MENSURA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 mensura » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 345a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MENSURA1

1. MENSURA, Modus agri, vulgo Mesure. Eadem ni fallor, quæ Arapennis seu jugerum, Gall. Arpent. Charta ann. 1187. apud Miræum tom. 1. pag. 286 :

Terram quam habebant in pago Oostburch, circiter quinquaginta et septem Mensuras, reddentem singulis annis decem marcas... werpiverunt.

Alia ann. 1228. ibid. pag. 417 :

Ut inhabitantes villam liberam, Mensuras quinquaginta pedum latitudinis et centum pedum longitudinis habeant ; et singulæ Mensuræ, singulis annis duos solidos Flandrenses et duos capones nobis et successoribus nostris solvant.

Charta Guidonis Flandriæ Comit. ann. 1279. ibid. pag. 590 :

Viginti solidos annui census super duas Mensuras... videlicet super duas partes Mensuræ juxta Wervum suum, et Mensuram et tertiam partem Mensuræ in Oudervliet.

Vide Mensura 3. Chron. Bonæ Spei pag. 289 :

Acquisierat... Mensuram aliam prati 16. virgis minus in eadem Roseria.

Chronicon Andrense :

Terra 12. Mensurarum, boscus 30. Mensurarum.

Occurrit ibi passim, et in Tabulario S. Bertini, in Probationibus Hist. Guinensis pag. 96. 124. 125. etc. Vide Forcellin. in hac voce.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Mensura Annonaria, Chronic. Bonæ Spei pag. 182 :

Sub id tempus (i. ann. circ. 1252.) mutata Binchiensi granorum Mensura, orta est difficultas inter nos et Pictonenses Templarios, prætendentes sibi debere solvi nova Mensura, quæ veteri multo major erat, censum 23. modiorum hyvernagii et totidem avenæ... Quæ decisa fuit anno 1253. reductis 23. modiis hyvernagii antiquæ Mensuræ ad 16. novæ et 23. avenæ modiis ad 20. Mensura,

idem quod Sesteirale, in Charta ann. 1278. ex Conventione inter Jacobum Aragon. Reg. et Berengarium Magalonæ Episc. Sesteirale sive Mensura bladi, etc. Bellijoci Mensura est Bichetus dimidiatus, qui capit 12. Coponos.

P. Carpentier, 1766.

◊ Mensuræ frumentariæ capacitas describitur in Consuet. Castell. ad Sequanam ex Cod. reg. 9898. 2 :

Les mugniers doivent prendre d'un moiton une escuelle et non plus ; et d'une Mesure demie escuelle... La grandeur de la Mesure du blé doit tenir justement six pintes au minot.

Mensura, in liquidis. Eckehardus Junior de Casib. S. Galli cap. 9 :

Cum pane abundo et quinque Mensuris de cervisia.

Mensura Regalis, ad quam cæteræ mensuræ examinantur et reducuntur, in veteri Charta apud Will. Thorn pag. 1912. Edictum Pistense Caroli C. § 20 :

Comes et reipublicæ ministri... provideant, quatenus justus modius, æquusque sextarius... in civitatibus, et in vicis et in villis, ad vendendum et emendum fiat ; et Mensuram secundum antiquam consuetudinem de palatio nostro accipiant, etc.

Mensuræ vero istæ publicæ in uniuscujusque civitatis Ecclesiis servari jubentur, in Novella Justiniani 128. et apud Julianum Antecess. cap. 555. Vide Notas nostras ad Alexiadem pag. 384. De Mensuris Saxonum, vide Hickesium Grammat. Anglo-Sax. pag. 168.

P. Carpentier, 1766.

Mensura Bassa, Eadem quæ Rasa, Adæquata. Charta ann. 1344. in Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 45 :

Item relicta Simonis Bernerii unam eminam Bassam frumenti... Item Mathæus Marmerii unam eminam avenæ ad Mensuram bassam.

Pluries ibi.

P. Carpentier, 1766.

Mensura Cessalis, Recta. Vide supra Cessalis.

P. Carpentier, 1766.

Mensura Currens, quæ in usu est. Reg. feud. Aquit. in Cam. Comput. Paris. sign. JJ. rub. fol. 33. r° :

Arnaldus de Fagia... debet solvere frumentum ad mensuram rasam et avenam ad Mensuram currentem.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Mensura Mercadalis, Publica, ad quam res omnes, quæ in mercato venduntur, exigi solent. Charta ann. 1201. apud Stephanot. Antiquit. Bened. Occitan. MSS. part. 2. pag. 440 :

Singulis annis in perpetuum unum modium ejusdem bladi, quod bladum ad Mensuram mercadalem Anianensem annuatim in dicto festo B. Mariæ solvere nobis debetis. Mensura cursabilis

dicitur tom. 1. Chartul. S. Vandreg. pag. 216.

P. Carpentier, 1766.

Mensuras Ponere, De iis statuere et definire. Charta ann. 1294. in Chartul. Bellil. :

Estoient en bonne saisine et paisible possession de mettre les Mesures à bled et à vin, et toutes autres manieres de mesures, grandes et petites, quelles qu'ils soient dedans leur banlieue.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Mensurabiles Panes, id est, Certi et statuti ponderis. Edictum Pistense Caroli C. § 20 :

Sed quantos Mensurabiles panes in unaquaque civitate de justo modio Episcopi vel Abbatis seu Comitis ministeriales a pistoribus suis recipiunt, tantos Mensurabiles panes de æquo modio a pistoribus, qui panem vendunt, fieri faciant.

« 2 mensura » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 345b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MENSURA2

2. MENSURA. Charta Dudonis Abbatis Dervensis in Tabul. ejusdem Monasterii :

Ut neque suis, neque successorum suorum temporibus quisquam vel Ministerialium vel Officialium aliquam vim vel malam consuetudinem contra nostrum decretum inferre audeat, neque Mensuras imponere, augere, minuere, neque carropera extorquere, etc.

Idem Tabularium :

Monachi S. Petri et B. Bercharii proclamationem fecerunt ad magnanimum Comitem Theobaldum, de superfluitate quam Comes Breonensis dominus Walterius faciebat eis. Quam proclamationem misit prædictus Comes in Mensuram. Est autem talis Mensura : Quando accipiendum erit opus castelli, et carroperum, accipiet Ministerialis S. Petri, et cum laude ipsius Ministerialis Breonensium Comitis, et accipient secundum salvationem hominum S. Petri, et secundum salvationem Comitis.

Ubi Mensura, idem esse videtur quod Corvatæ seu operæ, quas subditi ac rustici ex Lege, non ex arbitrio dominorum suorum, ipsis præstare tenentur.

« 3 mensura » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 345c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MENSURA3

3. MENSURA, Idem quod Mansura, Locus domui ædificandæ idoneus et ipsa habitatio cum agri portione. Libert. villæ Piciac. ann. 1208. tom. 7. Ordinat. reg. Franc. pag. 604. art. 13 :

Non licet burgensibus meis aliquam suscipere communiam, nisi sub me Mensuram susceperit, quamdiu supra dominicum meum infra muros villæ vacuam habebo Mensuram ; ita dico ; si eidem velim invenire et deputare Mensuram.

Atque ita intelligendæ videntur Charta ann. 1228. et 1279. laudatæ in Mensura 1.