LANGOBARDI, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Langobardi » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 024c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LANGOBARDI

LANGOBARDI, qui alias Longobardi, populi Septentrionales, qui Italiam pervaserunt, de quorum appellatione sic Paulus Warnefrid. lib. 1. de Gestis Langob. cap. 9 :

Certum est Langobardos, ab intactæ ferro barbæ longitudine, cum primitus Winili dicti fuerint, ita postmodum appellatos. Nam juxta illorum linguam, Lang, longam, baert, barbam significat.

Guntherus lib. 2. ex Ottone Frising. lib. 2. cap. 13. de Gestis Friderici :

Dicitur a longis ea Longobardia barbis.

Epitaphium Doctrulæ seu Doctrulfi, gente Suevi, unius ex primis Ducibus Langobardis, apud Rubeum in Hist. Ravennate lib. 5. sub. ann. 586 :

Terribilis visu facies, sed corda benigna,

Longaque robusto pectore barba fuit.

Vide Fredegar. Epit. cap. 65. Alii a Bardis Saxoniæ populis dictos volunt. Plura de iis habent Cluverius lib. 3. Germ. antiq. cap. 26. et viri doctissimi ad Vitam S. Antonini Abbat. Surrentini 14. Febr. Adde Schilteri Glossar. Teutonicum.

Longobardi, seu Lombardi, appellati potissimum in Francia, mercatores Itali, qui magno numero eo confluebant exercendi commercii gratia : quibus etiam Reges nostri complura subinde indulsere privilegia, atque adeo ut civitatem sibi deligere liceret, in qua negotia sua ac mercimonia agerent, mercesque distraherent. Exstat in veteri Regesto Charta 19. Febr. ann. 1277. Indict. 6. firmata Parisiis in Regio Palatio 2. Mart. ann. 1278. continens pactum factum cum Reg. Franciæ

a Fulcone Cacio cive Placentino, Capitaneo universitatis mercatorum Lombardorum, et Tuscanorum, habente etiam potestatem et speciale mandatum a consulibus mercatorum Romanorum Januæ, Venetiarum, Placentiæ, Lucæ, Bononiæ, Pistorii, Astensium, Albæ, Florentiæ, Senarum et Mediolanensium tractandi cum domino Rege Franciæ super translatione facienda ad civitatem Nemausensem, etc

. Quo quidem pacto Lombardis mercatoribus facultatem concedit, urbem Nemausensem sibi deligendi ad sua exercenda commercia : protectionem suam indulget, eademque, quibus Parisienses gaudent, privilegia : præterea ut extra Nemausensis Judicis Regii jurisdictionem trahi non possint : ut decedentium bona hæredibus serventur, sine reclamatione manus mortuæ : ut a civitatis excubiis et talliis, et ab hoste seu exercitu sint immunes, ita tamen, ut ordinarias præstationes pro mercibus exsolvant, uti in urbe Monpessulana solebant : ut Capitaneum, seu Rectorem, et Consules in eadem urbe habere iis liceat, et in tota Bellocadrensi Senescallia, quemadmodum habent in nundinis Campaniensibus, qui in suæ societatis mercatores rebelles jus habeant animadvertendi secundum patriæ suæ leges et statuta : quod si quis ex iis mercatoribus naufragium in Regiis oris patiatur, quidquid ex eo Princeps percipere solet, indulget, etc. Ex quibus docemur, Lombardos, antequam Nemausum transferrentur, in urbe Monspessulana commercia sua exercuisse : e qua excessere anno 1268. Chronicum MS. Consulum Monspessulan. hoc anno :

En aquel an issiron li Lombart de Montpeslier la vespra de Totsans.

In Computo ann. 1272. apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 413. memorantur

Lombardi de Guengamp, de Quemper, de Kemperleg, de Nanneto

; et in alio Computo Castri Nannet. ann. 1273. Lombardi de Dinanno.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Lombarderie dicitur Vectigal, quod ab iis mercatoribus in nundinis Campaniæ pensitabatur, in Chartul. Latiniac. fol. 246. v°. :

Ce sont aucunes fermes, qui estoient de prouffit à l'abbaye de Laigny ès foires de Champaigne et Brye à Laigny sur Marne.... La Lombarderie, iiij^xx. livres.

◊ At quod ii non commercia duntaxat, sed et usuras illicitas exercerent, horum nomen in malam partem postmodum

transiit, universimque Lombardorum appellatione dicti fere publici Fœneratores ac Usurarii : in quos identidem a Principibus nostris sævitum legimus. Concil. Senonense ann. 1269. cap. 2 :

Prohibentes ne quis in domibus, vel in locis aut terris Ecclesiarum Lombardos vel alios advenas, qui vulgariter... dicuntur, usurarios manifestos recipere audeat.

Ubi in lacuna Caorcini, reponendum puto : uti liquet ex Statutis Eccles. Meld. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 908. ubi eadem leguntur. Statutum Philippi III. contra Usurarios, in Regesto Carcassonensi Cameræ Comput. Paris. :

Extirpare volentes de finibus Regni nostri usurariam pravitatem, quam quosdam Lombardos et Caorsinos aliosque quamplures alienigenas in eodem Regno publice intelleximus exercere, etc.

Præiverat S. Ludovicus similibus Litteris ann. 1268. quas edidit de Lauriere tom. 1. Ordinat. pag. 96. Aliud Caroli II. Regis Siciliæ, datum Andegavi 8. Decemb. ann. 1289 :

Præcipimus, ut expulsio (Judæorum) prædicta ad omnes Lombardos, Caturcinos, aliasque personas alienigenas, usuras publice exercentes, etc.

Vide Caorcini.