus sibi fraternitatis officio fungantur.
Regula SS. Patrum cap. 12 :
Debet is, qui præest Pater disponere Hebdomadarios, et ordinem officii, quo sibi invicem succedant ad ministrandum.
Vide Concil. Tarraconense sub Hormisda PP. can. 7. Concil. CPol. sub Menna act. 5 :
Τότε διάϰονος τυγχάνων, μετεδίδων εἰς τὸ ἅγιον φωτιστήριον τοῦ εὐϰτηρίου οἴϰου τῆς ἁγίας Μαρίας, ἐϐδομάριος ὤν. Septimanas facere,
hebdomadarii munus implere, in Regula S. Fructuosi cap. 23. Novatus Catholicus Homilia ad Fratres :
Cruciari, jejunare biduo, triduo, aut quatriduo, Septimanas facere, frequenter inde superbiunt fratres.
Hebdomadam facere, in Charta ann. 1366. de officio Aquariatus de Talmundo. Hebdomadas tenere, custodire. Relatio Fr. Joannis de Monte Corvino, Ord. Fratr. Minorum apud Waddingum ann. 1035. n. 10 :
Pueri jam sciunt officium nostrum, et tenent chorum, et Hebdomadas, sicut in conventibus fit.
Charta ann. 908. apud Ughellum in Episcopis Bergomens. :
Ea vero ratione, ut singulis diebus refectio fiat Presbytero et Diacono et Ostiario, qui Hebdommadam in ipsa custodierint Ecclesia.
Vita sancti Adalberti Episcopi Pragensis apud Surium :
Coquinas purgat, Hebdomadas intentissime procurat, scutellas lavat, etc. Hebdomadale servitium,
in Charta Araldi Episcopi Carnotensis pro Monast. Cluniac. tom. 6. Spicil. Acher. pag. 451. Observat Molanus lib. 2. de Canon. cap. 15. Thesaurarium in Ecclesia S. Petri Lovaniensi, eumdem et hebdomadarium a trecentis annis et amplius fuisse, cui incumbit quotidie summum sacrum canere, seu omnium horarum officium inchoare, licet nomen ipsum indicet hoc onus per hebdomadas solitum fuisse dividi. In ecclesia Aniciensi, idem forte quod in ecclesia S. Petri Lovaniensis. Charta ann. 1374. in Reg. 105. Chartoph. reg. ch. 336 :
Item Petrus Raymondi Ebdomadarius ecclesiæ Anicii pro anniversario quinquaginta sex solidos Turonenses.
Quot igitur erant officia in Monasteriis, totidem erant Hebdomadarii. Verbi gratia
Hebdomadarius Sacerdos, apud Udalricum lib. 2. cap. 30. Lanfrancum in Decret. pro Ord. S. Bened. cap. 11. Leon. Ost. lib. 3. cap. 21. et Gaufr. Vosiensem cap. 59. Idem qui
Hebdomadarius Sacri Altaris, in Vita Joannis Gorziæ Abbatis pag. 745.
Hebdomadarius Majoris Missæ, apud Lanfrancum cap. 13. in Statut. Ord. de Sempringham cap. 735. Consuetud. antiquæ Canonicorum Regular. Monast. S. Jacobi de Monteforti apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 1217 :
Sed et sacerdos et subdiaconus qui in præterita septimana majoris Missæ Hebdomadarii fuerint, parati Missam pro defunctis ex more persolvant.
Hebdomadarius Lector ad Mensas, in Regula Magistri cap. 24. in Statutis Ord. de Sempringham pag. 735. Charta ann. 1380. apud Lobinellum tom. 3. Hist. Paris. pag. 510 :
Præcipimus quod omne silentium sit inter illos in mensa, et quod ex ipsis sit unus Hebdomadarius successive qui Bibliam legat intelligibiliter et succincte.
Hebdomadarius Cantor, apud Udalricum lib. 2. Consuet. Cluniac. cap. 29. []
Hebdomadarius Invitatorii, cui Invitatorium præcinendi onus incumbit, apud Udalricum in Consuet. Cluniac. lib. 2. cap. 29. et in Statut. Ord. de Sempringham.
Hebdomadarius Psalterii, ibid. pag. 764.
Hebdomadarius Chori. Beletus cap. 24 :
Hebdomadarius, ita eum appellamus, cujus est tota Hebdomada in Choro administrare officium.
Hebdomadarius Defunctorum, in Statutis Ordinis de Sempringham pag. 730. qui curat officia defunctorum.
Hebdomadarius Coquinæ, apud Reginonem anno 741. Cæsarium lib. 1. cap. 35. lib. 11. cap. 11. Vita S. Adalberti Episcopi Pragensis cap. 13. apud Sur. 23. April. :
Coquinas purgat, Hebdomadas nitidissime procurat, scutellas lavat, et ad cocorum necessaria cuncta cursu pervolat.
Vita S. Thomæ Abb. Farfensis cap. 9 :
Hebdomadas suas in coquinæ officio, sicut et alii fratres, in ipso faciebant Monasterio.
Adde Regulam S. Benedicti cap. 35. Regulam S. Isidori cap. 19. Udalricum lib. 2. Consuet. Cluniac. cap. 35. Regionem ann. 746. Lanfrancum in Statut. Benedict. cap. 1. Regulam Magistri cap. 18. 21. etc. De ejusmodi Hebdomadariis, vide S. Hieron. in Præfat. ad Regulam S. Pachomii cap. 2. ipsam Regulam cap. 24. Regulam S. Fructuosi cap. 9. etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Hebdomadarius Minor, in Statutis MSS. Capituli gener. ann. 1294. S. Victoris Massil. :
Item statuimus quod Minor Hebdomadarius videat ea quæ in coquina pro Conventu ministrabuntur... ne Conventus valeat in aliquo defraudari.
P. Carpentier, 1766.
Hebdomadarius, idem qui alibi Cellarius, Cui potus et escæ cura est. Charta ann. circ. 1300. apud Cl. V. Garamp. in Dissert. 9. ad Hist. B. Chiaræ pag. 292 :
Carnes, pisces et cetera, quæ pertinent ad edendum, venire faciat in commune cellarium annuatim, quæ libere perveniant ad communis Hebdomadarii manus, inter ipsum episcopum et canonicos sæpedictos consueto moderamine dividenda.
P. Carpentier, 1766.
Hebdomadarius Kalendæ, Qui Kalendas per hebdomadam annuntiat seu martyrologium legit. Ordinar. Ms. S. Petri Aureæ-vallis :
Post matutinas, quando ad finem appropinquat, frater ille, videlicet unus de pueris, ille scilicet qui erit Ebdomadarius Kalendæ, etc.
Archihebdomadarius, Qui his omnibus præerat, Ἀρχιεϐδομάριος dicitur in Concilio CP. sub Menna Act. 7. qui hebdomadariis præest, ut singuli sua officia rite exequantur. Archihebdomadarii mentio etiam occurrit apud Anonymum περὶ ἐπιτιμίων, inter Opera Basilii editum.
◊ Ceterum ut super hebdomadarios, priusquam septimanas suas inciperent, ita et cum eas absolverant, orationes fundebantur. Utraque habetur inter Opera Alcuini pag. 1194.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Hebdomadarii, Dicti in Ecclesiis Cathedralibus sicut et in Monasteriis quibus majus Sacrum canere, omniumque horarum officium inchoare incumbebat. Statuta Ecclesiæ Barchinonensis ann. 1288. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 609 :
Illam (pecuniam) distribuat, et distribuere teneatur de assensu illius qui tenebit sacristiam majorem, et Hebdomadarii qui faciet septimanam, ut juxta Apostolum, sint consolationum socii, qui fuerint passionum.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Hebdomadaria, Munus Hebdomadarii.[] Constitut. Dominican. per Vincentium Mariam part. 1. col. 305. ex Capitulo ann. 1417 :
Nullus ab Hebdomadariæ munere subeundo est exemptus præter Magistros in sacra Theologia, Lectores actuales et Prædicatores actuales.
Hebdomadarii præterea dicebantur, qui per vices septimanatim ad cubiculum Imperatoris excubabant. Vide Codinum de Orig. CP. pag. 20. Meursium et Gloss. mediæ Græcit. in Ἑϐδομάριοι.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Hebdomadarius, Qui singulis septimanis recurrit. Epistola ad Archiducem Austriæ ann. 1589. apud Ludewig. tom. 6. Reliq. MSS. pag. 333 :
Per hanc totam septimanam, excepto Veneris die, qui Turcarum Hebdomadario festo sacer est, etc.
© École des chartes.