HOSPITATICUM. Pactum Arechis Principis Beneventani cum Neapolitanis, apud Camillum Peregrinum in Hist. Langobardorum :

Dividantur ipsæ terræ in tertiam partem, unam partem tollat exinde pars de Neapolim pro ipsa Hospitatica, et aliam pro ipsi soli, tertiam partem tollat exinde pars de Capua.

Infra :

Inquiratur diligenter ad qualia Hospitatica fuerunt pertinentia antiquitus.

Loquitur ibi de fundis exfundanis aut exfundatis. In Diplomate Henrici Regis Francorum ann. 29. pro Abbatia Trenorchiensi occurrit Hospitaticum cum navatico, salutatico, rotatico, etc. Ubi pro jure exigendi gistum seu procurationem accipi videtur : non secus ac in Charta Carlomanni Reg. Franc. ann. circ. 880. Append. ad Marcam Hispan. col. 812 :

Concedimus etiam ... ut nullus judex publicus audeat a famulis tam liberis quam colonis ipsius loci Hospitaticum, montaticum, rotaticum ... exigere.