MERALLUS, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

MERALLUS. Charta Willelmi Comitis Nivernensis ann. 1167. in Tabulario S. Stephani Nivern. :

Ego Willelmus Comes Nivernensis dedi et concessi Bernardo Priori et Monachis S. Stephani Deo ibidem servituris, ut deinceps in burgo suo habeant Merallum, et proprium servientem suum, qui proclamet per burgum vinum, jure perpetuo possidendum.

Alia ann. 1173. in eodem Tabulario :

Ego Guido Comes Nivernensis laudavi et concessi Ecclesiæ S. Stephani, et Bernardo ejusdem Ecclesiæ Priori, quod Marellum suum, et nuncium Maralli sui publice conclamare per totam villam Nivernensem, et curreret, sicut nuncii cæteri qui meos habent Maralos, statuens deinceps, et inhibens, ne quis nuncio Ecclesiæ deferenti maralum, impedimentum ullum facere præsumat.

Charta pro Vicario Bituricensi ex Tabul. S. Sulpicii Bitur. :

Habebit.... de cutis unam cutam : de Merallis vitri, unum vitrum, etc.

Nos Mereau, et Merel, calculum putatorium vulgo dicimus. Usatica Vicecomitatus Aquarum Rotomagi :

Se l'en baille à aucun le Merel en enseigne que il a aquité sa marchandise en la Vicomté de l'Eauë, et il avient que il le perde, etc.

Sed et Meralleresse, dicta olim obstetrix, nescio unde ducta vocis origine, nisi quod pro mercede merallum acciperet ; a μαῖα, obstetrix, deduci posse opinatur Menagius ; quid si a Gall. Mere et Alleger, quod matri in partu laboranti allevamentum ferunt ? Regestum Domus publicæ Ambianensis sub ann. 1267 :

Emmeline le Hardie a esté receuë à estre Meraleresse, par la relation de plusieurs femmes qui sçavent comment Meralleresses se doivent contenir en ladite science, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Paulo intricatiora videntur quæ de Merallis scripsit D. Cangius, quod varias hujusce vocis notiones haud satis distinxerit : quæ ut apertiora fiant observandum quodvis signum seu symbolum nostris olim Marel dictum fuisse, hinc in allatis a D. Cangio videtur accipi posse pro signo quo vinum venale significatur. Longe vero frequentior notio qua Merallus pro symbolum seu tessera occurrit, quæ in pluribus Ecclesiis, Canonicis, Capellanis aliisque præbendariis dantur in præsentiæ signum, ut his quolibet Sabbato exhibitis testentur quoties et quibus officiis interfuerint, et debitas recipiant distributiones. Statuta Canonicorum S. Capellæ Paris. pag. 22 :

Quolibet Sabbato anni omnes Canonici, Capellani et clerici conveniunt in camera solutionis, et debent Merellos suos ibi asportare, ut videatur quid et quod eorum unusquisque fuerit lucratus.

Reformatio S. Capellæ per Carolum VI. Reg. Franc. :

Distributori Merellorum in vim præstiti per eum juramenti inhibentes ne personis hæc committentibus...... distributiones aliquas exsolvere præsumat.

Litteræ Francisci I. Reg. Franc. pro reform. ejusd. S. Capellæ :

Demum Merelli præinsertis Canonicis, Capellanis et clericis distribuendi in choro dictæ Capellæ tradentur, ne exsolvetur aliquid eisdem Canonicis et Capellanis nisi ad rationem et modum dictorum Merellorum.

Ex Charta autem fundationis S. Capellæ, percipiebant Canonici diebus privatis 12. den. In Dominicis et festis 9. lectionum 16. den. In festis quæ cum semiduplo celebrantur 18. den. In festis duplicibus 2. sol. In festis annualibus 3. sol. Statuta Capituli Audomar. MSS. :

Item circa parvum bursarium distributorem Marellorum et punctuatorem anniversariorum... recipiet quilibet eorum (clericorum de Scoteria) iv. Marellos pro die interessendo Divinis... de quibus iv. Marellis pro prandio solvet ii. Marellos et unum pro cœna receptori Domus singulis diebus

.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Plumbei, ut plurimum, erant hujusmodi Merelli ; hinc Plumbi nude dicuntur in Charta ann. 1480. apud Miræum tom. 2. pag. 1343 :

Item idem Cantor sive Pæsidens Plumbos interessentibus Horis distribuet.

Erant interdum et chartacei : plumbei etiamnum in pluribus ecclesiis ac præsertim in Ecclesia Atrebat. Capellanis distribuuntur pro stipendio Missarum quas celebrare tenentur ; hi formam teruncii Francici, et calicem ab altera eorum parte præferunt, cum hac inscriptione :

Pour les Messes

. In nundinis præterea dabantur Merelli in signum soluti pretii pro mercibus expositis. Dantur etiam in Ecclesiis Reformatis, iis qui ad S. Cœnam admittendi sunt. Vocis etymon a Græco μέρος vel μερὺς, Pars, portio, accersit D. de Caseneuve ; Mornacus vero in l. 52. Merellos, Gall. Mereaux dictos putat, quod merentibus tribuerentur.

P. Carpentier, 1766.

Merellus, Solutio consignata aliquo symbolo, Gall. Acquit ; a Marel, quod signum vel symbolum significat, sic dicta. Charta ann. 1222. inter Instr. tom. 7. Gall. Christ. col. 93 :

De merellis volumus quod amoveantur quantum pertinet ad res ecclesiasticarum personarum, et ducantur res illæ quitæ, data fide a quadrigariis vel servientibus earumdem personarum, quod res quas ducunt, sunt clericorum vel ecclesiasticarum personarum.

Alia ann. 1233. in Chartul. Campan. fol. 467. col. 1 :

Vina deputata ad partitiones cotidianas in dicta ecclesia (Trecensi) et vina propria singulorum libere sine Merello, sine pedagio, sine aliqua contradictione jure clericali, secundum quod decet honestatem clericalem, introducent in civitatem Trecensem. Merel,

eadem notione, in Lit. ann. 1369. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 216.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Merelli, Calculi, scrupi, Gall. Dames à jouer. Annal. Mediol. apud Murator. tom. 16. col. 809 :

Tabolerium unum laboratum ad gnara et de jaspide cum scacchis et Merellis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Nos vero, ut supra monuit D. Cangius, Mereau et Merel, calculum putatorium vulgo dicimus. Iis haud absimiles Merelli ærei argenteive qui in genialibus Regum nostrorum festis percussi sunt, e quibus aliquot etiamnum in suis Musæis asservant rei nummariæ curiosi indagatores, quos referunt ad tempora Francisci I. et Catharinæ de Medicis. Vide librum Gallicum cui titulus est, L'art des Devises et Emblemes par le P. Menestrier. Villon apud Borellum :

Une bourse d'argent legiere,

Qui estoit pleine de Mesreaulx.

MS. :

Bien a son tens et son Merel,

Qui boit et joe au tremerel.

P. Carpentier, 1766.

Merellus, Calculus putatorius, Gall. Jetton. Privil. pro canonicis eccl. colleg. S. Galli de Leugiaco diœc. S. Flori ann. 1375. in Reg. 108. Chartoph. reg. ch. 41 :

Tradi volumus et jubemus Merellos de cupro vel stagno sive plumbo, de duobus aut tribus maneriebus aut formis dissimilibus, ad gallum, leonem seu leporem, aut alia signa signatos : non tamen ad instar monetarum nostrarum ;... proviso tamen quod de ipsis Merellis seu forma jactorum in dictis cugneis sic concessis fabricandis aut formandis, in allocatione pro moneta se non juvent, nec in aliis usibus, quam ut præmittitur, ullatenus convertantur.

Pro moneta, quæ in usu erat, occurrit in Reg. actor. capitul. eccl. Camerac. sign. O. ad 26. Nov. ann. 1483 :

Hodie domini conclusionem fecerunt de moneta seu Merellis, dictis Mereaux de vj. deniers Tournois.

Vide Merallus.

P. Carpentier, 1766.

◊ Mereau vero, vox convicii, in Lit. remiss. ann. 1482. ex Reg. 207. ch. 334 :

Icellui Labastide criast au suppliant : Ribault, traître, Mereau, etc.