NYMPHÆUM, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Nymphæum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 629c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/NYMPHAEUM

NYMPHÆUM, Aquarum receptaculum. D. Ambros. in Actis sancti Sebastiani cap. 18. num. 65 :

Circa insulas, circa vicos, circa Nymphæa quoque erant positi compulsores, qui neque emendi copiam darent, aut hauriendi aquam ipsam facultatem tribuerent, nisi qui Idolis delibassent.

Capitolinus in Gordiano III. cap. 32 :

Opera Gordiani Romæ nulla exstant, præter quædam Nymphæa et balneas.

Ammianus lib. 15 :

Ad Septemzonium celebrem locum, ubi operis ambitiosi Nymphæum condidit Imperator.

Vide quæ de Nymphæis congessimus in nostra Constantinopoli.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ In mediis Ecclesiarum atriis, seu propyleis exstrui solebant hujusmodi Nymphæa, unde aquæ salientes erumpebant. Anastasius in S. Hilaro PP. :

Nymphæum et triporticum ante oratorium S. Crucis, ubi sunt columnæ miræ magnitudinis, quæ dicuntur Hecaton-penta.

Johan. Diaconus in Vita S. Gregorii M. lib. 4. cap. 83 :

In cujus venerabilis Monasterii atrio jussu Gregorii juxta Nymphium duæ iconiæ veterrimæ artificialiter depictæ usque hactenus videntur. Nymphæum

seu Cantharum, unum enim et idem hic sonant hæ duæ voces, quod fuit ante Basilicam S. Petri Romæ sic describit S. Paulinus Epist. 13. novæ edit. num. 13 :

Quare prætento nitens atrio, fusa vestibulo est, ubi Cantharum ministra manibus et oribus fluenta ructantem fastigiatus solido ære tholus ornat et inumbrat, non sine mystica specie quatuor columnis, salientes aquas ambiens, decet enim ingressum Ecclesiæ talis ornatus, ut quod intus mysterio salutari geritur, spectabili pro foribus opere signetur.

Vide Canthari in Cantharum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Scribendum Nympheum ; est enim a Græco νυμφεῖον, non νυμφαῖον. Cui vero usui destinata fuerint ejusmodi Nymphea constructa in atriis ecclesiarum, consule D. le Vert in Disquisit. de Missa et Communione pag. 441.