LINEA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 linea » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 114c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LINEA1

1. LINEA, Regula qua longitudines explorantur. Frontinus :

Quidquid in agro mensori operis causa ad finem rectum fuerit, rigor appellatur : quicquid ad horum imitationem in forma scribitur, Linea appellatur.

Apud Auct. de Limit. agror. crebro reperire est,

Lineas mensurales, consortales, normales, finitimas, etc. Linearios limites, Linearios lapides, Linearios rigores

. Inde forte lineæ nomenclatura certo agri modo attributa apud Trevirenses et alios. Charta ann. 964. ex Tabular. S. Petri Trevir. apud Duchesn. in Hist. Luxemburg. pag. 5 :

Dedi ad altare S. Petri....... Lineam in eadem Marcha, et in Comitatu Bedensi arabilem unum, etc.

Litteræ Officialis Morin. ann. 1269. e Tabulario S. Audomari :

Quatuor Lineas terræ suæ sitas in una petia.

Charta ann. 1368. apud Miræum tom. 2. pag. 1328 :

Et primo ix. mensuras, i. Lineam et 3. virgas terræ... videlicet 18. mensuræ et 2. Lineæ... Item 2. Lineæ, 89. virgæ... Item 10. Lineæ, 88. virgæ... Item 8. Lineæ, 52. virgæ... Item 4. Lineæ et 13. virgæ.

Pluries occurrit in hac Charta, ubi observari potest triplex agri mensura, major, minor et minima. Major mensura nude dicitur, minor vero Linea : quam suspicor centum vel circiter virgis constitisse ac proinde idem fuisse quod Jugerum. Certe plures quam. 89. virgas continebat Linea ; frustra namque divideretur modus agri in 2. Lineas et 89. virgas, si minus spatium quam 89. virgæ complecteretur. Vide Lina.

Lineator, Mensor. Leges Burgorum Scotic. cap. 10 :

Præpositus debet eligere Lineatores... et jurabunt quod fideliter lineabunt, tam in longitudine quam in latitudine, secundum rectas divisas burgorum, et lineabunt prius frontem, deinde partem posteriorem.

Cap. 123 :

Si utraque parte præsente terra aliqua sit lineata per Baillivum,... et metæ positæ fuerint.

LINE 2. LINEA © École des chartes.

« 2 linea » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 115a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LINEA2

2. LINEA, in Pictura, est penicilli ductus. Ita Plin. lib. 35. cap. 10. 13. et alii. Unde Linearis pictura, eod. lib. cap. 3. Lineamentum, et Liniamentum, vultus et corporis tractus. Liniamentum, disposicion, figure de similitude ou similitude, in Gloss. Sangerman. Lat. Gall. Lineare, apud Apuleium lib. 10. exprimere, pingere. Eckeardus Jun. de Casib. sancti Galli cap. 10 :

Et quos ad litterarum studia tardiores vidisset, ad scribendum occupaverat, et Lineandum : quorum amborum ipse erat potentissimus, maxime in capitularibus litteris, et auro, ut apparet in versibus fornicis Galli, quos fecit,... has ille litteras cultello concisas illic liniverat.

Lineator, Pictor. Narrat Theophanes ann. 7. Phocæ, in Circensibus ludis Prisci Patricii et Domentiæ uxoris, Tyranni filiæ, elatas imagines cum ipsius Phocæ imaginibus : indignatum Tyrannum Factionum duces rogasse, cujus consiliis id attentassent : eos vero respondisse, ὅτι ϰατὰ συνήθειαν οἱ γραμμισταὶ τοῦτο πεποίηϰαν, etc. Ubi Paulus Diaconus et Anastasius γραμμιστὰς lineatores vertunt. Vide Glossar. med. Græcit. in hac voce col. 265.

Lineæ Margaritarum. Vide Juretum ad Symmachum lib. 6. Epist. 79.

1. LINEA 3. LINEA © École des chartes.

« 3 linea » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 115a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LINEA3

3. LINEA sanguinis et cognationis, qua cognati inter se cohærent, apud JC. Gregorius VII. PP. lib. 6. Ep. 29 :

Servando tam in moribus normam justitiæ, quam etiam Lineam nobilitatis in sanguine.

Lib. 7. Epist. 21 :

Unde videris nobilissimi sanguinis Lineam trahere.

Adde lib. 8. Epist. 16. Hinc nostris vox Lignée, pro stirpe, usurpata. In Tabulario Majoris monasterii exstat Charta Mainonis, ubi se ipse dicit in tertia Linea ratione avi sui Mainonis, hoc est, tertio et recto generationis gradu esse. Linea directa. Gall. Ligne directe, in Regesto Parlamenti ann. 1450. apud Baluzium tom. 2. Hist. Arvern. pag. 390. Le Roman de Vacce MS. :

Mez je dis et si sur et por voir le destin,

Que j'a n'i entrera ne homme de son Lin.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Ami de ligne, qui ejusdem generis est, appellatur in Lit. remiss. ann. 1442. ex Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 252 :

L'umble supplication des poures parens et amis de Ligne de Jehan de Compiengne, etc.

Inde etiam Enlignaigé, pro Aparenté, Cognatione conjunctus, in Charta ann. 1413. ex Reg. 167. ch. 147 :

Bien Enlignaigez, de grant et noble estat.

Vide supra Lignagium 3.

P. Carpentier, 1766.

Linea Matrimonialis. Charta S. Ludov. ann. 1234. ex Reg. M. Chartoph. reg. ch. 2 :

Quod si dictus comes (Theobaldus) decederet sine hærede ab ipso Linea matrimoniali descendente, etc.

Alia Aelidis regin. Cypri ejusd. ann. ex Chartul. Campan. fol. 113. v° :

Concedo Theobaldo comiti Campaniæ et Briæ palatino et hæredibus suis, quos habet et habiturus est ab ipso et uxore sua et uxoribus, jam habitis vel habendis Linea matrimoniali descendentibus, etc.

Ubi aliæ Chartæ habent, Legitimo matrimonio.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Linearis Successio, Quæ alicui contingit per lineam directam, in Charta ann. 1402. apud Rymer. tom. 8. pag. 263.

P. Carpentier, 1766.

Linea usurpatur etiam pro Familia monachali. Stat. Cisterc. ann. 1311. cap. 5. ex Cod. S. Jac. Leod :

Abbatissæ de Camera, Zalosin..... dicentes se ad Lineam Cistercii nullatenus pertinere, etc.

« 4 linea » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 115b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LINEA4

4. LINEA, Vestis interior, stricta, ex lino confecta, unde nomen. Willelmus Brito in Vocab. MS :

Linea dicebatur camisia. Totum corpus operit, et ita strictis manicis adhærebat corpori, ut nulla esset ruga, et descendebat usque ad pedes, unde Poderis Græce, id est, talaris.

Vide Eucherium de variis vocab. Acta Passionis S. Cypriani :

Postquam se dalmatica expoliasset, et Diaconibus tradidisset, in Linea stetit, speculatorem sustinens.

Potior mihi videtur Cangii interpretatio loci ex actis passion. S. Cypriani hic laudati, quam Baronii, qui ad ann. 261. § 40. Lineam ibi intelligit de communi episcopis omnibus indumento, quod ab aliquibus Ephod appellatur ; licet huic sententiæ adstipuletur Molinetus in Disquisit. de Habitu canonic. pag. 4. Consule novam S. Cypriani operum editionem. Acta S. Philippi Episc. Adrianop. apud Mabillon. tom. 4. Analect. pag. 146 :

Cumque ei ipsa Linea corporis fuisset ablata, ait Præses, etc.

S. Audoenus in Vita S. Eligii lib. 1. cap. 12 :

Habebat quoque zonas ex auro et gemmis comptas, necnon et bursas eleganter gemmatas, Lineas vero metallo rutilas, orasque* sarcarum auro opertas, etc.

Petrus Comestor in Histor. Scholast. cap. 63 :

Quod Ceotomone, 1. lineum dicebatur quam nos Lineam strictam, sive camisiam, vel subuculum dicimus. Linea sive subucula,

apud Innocentium III. PP. lib. 1. Myster. Missæ cap. 11.