« »
 
[]« Hybernagium » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 270a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/HYBERNAGIUM
HYBERNAGIUM, Ivernagium, ex Gall. Hivernache, vel hivernage. Χειμονιϰόν, in Nomocanone Coteleriano num. 516. Semen Hiemale Fletæ lib. 2. cap. 73. § 18. 19. Hiemalis annona, in Charta ann. 1178. in Probat. Hist. Guinensis pag. 349. Fruges Hyemales, in Speculo Saxon. l. 2. art. 48. § 11. Bladum hiemale, in Charta ann. 1221. ex Tabul. S. Crisp. in Cavea ; quod in alia ann. 1254. ibid. Blé yvernaige appellatur. Vide supra Bladum. Bladum Ymbernagium, in voce Grenerium. Charta Mauricii Episc. Parisiensis ann. 1190. apud Brolium :
Duos modios Hibernagii in campiparte ejusdem villæ, etc.
Charta ann. 1218. ex Tabul. Portus-Regii :
Mathæus de Meudun miles dedit Monialibus S. Mariæ de Porregio tria sextaria ordei et totidem Hibernagii in sua decima de Meudun.
Alia ann. 1227. ex Tabul. Montisfortis :
Concedimus tenenda in perpetuum libere, pacifice et quiete pro septem modiis bladi medietate Hybernagii et medietatæ avenæ ad mensuram Montisfortis.
Engelbert. Maghe in Chron. Bonæ-Spei pag. 113 :
Sub censu annuo 23. modiorum avenæ et totidem Hyvernagii.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Observandum vero Hybernagii nomine non quodvis seminis hyemalis genus intelligi, sed proprie de illa frumenti specie accipiendum, quam secale majus, Gall. Ségle vocant. Hybernagium autem dicunt quod ante hyemem seratur ; quo etiam nomine distinguitur ab hordeo, avena, pisis, etc. quæ Marceschia et Martium dici solent, Gall. Mars et bled Marsois, quod ineunte Martio serantur. Porro cum de Hybernagio in veteribus Instrumentis occurrit mentio absque alia determinatione, vix aliter hæc vox intelligenda videtur quam de miscello frumento, nostris Bled méteil, quod Chartæ sequentes non obscure innuunt. Charta Guidonis de Campis ex Chartul. Calensi pag. 54 :
Nec non et quatuor sextariis ad mensuram de Kala bladi ybernagii scilicet boni et legalis Mixtolii percipiendis singulis annis.
Tabular. S. Remigii Remens. :
Duos modios laudabilis bladi persolvet... medietas bladi erit avena, reliquum hivernagium, cujus hivernagii medietas erit frumentum, medietas siligo.
Charta ann. 1201. ex Chartul. Monast. Montis-Martyrum :
Ita quod medietas illius modii erit de meliori Hyvernagio granchiæ nominatæ, reliqua vero medietas erit bonæ et legalis avenæ.
Charta ann. 1252. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 155 :
Concedimus... quatuor sextarios bladi ybernagii pro pitancia facienda eisdem die obitus nostri, in qua nostrum anniversarium celebrabunt.... octo sextarios bladi ybernagii... ad faciendum panem pro generali Capitulo Ordinis S. Trinitatis.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Ivernagium. Donatio facta Monasterio Cameræ-fontis ann. 1208 :
Concessit elemosynam scilicet tres minas Ivernagii.
Occurrit alibi.
Yvernagium, in Fleta lib. 2. cap. 41. § 1. et in veteri Charta in Hist. Montmorenc. pag. 43. Sic etiam hiemale tempus vocabant nostri. Vetus Poeta MS. :
Il ne me chaut d'esté ni de rousée,
De froidure ne de temps Hivernage.
Hybernaticum. Polyptychus Floriacensis[]  :
Arant ad Hybernaticum unusquisque perticas 4. et ad tramisium perticas 2.
Habentur ead. verba ibi non semel. Codex MS. Irminonis Abb. Sangerm. fol. 12. recto :
Solvunt in pascione denarios iiii. arant ad Hybernaticum perticas iiii. ad tremissum perticas ii.
Hybernatica Festivitas S. Martini, in Vita Aldrici Episcopi Cenom. pag. 155. et alibi.
© École des chartes.