« »
 
[]« Pagineuma » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 092a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PAGINEUMA
PAGINEUMA. Inscriptio quæ legitur Romæ in S. Jacobi ad Longaram :
Hanc turrem et Pagineuma facta a Militia Capratorum tempore Dn. Leonis IV. PP. ego Agatho C.
Ubi Pagineumata, repagula, seu antemuralia, quæ obtendi solent ad arcendos hostes, interpretatur Josephus Maria Suaresius Vasionensis Episcopus in Diatriba de Foraminibus lapidum in priscis ædificiis pag. 7.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Alii legunt, ut monet Fleetwoodus in Sylloge Inscript. antiq. pag. 438 :
Hanc turrem et Pagine una facta a millitia Capracorum têm. Dom. Leonis Quar. PP. ego Agatho ei..... ; et per Pagine
intelligit spatium inter duas turres, quomodo Angli Pan vocant quodcumque [] planum jacet inter duas quasvis eminentias. Ubi etiam pro Capratorum, legit Capitatorum, hoc est, eorum qui censum de capite debebant.
P. Carpentier, 1766.
Alteram inscriptionem huic subjungit Murator. tom. 2. Antiq. Ital. med. ævi col. 458. ex Turrigio de Crypt. Vatican. part. 2. 401. Temporibus Dom. Leonis quar. PP. hanc Pagine et duas Turres Salti sine militia construxit. Ubi Turrigius vallum seu propugnaculum significari censet : sed unde ille hoc didicerit, inquit Muratorius, ignoro. Verum ex secunda inscriptione Pagine rectius legi Pagineuma, haud ægre colligitur.
© École des chartes.