« »
 
[]« Jocalia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 421a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/IOCALIA
JOCALIA, Monilia, gemmæ, annuli, aliaque id genus pretiosa, Gall. Joyaux, Anglis Jewells. Glossæ Isonis Magistri ad Prudentium : Crepundia, Jocalia, ornamenta. Ingulfus pag. 858 :
Reges Merciorum Jocalia plurima in sanctæ Ecclesiæ ornamentum larga manu contulerant.
[] Utitur non semel pag. 866. 878. 890. 8. Pseudo-Ovidius lib. 2. de Vetula :
... Et secum pretiosa Jocalia defert.
Matthæus Westmonast. ann. 1267 :
Jocalia Ecclesiæ Westmonasteriensis, imagines feretri aureas, et lapides pretiosos in manus tradidit mercatorum.
Idem ann. 1283 :
Corona quædam famosi Regis Britonum Arthuri Regi Angliæ cum aliis Jocalibus reddebatur.
Occurrit præterea hæc vox in Gestis Ludovici VII. Reg. cap. 15. in Fleta lib. 2. cap. 14. § 1. in Process. de Vita et miracul. B. Mariæ de Malliaco n. 35. apud Matth. Paris, Bromptonum pag. 954. Thomam Walsinghamum pag. 249. Nicol. Uptonum lib. 4. de Militari officio pag. 134. etc.
Proprie apud nos Jocalia dicuntur, quæcumque ad muliebrem ornatum spectant, et ejus quodammodo propria sunt, ut annuli, inaures, armillæ, viriolæ, etc. atque ita usurpatur hæc vox in Quoniam Attachiam. cap. 21. § 2. Salmasius ad Solinum, ab Arabico, johar, i. gemma, videtur deducere ; vel certe a jocus et joculus et jocula, Latinis vocabulis, quæ id omne, ex quo aliquis voluptatem capit, sonant. Græcis παίγνια, οἷς παίζουσι νήπιοι. Nugæ muliebres, apud Plautum, Aulularia, nostris, Jouets. Gl. Lat. Gr. : Jocus, παίγνιον. Theodoricus in Vita S. Elizabeth Ungaricæ cap. 7 :
Cum enim pauperum hæc nutricia parvulis suis infirmis vascula fictilia, anulos vitreos, et quædam alia puerorum Jocalia opportuna xenia proprio pallio deferret, etc.
Et certe admodum probabile est, vocabulum Joyaux, nostris usurpatum, effictum a Joye, gaudium, quod his scilicet nugis pueri et sequior sexus potissimum delectentur. Capitolinus in Albino :
Cum ei nomina fierent, septem aquilæ parvulæ de nido allatæ sunt ; et quasi ad jocum circa pueri cunas constitutæ.
Vox autem Joye ab eadem origine proficiscitur, scilicet a Jocus.
Scribit Michael del Molino in Repertorio Foror. Aragon. pag. 188. v. ann. 1438. in Curia Aragonensi quæsitum, an Jocalium legato intelligerentur testatricis etiam vestes, et Locumtenentem Justitiæ Aragonum priusquam judicium et sententiam ederet consuluisse super hoc negotio quasdam dominas, et juxta earum responsum judicasse vestes non contineri.
Jocolarius, Jocalium distractor, Joallier, in Charta Sicardi Principis Longob. in Chronico S. Sophiæ Benev. pag. 631.